Bắt cơ hội chuyển dịch từ Trung Quốc, 'ngôi sao' xuất khẩu của Việt Nam thu về tiền tỷ từ châu Âu, nhiều cường quốc công nghiệp ô tô đua nhau chốt đơn

Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn cho các cường quốc công nghiệp gia tăng nhập khẩu các mặt hàng quan trọng nhằm phục vụ cho quá trình chế tạo phương tiện vận tải.

Theo số liệu thống kê cập nhật mới nhất của Tổng cục Hải quan , trong tháng đầu năm 2025, xuất khẩu nhóm phương tiện vận tải và phụ tùng của Việt Nam đạt 1,19 tỷ USD, giảm 8% so với tháng trước và giảm 10,2% so với cùng kỳ năm trước.

Các thị trường nhập khẩu lớn của Việt Nam là các quốc gia có ngành công nghiệp ô tô phát triển hàng đầu thế giới như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Đức…

Sau cả năm 2024 chỉ đứng thứ 2, Nhật Bản bất ngờ vươn lên vị trí thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, đạt 256 triệu USD, giảm 16,5% so với cùng kỳ, chiếm 21,47% thị phần.

Hoa Kỳ lùi xuống thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 với kim ngạch đạt 225 triệu USD, giảm 22,2% so với cùng kỳ. Thị trường này chiếm gần 18,8% tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng phương tiện vận tải và phụ tùng trong tháng 1.

Hàn Quốc vẫn duy trì vị trí thứ 3, giúp Việt Nam thu về 108 triệu USD, giảm 32% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm tỷ trọng khoảng 9%.

Có thể thẩy, cả 3 thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam đều giảm nhập khẩu , nguyên nhân là do những biến động trên thị trường thương mại thế giới. Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế đối với hàng hóa công nghệ từ Trung Quốc đang khiến nhiều doanh nghiệp nhập khẩu tại các thị trường hàng đầu thế giới đều tỏ ra thận trọng hơn. 

Tuy nhiên, một thị trường khác lại đang đẩy mạnh nhập khẩu nhóm hàng này của Việt Nam lên tới 2-3 chữ số, đó là thị trường châu Âu. Có thể kể đến như Pháp, nước này đã tăng nhập khẩu lên tới gần 600%, đạt 21,8 triệu USD trong tháng 1. Hay Đan Mạch cũng đẩy mạnh thu mua tới 534%, Đức, Hà Lan, Phần Lan cũng lần lượt có mức tăng trưởng lên 27%, 80% và 440%. Đây là kết quả của quá trình chuyển dịch sản xuất từ các thị trường lớn như Trung Quốc sang các thị trường nhỏ hơn nhưng có tiềm năng tại Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Hiện Việt Nam có khoảng 300 doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, trong số đó có 214 doanh nghiệp (chiếm trên 61%) sản xuất linh kiện , phụ tùng ô tô. Việc các cường quốc công nghiệp ô tô tìm kiếm địa điểm sản xuất và cung ứng thay thế Trung Quốc tạo cơ hội lớn cho Việt Nam. Việt Nam với vị trí địa lý thuận lợi, chi phí lao động cạnh tranh, và các hiệp định thương mại tự do đã trở thành điểm đến hấp dẫn.

Nhiều dự báo cho thấy, 2025 tiếp tục là một năm khởi sắc khi mà xuất khẩu linh kiện , phụ tùng ô tô hứa hẹn là ngành đem lại giá trị xuất khẩu cao trong số các nhóm ngành tỷ USD của Việt Nam. Theo chuyên gia của Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), các doanh nghiệp của Việt Nam có thế mạnh lớn trong sản xuất dây điện cho ô tô và thực tế đang là quốc gia xuất khẩu đứng thứ 3 thế giới về mặt hàng này, sau Trung Quốc và Ấn Độ.

Bộ Công thương hoạch định, đến năm 2045, ngành này sẽ tập trung vào sản xuất xe điện hóa, xe hybrid, xe sử dụng năng lượng tái tạo và nhiên liệu xanh. Mục tiêu đến năm 2030, xuất khẩu phương tiện và phụ tùng đạt khoảng 14 tỷ USD và đến năm 2045, con số này sẽ tăng lên 36 tỷ USD. Theo nhận định, Việt Nam có thể vượt mục tiêu này sớm hơn 5 năm, do tốc độ tăng trưởng hai con số của lĩnh vực sản xuất linh kiện phụ tùng những năm gần đây.