Bỏ thuế khoán từ năm 2026, quản lý thuế hộ kinh doanh thế nào?

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn vừa ký ban hành Quyết định số 3389 phê duyệt Đề án "Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán".

Đề án nêu rõ, phải đảm bảo hộ kinh doanh áp dụng phương pháp tự khai, tự nộp thuế từ ngày 1-1-2026. Cùng với đó, 100% các đối tượng thuộc diện áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo Nghị định số 70/NĐ-CP phải thực hiện đăng ký và sử dụng.

Đề án đề ra mục tiêu cụ thể, gồm: Cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính và 30% chi phí tuân thủ pháp luật. 100% hộ kinh doanh được phổ biến, hướng dẫn và hỗ trợ trong quá trình chuyển đổi. 100% hộ kinh doanh thuộc diện áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền (POS). 100% hộ kinh doanh thực hiện thủ tục thuế bằng phương thức điện tử một cách thuận lợi, dễ dàng.

Cũng theo đề án được phê duyệt, sẽ sửa đổi Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn để bãi bỏ hình thức thuế khoán, đồng thời rà soát các nghị định, thông tư để bảo đảm thống nhất, đồng bộ trong triển khai.

Cùng với đó, chính sách thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng đối với hộ kinh doanh sẽ được điều chỉnh theo hướng ngưỡng doanh thu không chịu thuế phù hợp với thực tiễn. Áp dụng phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân trên thu nhập (doanh thu trừ chi phí) cho hộ có đủ sổ sách kế toán, khuyến khích minh bạch chi phí và mở rộng đầu tư.

Đề án cũng đưa ra lộ trình sửa đổi quy định với hộ có quy mô lớn tương đương doanh nghiệp nhỏ và vừa, bảo đảm tương đồng với thuế thu nhập doanh nghiệp của doanh nghiệp. Bổ sung quy định miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân để khuyến khích đổi mới sáng tạo, đúng tinh thần Nghị quyết 68.

Bộ Tài chính sẽ rà soát Luật Phí và Lệ phí, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời nghiên cứu xây dựng Luật Kinh doanh cá thể để cụ thể hóa chính sách phát triển hộ kinh doanh .

Đồng thời, nghiên cứu xây dựng mô hình quản lý thuế mới với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán theo hướng phân nhóm theo quy mô doanh thu. Dự kiến sẽ phân nhóm theo quy mô doanh thu để xác định phương pháp tính thuế, quản lý thuế phù hợp, xác định ngưỡng doanh thu để áp dụng hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền và định hình rõ vai trò, chức năng các bộ phận trong cơ quan thuế trong quản lý hộ kinh doanh (đăng ký, kê khai, kế toán thuế, hoàn thuế, miễn giảm thuế, kiểm tra, cưỡng chế thu nợ...), tránh bỏ trống hoặc chồng chéo nhiệm vụ khi thay đổi phương thức quản lý .

Bên cạnh đó, sẽ hoàn thiện phương pháp quản lý thuế hiện đại, người nộp thuế tự khai, tự nộp; nghiên cứu giải pháp quản lý thuế riêng cho nhóm hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử cũng là những nhiệm vụ được đặt ra.

Đồng thời, xây dựng ứng dụng tính thuế tự động từ dữ liệu hóa đơn điện tử; xây dựng và cung cấp miễn phí hoặc với chi phí thấp các phần mềm kế toán cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ. Bộ Tài chính giao Cục Thuế chủ trì, tổ chức thực hiện đề án.

Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính ) khẳng định, cải cách thuế không nhằm gây thêm gánh nặng mà hướng tới hỗ trợ hộ kinh doanh phát triển. Cơ quan Thuế cũng đã và đang triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ, đồng hành cùng hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi này. Có thể kể đến như việc đơn giản hóa thủ tục hành chính và giảm chi phí tuân thủ.

Cơ quan thuế đã và đang làm việc với các tổ chức, doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ (phần mềm kế toán, hóa đơn...) để cung cấp, hỗ trợ các gói sử dụng với chi phí ưu đãi, phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hộ kinh doanh trong việc tuân thủ chế độ kế toán và hóa đơn chứng từ.

Theo đó, để hỗ trợ các hộ kinh doanh theo lộ trình bỏ thuế khoán từ 1-1-2026, mới đây, Công ty Cổ phần Misa đã hỗ trợ miễn phí phần mềm khai thuế và bán hàng MISA eShop cho 2 triệu hộ kinh doanh trên toàn quốc, sử dụng trong 3 tháng. Việc này giúp hộ kinh doanh dễ dàng tiếp cận công nghệ số, chủ động làm quen với quy trình mới mà không lo gián đoạn hoạt động kinh doanh .

Thống kê của cơ quan thuế cho thấy, trong 9 tháng năm 2025, có hơn 18.500 hộ kinh doanh nộp thuế khoán chuyển sang phương pháp kê khai; gần 2.530 hộ kinh doanh chuyển lên mô hình doanh nghiệp.

Cũng trong 9 tháng qua, 98% số hộ kinh doanh kê khai đã thực hiện khai, nộp thuế điện tử; trên 133.000 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, trong đó khoảng 75.000 hộ kê khai và 57.600 hộ khoán.