Căng thẳng tột độ, vì sao TQ vẫn ôm hơn 1.000 tỷ USD trái phiếu Mỹ mà không sợ bị "xù nợ"?

Hành động Trung Quốc tăng mua trái phiếu bất chấp căng thẳng giữa hai nước đang leo thang và nguy cơ ngày càng lớn về một cuộc chiến tranh tài chính giữa hai siêu cường kinh tế lớn nhất thế giới.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính Mỹ công bố tuần trước, Trung Quốc vào tháng Năm chi 10.9 tỷ USD để mua trái phiếu chính phủ nước này, sau khi đều bán bớt đi trong 2 tháng trước đó.

Quyết định mua trái phiếu đến vào thời điểm công chúng lo ngại về nguy cơ những căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington về vấn đề nguồn gốc dịch COVID-19, luật an ninh quốc gia Hồng Kông có thể tác động tới lĩnh vực tài chính.

Giới chức Bắc Kinh vẫn đang tranh cãi về khả năng Mỹ có thể hạn chế hoặc thậm chí cắt đứt quyền truy cập của Trung Quốc tới đồng USD, trong khi Trung Quốc có thể trả đũa bằng cách bán tháo các loại trái phiếu chính phủ Mỹ.

Tuy vậy, các nhà phân tích cho rằng kịch bản này rất khó xảy ra bởi nếu nó trở thành hiện thực, cả hai nước cũng như nền kinh tế toàn cầu sẽ đều hứng chịu thiệt hại kinh tế rất lớn.

Huang Qifan, cựu thị trưởng Trùng Khánh (Trung Quốc), hồi đầu năm nay nói rằng khó có khả năng nước Mỹ sẽ tự đánh mất uy tín bằng cách đóng băng các khoản nợ của Trung Quốc, và Trung Quốc sẽ không dễ dàng bán số trái phiếu Mỹ nước này đang nắm giữ.

"Nếu thời điểm nước Mỹ đóng băng các khoản nợ tới thì đó sẽ là ngày tận thế của đế chế đồng USD," ông Qifan viết trong một bài báo được xuất bản vào đầu tháng 5. Nhìn chung, Trung Quốc vào cuối tháng 5 đang nắm giữ lượng trái phiếu Kho bạc Mỹ có trị giá 1.08 nghìn tỷ USD, vẫn dưới mức 1.1 nghìn tỷ USD cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, lần mua nợ chính phủ mới nhất của Trung Quốc cho thấy Bắc Kinh vẫn chưa dùng tới "vũ khí" trái phiếu Mỹ trị giá 1 nghìn tỷ USD mà nước này đang nắm giữ và cũng chưa cảm thấy lo lắng trước lời đe dọa của một số chính trị gia Washington, rằng nước Mỹ sẽ chối bỏ các khoản nợ do Trung Quốc nắm giữ để đền bù cho cách Bắc Kinh ứng phó COVID-19 giai đoạn đầu.

Đạo luật tự trị Hồng Kông, do Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành tuần trước, mở đường cho việc đóng băng một số tài sản bằng USD, trong đó có trái phiếu Kho bạc Mỹ do các ngân hàng Trung Quốc nắm giữ. Đây được coi là một hành động trừng phạt đối với sự dính dáng của các tổ chức này với cá nhân, tổ chức liên quan đến việc ban hành Luật an ninh quốc gia Hồng Kông.

Trung Quốc không công bố số liệu về số lượng trái phiếu Kho bạc Mỹ nước này đang nắm giữ. Điều này có nghĩa là con số của Bộ Tài chính Mỹ chỉ có thể phản ánh chiếm một phần tổng giá trị. Trái phiếu Kho bạc Mỹ có thể còn nằm trong tay các tổ chức trung gian.

Tính đến cuối tháng 5, Trung Quốc là chủ nợ nước ngoài lớn thứ hai của chính phủ Mỹ sau Nhật Bản với khoản nợ lên tới 1.260 nghìn tỷ USD, mặc dù tỷ lệ nắm giữ giảm trong 9 trên tổng số 13 tháng trước đó. Theo các dữ liệu từ Kho bạc Mỹ, trong bối cảnh rủi ro từ tài sản tăng mạnh, các nhà đầu tư nước ngoài đã bán tổng cộng 27.7 tỷ USD trái phiếu kho bạc trong tháng 5, và thu mua lượng trái phiếu có giá trị kỷ lục lên tới 79.7 tỷ USD.