Chân dung người kỹ sư châu Á khiến Elon Musk phải thốt lên: Nếu không có cậu ấy, Tesla chỉ là một hãng xe hơi bình thường

Năm 2022, Elon Musk đã thực hiện một canh bạc khiến đội ngũ kỹ sư hàng đầu của Tesla chấn độ ng. Vị CEO này quyết định loại bỏ hoàn toàn các cảm biến siêu âm – công nghệ vốn giúp xe Tesla định vị môi trường xung quanh – và thay thế chúng bằng hệ thống chỉ sử dụng camera.

Không một công ty xe tự hành nào từng dám thử nghiệm điều tương tự. Thêm vào đó, giám đốc AI của Tesla khi ấy – Andrej Karpathy – vừa rời công ty, để lại gánh nặng cho Ashok Elluswamy, trưởng bộ phận phần mềm Autopilot, thực hiện một trong những canh bạc táo bạo nhất của Musk.

Theo lời kể của Lewey Geselowitz, một kỹ sư từng làm trong nhóm Autopilot, đội của Elluswamy đã mất nhiều tháng để huấn luyện phần mềm hoạt động mà không cần cảm biến. Ông nhớ lại cảnh Elluswamy cùng vài kỹ sư khác ngồi trong xe Tesla, lái quanh bãi đỗ xe công ty để thử xem hệ thống có nhận diện chính xác vật thể phía trước hay không – thậm chí cố tình “suýt đâm vào tường” để kiểm tra độ phản ứng.

Đó là ví dụ điển hình cho tinh thần “toàn tâm toàn ý” của Elluswamy trong việc biến tầm nhìn của Musk thành hiện thực. Chỉ một năm sau, Tesla đã loại bỏ toàn bộ cảm biến siêu âm khỏi các mẫu xe mới, biến công nghệ hỗ trợ lái thành hệ thống vận hành hoàn toàn bằng camera. “Phải có rất nhiều dũng cảm mới dám tin rằng chúng tôi có thể làm được điều đó,” Geselowitz nói.

Trong hơn một thập kỷ, Musk liên tục hứa hẹn rằng ô tô tự lái sắp trở thành hiện thực. Ông từng khẳng định: “Nếu đạt được tự hành hoàn toàn, Tesla sẽ có giá trị khổng lồ. Nếu không, nó sẽ gần như vô giá trị”. Gần đây, Musk lại nhấn mạnh dự án robot hình người Optimus là mảnh ghép quan trọng khác trong tương lai của Tesla – dự đoán nó có thể chiếm tới 80% giá trị công ty.

Và Elluswamy – người gia nhập Tesla từ năm 2014 với tư cách thành viên sáng lập nhóm Autopilot – chính là người ở tuyến đầu của cả hai chương trình này.

Ông giám sát việc triển khai công khai Full Self-Driving (FSD) vào năm 2022 và được thăng chức Phó Chủ tịch phụ trách Phần mềm AI hai năm sau đó. Tháng 6/2025, nhóm của ông đã ra mắt dịch vụ robotaxi đầu tiên tại Austin, Texas, và mở dịch vụ gọi xe ở khu vực Vịnh San Francisco vào tháng 7. Mùa hè vừa qua, sau khi Milan Kovac – giám đốc phụ trách Optimus – rời công ty, Elluswamy tiếp quản luôn cả chương trình này.

Từ Ấn Độ đến thung lũng Silicon

Ashok Elluswamy sinh ra trong một gia đình trung lưu ở miền Nam Ấn Độ, cha ông làm việc trong một nhà máy phân bón. Trong một cuộc phỏng vấn bằng tiếng Tamil, ông thừa nhận mình từng “quan tâm đến việc làm sao trông thật ngầu hơn là học hành”.

Ông tốt nghiệp Trường Kỹ thuật Guindy (thuộc Đại học Chennai) năm 2009, nhưng “chỉ học vừa đủ để qua môn”, và dành phần lớn thời gian tham gia các cuộc thi robot. Bạn học của ông, Kishore Sukumar, nhớ rằng Elluswamy “không phải kiểu người đọc sách” mà thích mày mò thực hành.

Sau khi bỏ việc tại một công ty điện lực nhà nước vì “quá chậm chạp”, Elluswamy sang Mỹ học cao học tại Đại học Carnegie Mellon năm 2012, chuyên ngành robot. Ông từng thực tập tại phòng nghiên cứu điện tử của Volkswagen ở California, huấn luyện xe tự hành định vị dựa vào vạch đường.

Tại Carnegie Mellon, ông được các bạn gọi là “đội trưởng” vì thường dẫn dắt nhóm nghiên cứu. Chính quãng thời gian này là bước chuẩn bị hoàn hảo cho vai trò sau này tại Tesla.

“Phần ít hấp dẫn nhất của Tesla”

Elluswamy gia nhập Tesla sau khi Musk đăng tweet tìm “những kỹ sư muốn làm về xe tự hành” vào năm 2013.

Những ngày đầu, nhóm Autopilot làm việc trong một căn phòng nhỏ phía sau trụ sở Tesla ở Palo Alto – “chỗ đó có trần đang sửa, bụi rơi liên tục”, theo lời kể của kỹ sư Emal Alwis, bạn cùng phòng cũ của Elluswamy. “Đó chắc chắn là phần ít hào nhoáng nhất của Tesla”.

Chỉ trong vòng một năm, họ cho ra đời Autopilot Hardware 1.0, phiên bản đầu tiên của phần mềm hỗ trợ lái xe, được lắp đặt trên Model S và Model X.

Dù đội ngũ liên tục thay đổi lãnh đạo trong ba năm đầu, Elluswamy vẫn dần khẳng định vị thế của mình. Đến năm 2019, ông được thăng lên vị trí giám đốc.

Giới nội bộ Tesla nhận định Elluswamy thành công phần nhiều vì ông biết cách làm việc với Musk – điều không hề dễ.

Khác với nhiều kỹ sư khác bị “bào mòn” trước phong cách làm việc khắc nghiệt của Musk, Elluswamy luôn giữ bình tĩnh, “biết cách nói chuyện để xoa dịu ông ấy”, một nhân viên cũ chia sẻ.

Trong các cuộc họp hàng tuần, Musk thường đặt ra những yêu cầu gần như bất khả thi, nhưng Elluswamy vẫn tìm cách hiện thực hóa. Một cựu kỹ sư kể rằng ông từng ra lệnh cho nhóm huấn luyện phần mềm tự lái chủ yếu bằng dữ liệu từ những tuyến đường mà Musk thường chạy, bao gồm cả lộ trình từ nhà ông đến các nhà máy Tesla.

“Điều đó khiến Musk có cảm giác phần mềm hoạt động cực tốt – và đồng thời khiến Ashok trông rất giỏi”, kỹ sư này nói.

“Giống Musk đến kỳ lạ”

Đồng nghiệp cũ mô tả Elluswamy có nhiều nét tương đồng với Musk – từ tính cách dí dỏm kiểu “ông bố”, đến phong cách quản lý trực tiếp và khả năng đưa ra quyết định lạnh lùng.

Sau khi giám đốc AI Andrej Karpathy rời Tesla năm 2022, Elluswamy nắm quyền kiểm soát toàn bộ mảng phần mềm AI và dẫn dắt cuộc chuyển đổi chiến lược sang hướng “AI-first”. Động thái này đồng nghĩa với việc ông sẵn sàng cắt giảm nhiều nhân sự cũ để ưu tiên thu thập dữ liệu hơn là viết mã.

“Anh ấy có thể thẳng tay sa thải cả những người rất giỏi, nếu thấy họ không còn phù hợp”, Geselowitz kể.

Tới cuối năm 2021, Elluswamy kiếm được 300.000 USD/năm và nhận khoản thưởng cổ phiếu trị giá 10 triệu USD. Năm 2024, ông tiếp tục mở rộng quyền lực, nắm thêm chương trình Optimus và một phần nhóm phát triển chip AI của Tesla.

Musk từng nói: “Tôi không cần quản lý, tôi cần kỹ sư ”. Elluswamy chính là hiện thân của triết lý đó.

“Ngay cả khi là lãnh đạo, anh ấy vẫn trực tiếp tham gia vào công việc kỹ thuật”, Alwis chia sẻ. “Anh ấy thường tự lái xe thử nghiệm các phiên bản phần mềm tự lái trên đường mỗi ngày để ghi nhận phản hồi”.

Tuy nhiên, triết lý “thử nghiệm trên thực địa” của ông cũng gây tranh cãi. Một số lái thử của Tesla cho biết họ được hướng dẫn để hệ thống tiến gần đến tình huống va chạm nhất có thể trước khi can thiệp, điều gây lo ngại về an toàn.

Elluswamy từng bị nêu tên trong hai vụ kiện liên quan đến tai nạn chết người có sử dụng Autopilot. Năm 2024, bồi thẩm đoàn Mỹ buộc Tesla phải bồi thường 243 triệu USD cho gia đình một nạn nhân, và Tesla hiện đang kháng án.

Khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong sự nghiệp của Elluswamy là vào năm 2022, khi Tesla chính thức tung ra FSD tại Mỹ. Tại buổi lễ mừng công ở Viện Khoa học California, giữa khán phòng trưng bày bộ xương T. rex, ông đã có bài phát biểu đầy xúc động, cảm ơn đội ngũ vì đã đạt được một cột mốc tưởng chừng không thể.

“Elon đứng ngay đó, cạnh vợ Ashok. Cả khán phòng đều xúc động”, Geselowitz kể. “Chúng tôi dành quá nhiều thời gian cho những thứ chưa xong, nên khi cuối cùng có một thành tựu thật sự, cảm giác đó rất đặc biệt”.

Ngay sau buổi lễ, Musk đăng lên X: “Nếu không có Ashok và đội ngũ tuyệt vời của chúng tôi, Tesla chỉ là một hãng xe bình thường đang đi tìm nhà cung cấp công nghệ tự lái – thứ vẫn chưa tồn tại”.

Theo: BI