Chân dung nhà sáng lập bí ẩn của Shein: Là chủ đế chế thời trang 100 tỷ USD nhưng nhân viên cũng không biết mặt, 10 năm không dùng mạng xã hội

Như tin đã đưa, tháng trước, Shein – thương hiệu thời trang nhanh từ “bóng tối” bán lẻ trực tuyến đã chính thức “bước ra ánh sáng”, hiện diện bằng một cửa hàng vật lý hoành tráng đặt tại một trong những cửa hàng bách hóa nổi tiếng nhất thủ đô Paris của Pháp – kinh đô thời trang của thế giới.

Đây đáng ra phải là một cú hạ cánh ngoạn mục nhưng thay vì thế, gã khổng lồ thời trang nhanh gốc Trung Quốc này lại chật vật với những cuộc biểu tình trên đường phố Pháp - một nỗ lực do chính phủ dẫn dắt nhằm cấm hãng hoạt động tại nước này.

Với Shein, làn sóng phẫn nộ ở Pháp chỉ là chương mới nhất trong chuỗi lùm xùm bám theo chiến dịch nhiều năm nhằm đưa công ty lên sàn. Với nhà sáng lập kín tiếng Xu Yangtian, đây là lời nhắc rằng các chiến dịch “ồn ào” luôn mang theo rủi ro riêng.

“Ông ấy cực kỳ kín tiếng và khó nhận ra”, Hu Jianlong, sáng lập hãng tư vấn Brands Factory ở Thâm Quyến nói. Người này tiết lộ thêm rằng ngay cả nhân viên Shein cũng khó mà chỉ đúng ông. “Nhưng khi công ty đạt đến quy mô quá lớn, nhân sự khắp thế giới và lại chuẩn bị IPO… lúc ấy rất khó để tiếp tục ‘ở ẩn’”.

Theo những người quen biết, Xu sinh ra ở Zibo, một thành phố sản xuất thuộc tỉnh Sơn Đông, miền Đông Trung Quốc. Dù tên ông đôi khi xuất hiện trong thông cáo báo chí, website Shein không hề có ảnh hay tiểu sử nhà sáng lập. Ông chưa từng trả lời phỏng vấn báo chí, hiếm khi lộ diện trước công chúng và không đăng mạng xã hội gần một thập kỷ. Ngay cả tên tiếng Anh cũng từng gây nhầm lẫn: Ông đổi từ Chris sang Sky.

Một vài chi tiết ít ỏi về thời trẻ của ông từng được nhắc đến: Sinh năm 1983, Xu bén duyên với thương mại quốc tế từ thời học đại học những năm 2000, nhận đặt hàng đủ loại từ gioăng đến bugi. Tốt nghiệp, ông chuyển đến Nam Kinh lập một doanh nghiệp thương mại điện tử, bán trực tiếp nhiều mặt hàng tiêu dùng cho khách. Sau đó, ông đồng sáng lập Sheinside, cửa hàng váy cưới, tiền thân của tập đoàn thời trang nhanh ngày nay.

Giá rẻ và lựa chọn khổng lồ đưa Shein bứt phá ở các thị trường phương Tây, đặc biệt Mỹ. Thuật toán quét web tìm ý tưởng đang trend rồi chuyển cho đội thiết kế, sau đó đặt may qua mạng lưới khoảng 7.000 nhà cung ứng hợp đồng, phần lớn tập trung tại Panyu, vùng ngoại ô sản xuất của Quảng Châu.

Công ty “thử thị hiếu” bằng các đơn cực nhỏ cho mẫu mới, chỉ đặt thêm khi chắc có cầu. Mô hình này cho phép Shein bày hàng triệu thiết kế tại cùng một thời điểm so với chỉ vài chục nghìn ở các nhà bán lẻ đại chúng khác. “Xu đã biến độ linh hoạt chuỗi cung ứng thành vũ khí chiến lược, làm xáo trộn các thương hiệu lâu đời như H&M, Zara và Forever 21”, Brittain Ladd, chuyên gia chuỗi cung ứng người Mỹ từng làm ở Amazon và Dell nhận xét.

Phía bán lẻ phương Tây thì cho rằng Shein tận dụng lỗ hổng của các ngưỡng miễn thuế nhập khẩu cho bưu kiện giá trị nhỏ (de minimis ở Mỹ), nhờ đó cắt giá dưới đối thủ trong nước. Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump chấm dứt các miễn trừ này cùng nỗ lực tương tự ở EU và Anh đã kéo giảm định giá của Shein đúng lúc hãng tìm cách niêm yết.

Địa điểm IPO cũng liên tục thay đổi. Ban đầu hãng muốn lên sàn New York, nhưng cáo buộc từ nghị sĩ về vấn đề sử dụng lao động trong chuỗi cung ứng khiến Shein chuyển trọng tâm sang London. Một bất đồng giữa cơ quan quản lý Trung Quốc và Anh về ngôn ngữ trong phần rủi ro công bố lại khiến hãng xoay trục lần hai, sang Hồng Kông, nơi Shein đã nộp hồ sơ niêm yết theo diện mật. Từng được định giá tới 100 tỷ USD, giờ đây một số nhà đầu tư thúc giục nhóm hạ định giá xuống khoảng 30 tỷ USD để tăng tốc quy trình.

“Shein đang ở bước ngoặt then chốt để ‘định hình’ mô hình kinh doanh cho 5-10 năm tới”, Sheng Lu, giáo sư Đại học Delaware nghiên cứu ngành thời trang nhận định. “Bài toán là tăng trưởng: Làm sao tiếp tục mở rộng, làm sao thỏa mãn nhà đầu tư, đặc biệt nếu họ tính chuyện IPO”.

Năm 2023, Shein mở marketplace cho bên thứ ba nhằm đáp trả cạnh tranh từ đối thủ linh hoạt Temu. Động thái này giúp đa dạng hóa danh mục, nhưng cũng gieo mầm rắc rối tại Pháp. Các bộ trưởng cho biết hôm thứ năm, toàn bộ kiện hàng Shein đã bị chặn suốt 24 giờ để hải quan kiểm tra. Chính phủ Pháp cũng kêu gọi EU hành động trước việc Shein coi thường luật châu Âu, thậm chí đề nghị phạt tới 6% doanh thu toàn cầu nếu không tuân thủ.

Hiện Xu sống ở Singapore, nơi công ty chuyển trụ sở năm 2022. Nhiều người mô tả ông “rụt rè”, hướng nội; một người từng làm việc cùng gọi ông là “thô ráp”. Dù một số đối tác muốn Xu xuất hiện công khai hơn trước thềm IPO, loạt lùm xùm mới nhất phần nào lý giải sự dè dặt của ông. Phản ứng dữ dội ở Pháp có lẽ chỉ càng nhắc ông về sự “dễ chịu” của việc gần như vô danh.

Theo: Financial Times