Chính sách siết nhập cư của Mỹ khiến 1,6 triệu người rơi vào tình trạng “bất hợp pháp”

Người biểu tình phản đối ICE truy quét nhập cư tại Los Angeles hồi tháng 6/2025. (Ảnh: Getty Images)

Ước tính có khoảng 1,6 triệu người tại Mỹ rơi vào tình trạng nhập cư không giấy tờ chỉ trong vòng 1 năm qua. Con số này phản ánh hệ quả trực tiếp từ việc chính quyền Mỹ thu hẹp hoặc hủy bỏ hàng loạt cơ chế bảo vệ nhân đạo và chương trình thị thực đặc biệt vốn được áp dụng trong nhiều năm trước.

Theo các tổ chức nghiên cứu và vận động chính sách, trong giai đoạn trước năm 2025, khoảng 40% số người nhập cư không có giấy tờ tại Mỹ vẫn được hưởng một số hình thức bảo vệ tạm thời, như quy chế ân xá nhân đạo (parole), Quy chế bảo vệ tạm thời (TPS) hoặc các chương trình đoàn tụ gia đình. Tuy nhiên, bước sang năm 2025, nhiều biện pháp hành pháp mới đã khiến hàng triệu người từng cư trú hợp pháp hoặc bán hợp pháp mất quy chế pháp lý.

Ngay trong ngày nhậm chức đầu nhiệm kỳ thứ hai hồi cuối tháng 1/2025, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh bãi bỏ chương trình ân xá nhân đạo, vốn cho phép hơn 530.000 người đến từ Cuba, Haiti, Nicaragua và Venezuela nhập cảnh Mỹ hợp pháp trong thời hạn 2 năm. Sau đó, hàng loạt thông báo từ Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) được gửi tới người nhập cư, yêu cầu họ rời khỏi nước này ngay lập tức.

Đến đầu tháng 2/2025, chính quyền tiếp tục chấm dứt TPS đối với công dân nhiều quốc gia, trong đó có hơn 600.000 người Venezuela và hơn 330.000 người Haiti, cùng hàng chục nghìn người đến từ Honduras, Afghanistan, Nepal, Cameroon, Ethiopia và các nước khác. Cùng với đó, ứng dụng CBP One - kênh đặt lịch nhập cảnh hợp pháp - cũng bị ngừng hoạt động, khiến gần 1 triệu người từng nhập cảnh qua nền tảng này đối mặt nguy cơ bị trục xuất.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt khẳng định: "Chính quyền Trump đã làm nhiều hơn bất kỳ chính quyền nào trong lịch sử để hạn chế cả nhập cư bất hợp pháp lẫn hợp pháp". DHS cho biết đến cuối năm 2025, khoảng 1,6 triệu người đã "tự nguyện rời Mỹ", trong khi hơn 500.000 người khác bị trục xuất, đưa nước này tiến gần mức kỷ lục về thực thi nhập cư.

Tuy nhiên, nhiều tổ chức xã hội và nhân quyền cho rằng các biện pháp trên đang gây ra khủng hoảng nhân đạo, làm gia tăng tâm lý lo sợ, chia cắt gia đình và phá vỡ niềm tin của người nhập cư đối với chính phủ Mỹ. Các nhà hoạt động cảnh báo rằng bước sang năm 2026, xu hướng siết chặt nhập cư có thể tiếp tục mở rộng sang những nhóm trước đây vốn được coi là được bảo vệ, kéo theo những hệ lụy xã hội và nhân văn lâu dài.