Cột mốc buồn trong lịch sử 88 năm của Volkswagen: Chính thức dừng sản xuất xe ô tô ở một nhà máy tại quê nhà nước Đức

Tờ NYTimes đưa tin, chiếc xe cuối cùng sẽ rời dây chuyền tại nhà máy của Volkswagen ở Dresden (Đức) vào thứ ba tuần này. Đây sẽ là cột mốc đánh dấu lần đầu tiên trong 88 năm lịch sử hãng ô tô này đóng cửa một nhà máy tại quê nhà.

Volkswagen đã cảnh báo về khả năng cắt giảm sản lượng từ năm ngoái, khi hãng đối mặt nhu cầu chao đảo ở châu Âu và Trung Quốc - thị trường lớn nhất cùng mức thuế cao hơn làm kìm hãm doanh số tại Mỹ.

Sau 24 năm sản xuất xe, nhà máy Dresden sẽ được chuyển đổi thành trung tâm nghiên cứu tập trung vào các công nghệ như trí tuệ nhân tạo, robot và thiết kế chip. Volkswagen sẽ hợp tác với chính quyền bang Sachsen và Đại học Kỹ thuật Dresden cho dự án tại cơ sở này, vốn được gọi là “Nhà máy Minh bạch” vì các bức tường bằng kính.

“Chúng tôi không dễ dàng đưa ra quyết định chấm dứt sản xuất xe tại nhà máy sau hơn 20 năm”, Thomas Schäfer, giám đốc điều hành thương hiệu Volkswagen cho biết trong thông cáo. “Tuy nhiên, xét về kinh tế, điều đó hoàn toàn cần thiết”.

Theo thỏa thuận với hội đồng công nhân đại diện cho nhân viên của công ty tại Đức, Volkswagen cho biết 230 lao động còn lại ở nhà máy Dresden sẽ được đề nghị gói thôi việc, gói nghỉ hưu hoặc chuyển sang địa điểm khác.

Volkswagen mở nhà máy Dresden năm 2001, ban đầu sản xuất sedan Phaeton, sau đó chuyển sang hatchback e-Golf và gần đây nhất là mẫu điện ID.3. Chiếc xe cuối cùng được sản xuất vào thứ ba là một chiếc ID.3 GTX màu đỏ sẽ được công nhân ký tên và giữ lại tại cơ sở, nơi mở cửa cho khách tham quan.

Công ty đã chịu ảnh hưởng nặng nề bởi các mức thuế của Tổng thống Trump, mà hãng quy một phần nguyên nhân cho khoản lỗ 1,5 tỷ USD trong quý vừa qua. Volkswagen cho biết chi phí liên quan đến thuế dự kiến sẽ vượt 5 tỷ USD trong năm nay.

Nguyên nhân trước hết xuất phát từ việc Mỹ áp thuế nhập khẩu cao đối với xe châu Âu, trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Lãnh đạo tài chính của Volkswagen, ông Arno Antlitz, cho biết các khoản thuế mới đã khiến hãng thiệt hại khoảng 5 tỷ euro chỉ riêng trong năm nay, đồng thời buộc tập đoàn phải xem xét lại toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Việc doanh số tại thị trường Mỹ sụt giảm 8% so với kỳ vọng, cùng chi phí logistics tăng mạnh, khiến VW không thể duy trì biên lợi nhuận như kế hoạch. Trong khi đó, ở châu Âu, chi phí năng lượng và nhân công vẫn cao, khiến biên lợi nhuận hoạt động toàn tập đoàn chỉ còn ở mức 2–3%.

Suy giảm kinh tế ở Trung Quốc cũng làm chững lại doanh số các dòng xe cao cấp tại đây, gây ảnh hưởng tới Porsche, hãng do Volkswagen nắm quyền kiểm soát đa số. Porsche vốn là thương hiệu vốn là “con gà đẻ trứng vàng” của tập đoàn đã phải ghi nhận khoản chi phí trích lập hơn 4,7 tỷ euro khi điều chỉnh lại danh mục xe chạy pin. Điều này phản ánh thực tế rằng cuộc đua xe điện đang khiến nhiều hãng ô tô truyền thống rơi vào thế khó: đầu tư lớn, nhưng lợi nhuận biên thấp hơn hẳn so với xe động cơ đốt trong.

Chưa dừng lại ở đó, khó khăn càng thêm chồng chất khi Volkswagen gần đây bị cuốn vào căng thẳng địa chính trị xoay quanh chip do Nexperia sản xuất, một công ty đặt tại Hà Lan nhưng thuộc sở hữu của tập đoàn Trung Quốc Wingtech. Các hãng ô tô toàn cầu đã lên tiếng cảnh báo nguy cơ thiếu chip sau khi Nexperia bị chính phủ Hà Lan tiếp quản, trước khi quyền kiểm soát được trả lại cho Wingtech.

“Chúng tôi vẫn chưa thoát khỏi bóng đen của khủng hoảng chip”, một lãnh đạo VW thừa nhận, “Mọi gián đoạn trong chuỗi cung ứng hiện nay đều có thể tạo hiệu ứng domino”.

Trước tình hình này, Volkswagen buộc phải đưa ra hàng loạt biện pháp cắt giảm chi phí và điều chỉnh chiến lược sản xuất toàn cầu. Một trong những hướng đi đang được tính đến là mở rộng sản xuất tại Mỹ hoặc Mexico để giảm thiểu rủi ro thuế nhập khẩu, đồng thời tăng tỷ lệ nội địa hóa linh kiện. Tuy nhiên, những bước chuyển này không thể thực hiện ngay trong ngắn hạn, và giới phân tích dự báo VW sẽ phải tiếp tục gồng mình trong ít nhất hai quý tới.

Giới chuyên gia nhận định, câu chuyện của Volkswagen không chỉ phản ánh khó khăn riêng của một tập đoàn mà còn là hình ảnh thu nhỏ của toàn ngành ô tô châu Âu trong thời kỳ chuyển đổi. Từ các rào cản thương mại, chi phí năng lượng, đến cuộc cạnh tranh khốc liệt trong mảng xe điện, tất cả đang đẩy các hãng truyền thống vào thế bị động. Việc VW thua lỗ sau nhiều năm tăng trưởng ổn định cho thấy sự mong manh của chuỗi giá trị toàn cầu khi phụ thuộc vào công nghệ, nguyên liệu và chính sách của các quốc gia khác.

Volkswagen vẫn khẳng định mục tiêu duy trì biên lợi nhuận hoạt động ở mức thấp nhưng ổn định trong năm 2025, đồng thời đẩy nhanh các dự án phát triển nền tảng xe điện thế hệ mới. Tuy nhiên, giữa những biến động về thuế, chip và nhu cầu thị trường, con đường phía trước của “ông lớn” ngành ô tô châu Âu có vẻ sẽ còn đầy gập ghềnh – khi chính mô hình toàn cầu hóa mà họ từng dựa vào đang dần trở thành điểm yếu trong một thế giới ngày càng phân mảnh.

Những trắc trở của Volkswagen phản chiếu tình trạng của nền kinh tế Đức, vốn giảm trong năm 2023 và 2024 và trì trệ trong năm nay. Tuy vậy, Carsten Brzeski, chuyên gia kinh tế tại ngân hàng ING viết trong một báo cáo rằng sản lượng công nghiệp của Đức gần đây đã cho thấy “những dấu hiệu đáy tạm thời”.

Theo: NYTimes