Để thị trường quyết định hoàn toàn có thể khiến 'giá đất đuổi giá nhà, giá nhà tăng theo giá đất'

Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương, Bộ Tư pháp vừa phối hợp tổ chức Hội thảo “Nhận diện điểm nghẽn và đề xuất giải pháp khắc phục liên quan đến lĩnh vực đất đai”.

Phát biểu tham luận tại Hội thảo, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp, chỉ ra hai điểm nghẽn lớn nhất cần xử lý ngay trong Luật Đất đai hiện hành là “phương thức định giá đất ” và “công tác giải phóng mặt bằng”.

Trong hai điểm nghẽn này, ông Hiệp cho rằng vấn đề giá đất đáng chú ý hơn, bởi theo Luật Đất đai 2024, giá đất được xác định theo cơ chế thị trường, nhưng nếu để thị trường quyết định hoàn toàn, Nhà nước sẽ khó kiểm soát giá và cuộc đuổi bắt “giá đất đuổi giá nhà , giá nhà tăng theo giá đất ” là không có điểm dừng.

Còn theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang Tuyến, Trưởng khoa Pháp luật kinh tế Trường đại học Luật Hà Nội, để xác định được giá đất đúng, giá sạch thì Nhà nước phải triển khai hệ thống thông tin đầu vào giá và đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai...

Cho ý kiến tại Hội thảo, ông Nguyễn Công Thức, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản tỉnh Bắc Ninh, phản ánh khó khăn việc sử dụng dự toán (đã được thẩm tra độc lập) để tính chi phí đầu tư xây dựng khi xác định giá đất của thửa đất, khu đất cần định giá theo phương pháp thặng dư.

Ông Nguyễn Công Thức đề nghị Bộ Tư pháp kiến nghị Chính phủ và các Bộ, ngành giải quyết khó khăn trên theo hướng: Trường hợp cách hiểu và áp dụng pháp luật của các cơ quan nhà nước ở địa phương chưa thống nhất hoặc chưa đúng, các Bộ, ngành liên quan cần sớm có văn bản hướng dẫn cụ thể để đảm bảo thực hiện đồng bộ pháp luật về đất đai và pháp luật xây dựng trong việc sử dụng dự toán xây dựng (đã được thẩm tra độc lập) để ước tính tổng chi phí đầu tư xây dựng, phục vụ công tác xác định giá đất theo phương pháp thặng dư;

Trường hợp có xung đột pháp luật về đất đai và pháp luật xây dựng, đề nghị các Bộ, ngành liên quan cần sớm có văn bản đánh giá, kiến nghị và trình Chính phủ để sửa đổi Nghị định 226/2025/NĐ-CP đối với quy định về việc sử dụng dự toán xây dựng (đã được thẩm tra độc lập) để ước tính tổng chi phí đầu tư xây dựng, đảm bảo phù hợp với pháp luật về xây dựng khi xác định giá đất theo phương pháp thặng dư.

Ông Ngô Anh Tuấn, Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội nêu một số bất cập hiện nay người sử dụng đất đến cơ quan thuế để nhận giấy tờ xác định nghĩa vụ thuế rồi đi nộp tiền. Nộp xong thì quay lại cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ tài chính đã hoàn thành. Sau khi nhận thông báo đã hoàn thành nghĩa vụ thuế lại phải sang Văn phòng Đăng ký đất đai cùng cấp để làm thủ tục nhận sổ đỏ. Quy trình này rất phức tạp vì pháp luật về đất đai không yêu cầu phải xác nhận hoàn thành nghĩa vụ tài chính. Pháp luật về quản lý thuế thì quy định thủ tục hành chính này là 10 ngày.

Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội đề xuất các bộ phận soạn thảo nghiên cứu bỏ quy định liên quan đến nội dung vừa nêu để thuận tiện cho người dân, góp phần cải cách thủ tục hành chính.

Ngoài ra, theo ông Tuấn việc chỉ định một số ngân hàng quốc doanh để người dân nộp nghĩa vụ tài chính đã gây khó khăn vì thứ 7, Chủ nhật, một số trường hợp đi nộp tiền thì ngân hàng quốc doanh không làm việc, chỉ có ngân hàng ngoài quốc doanh, nên ông đề xuất nội dung này cần sửa ngay.

Bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp & Môi trường) cho biết, Bộ đang rà soát, sửa đổi pháp luật đất đai cho phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp. Tính đến nay, Bộ Nông nghiệp & Môi trường đã tiếp nhận 125 ý kiến từ 29 cơ quan, tổ chức liên quan và đều được nghiên cứu, tiếp thu, trả lời, hướng dẫn cụ thể. Bộ sẽ luôn luôn lắng nghe ý kiến từ địa phương, doanh nghiệp, người dân về những điểm nghẽn vướng mắc của chính sách đất đai, để tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện luật đáp ứng sự vận hành thông suốt của chính quyền địa phương hai cấp, phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai.