Đề xuất định danh người livestream bán hàng qua VneID

Ngày 22-9, tiếp tục Phiên họp thứ 49 (đợt 3), Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự án Luật Thương mại điện tử, trong đó có nội dung đề xuất định danh người livestream bán hàng qua VneID để chống thất thu thuế.

Thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết dự thảo luật được thiết kế bao gồm 8 Chương, 50 Điều.

Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết hiện nay thương mại điện tử Việt Nam được các tổ chức nghiên cứu thị trường uy tín đánh giá cao (xếp thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á về quy mô năm 2024 và xếp thứ 5 trên thế giới về tốc độ tăng trưởng năm 2022).

Lĩnh vực thương mại điện tử đang được điều chỉnh tập trung, chủ yếu tại Nghị định số 52 năm 2013 của Chính phủ về thương mại điện tử, Nghị định 85 năm 2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52. Do ở cấp Nghị định nên hai văn bản trên chưa đủ hiệu lực điều chỉnh các vấn đề quan trọng mang tính đa ngành trong thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, sự xuất hiện nhiều mô hình kinh doanh mới, đa dạng về mặt chủ thể, phức tạp về mặt bản chất dẫn đến các chính sách, quy định về thương mại điện tử đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế.

Vấn đề hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng chưa được kiểm soát triệt để… Đặc biệt, các mô hình thương mại điện tử mới chưa có quy định điều chỉnh riêng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ.

Ông Nguyễn Sinh Nhật Tân chỉ ra một xu hướng phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử là hoạt động livestream bán hàng. Quy định pháp luật hiện hành điều chỉnh hoạt động livestream bán hàng giống như một hoạt động quảng cáo đi kèm với bán hàng, mà chưa có các quy định riêng về các chủ thể tham gia livestream (chủ tài khoản, người tham gia livestream)...

Việc các mô hình, xu hướng trên vượt ra ngoài phạm vi điều chỉnh của các chính sách hiện hành khiến cho công tác quản lý gặp nhiều khó khăn, nhất là trong các vấn đề liên quan đến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, chống thất thu thuế.

Lãnh đạo Bộ Công Thương nêu thực tiễn đã có nhiều vụ việc như các phiên livestream bán hàng nhiều tỉ đồng nhưng nhà nước không thu được thuế; hay hoa hậu thực hiện livestream bán kẹo rau củ, thổi phồng chức năng của sản phẩm, ảnh hưởng rất lớn đến quyết định mua hàng và sức khỏe của người tiêu dùng.

Do đó, dự thảo Luật Thương mại điện tử sửa đổi, bổ sung nhiều quy định do với hạ tầng pháp luật hiện hành.

Dự thảo luật bổ sung định vị pháp lý toàn diện các mô hình hoạt động thương mại điện tử, từ việc bán hàng và cung cấp dịch vụ trực tiếp đến mô hình bán hàng nhiều bên tham gia, tăng cường các trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử trong việc rà soát, thông tin, hỗ trợ thu hồi sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật, bảo vệ người tiêu dùng, lưu trữ thông tin giao dịch phục vụ thanh tra, kiểm tra.

Đồng thời mở rộng trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội có hoạt động thương mại điện tử; Bổ sung điều chỉnh đối với các nền tảng tích hợp đa dịch vụ; Bổ sung các trách nhiệm pháp lý của chủ quản nền tảng này trong việc ngăn chặn nguy cơ lạm dụng vị thế độc quyền, thao túng thuật toán gây thiệt hại, đảm bảo thúc đẩy đổi mới lành mạnh trong hệ sinh thái số.

Bổ sung việc định danh người bán trong nước qua VNeID và người bán nước ngoài thông qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp nhằm định danh chính xác người bán và minh bạch các giao dịch qua thương mại điện tử.

Dự thảo luật cũng bổ sung trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động bán hàng livestream, tiếp thị liên kết trong việc định danh, minh bạch thông tin, lưu trữ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử nước ngoài trong việc thành lập hoặc ủy quyền cho pháp nhân tại Việt Nam...