Đơn vị tuyệt mật của Nga ra tay khôn lường
Đơn vị này mang tên Rubicon và đã mở rộng nhanh chóng dưới thời Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov kể từ khi ông được bổ nhiệm vào tháng 6 năm ngoái. Tháng 10/2024, ông Belousov đến thăm trụ sở Rubicon và chứng kiến trực tiếp loạt máy bay không người lái đang được phát triển, theo video do truyền thông chính thức Nga công bố.
Sự ra đời của Rubicon – tên đầy đủ là Trung tâm Rubicon về Công nghệ Không người lái Tiên tiến – là minh chứng rõ rệt về cách quân đội Nga đã học cách thoát khỏi lối đối đầu cứng nhắc trong cuộc xung đột ở Ukraine, thích nghi với một chiến trường thay đổi nhanh chóng.
Ukraine cũng đã thành lập Lực lượng Hệ thống Không người lái vào giữa năm 2024.

Máy bay không người lái Molniya của Nga. Ảnh: Reuters
Khi Rubicon chứng minh được giá trị, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố vào tháng 6 rằng Nga sẽ thành lập một bộ chỉ huy quân sự chuyên phụ trách hệ thống máy bay không người lái, và đơn vị này đã đi vào hoạt động tuần trước.
“Người đứng đầu hệ thống không người lái đã được bổ nhiệm, và các cơ quan chỉ huy và kiểm soát quân sự đã được thiết lập ở mọi cấp độ,” Phó chỉ huy, Đại tá Sergei Ishtuganov cho biết.
“Chỉ một năm trước, quân đội chưa được trang bị đầy đủ các loại máy bay không người lái. Nhưng dần dần, các đơn vị Nga đã xoay chuyển được tình thế trên bầu trời,” ông nói với tờ kp.ru. “Chúng tôi đang phân công các nhân viên vận hành, kỹ sư, kỹ thuật viên và các chuyên gia hỗ trợ khác cho các đơn vị này.”
Rubicon còn có biểu tượng riêng gồm mũi tên và thanh kiếm bắt chéo, với một con chip nhỏ mang ngôi sao và đôi cánh ở giữa.
Đơn vị tiên phong sử dụng máy bay không người lái cáp quang, công nghệ đã tác động mạnh đến chiến trường. Chúng được điều khiển qua cáp quang, cung cấp video thời gian thực an toàn và không thể bị gây nhiễu, đồng thời cải thiện hiệu suất các đơn vị khác.
Michael Kofman, thành viên cấp cao Quỹ Carnegie, nhận xét: “Đội hình Rubicon vẫn là mối đe dọa hàng đầu đối với các đơn vị điều khiển UAV của Ukraine, không chỉ riêng các công ty máy bay không người lái mà còn vì họ huấn luyện các đơn vị UAV khác của Nga.”
Chỉ trong vài tháng sau khi thành lập, các đơn vị Rubicon đã lan tỏa khắp tiền tuyến với thế hệ UAV mới, đảo ngược tình thế trước lực lượng Ukraine.
Lần đầu họ tham chiến được biết đến là bên trong lãnh thổ Nga, khi quân Ukraine tiến vào và chiếm một phần khu vực Kursk mùa hè năm ngoái. Ngay sau khi Rubicon xuất hiện, quân Ukraine báo cáo rằng các tuyến tiếp tế gần như bị cắt đứt hoàn toàn bởi các cuộc tấn công UAV .

Ukraine phủ lưới chống máy bay không người lái ở thị trấn tiền tuyến Kostiantynivka, thuộc vùng Donetsk. Ảnh: Reuters
Các lực lượng Ukraine rút khỏi khu vực vào đầu năm nay. Hai chỉ huy Ukraine nói với CNN rằng một đơn vị Nga được huấn luyện bài bản đã bất ngờ thay đổi cục diện trận chiến, truy lùng các đơn vị hậu cần và điều khiển UAV của Ukraine mà không hay biết Rubicon đã triển khai.
Kể từ đó, Rubicon xuất hiện khắp chiến trường, thường mang lại lợi thế cho Nga bằng cách tấn công các tuyến tiếp tế phía sau tiền tuyến cũng như các đơn vị điều khiển UAV đối phương. Tháng 8, chỉ huy tiểu đoàn Lữ đoàn 93 của Ukraine nói với CNN rằng các đơn vị Rubicon đã được hợp nhất với các lữ đoàn Nga ở khu vực Kostiantynivka, Donetsk. Trong vòng một tuần, lực lượng của ông mất hầu hết xe cộ, bãi phóng UAV , ăng-ten và thiết bị liên lạc.
Nga từ đầu xung đột đã nhắm vào các đơn vị điều khiển UAV của Ukraine, và Rubicon đã nâng chiến thuật này lên tầm cao mới. Nhà phân tích Mick Ryan nhận định hiện nay “môi trường chiến trường bão hòa UAV ”. Ông nói, trong phạm vi 15 km từ tiền tuyến, việc di chuyển xe cộ gần như bất khả thi. Bộ binh phải hành quân 10–15 km, xe bọc thép và pháo binh có thể hứng hàng chục cuộc tấn công mỗi ngày. Mọi sở chỉ huy đều được giấu sâu dưới lòng đất để tránh UAV Nga phát hiện và phá hủy.
Ngày nay, các phi công UAV trở thành kiến trúc sư chiến thắng, định hình chiến trường hiện đại, đồng thời hỗ trợ bộ binh tiến công, theo kênh Telegram Nga Lost Armor.
Ukraine dựng lưới trên các đường mòn phía sau tiền tuyến để bẫy UAV Rubicon, nhưng hiệu quả hạn chế. Rubicon cũng phát triển mạng lưới radar để bắn hạ UAV Ukraine.
“Họ chiếm tất cả UAV chủ lực của chúng tôi làm chiến lợi phẩm,” chuyên gia tác chiến điện tử Ukraine Serhiy Beskrestnov cho biết. “Họ nghiên cứu thiết bị điện tử, hệ thống liên lạc và dẫn đường UAV của chúng tôi.”
Rubicon còn tham gia lần đầu tiên sử dụng UAV hải quân Nga, tấn công tàu Ukraine tại cửa sông Danube tháng 8. Hai tuần trước, họ tấn công một tàu hải quân Ukraine neo đậu ở cơ sở khí đốt Biển Đen.
Các căn cứ Rubicon trở thành mục tiêu ráo riết của lực lượng an ninh Ukraine. Một cuộc tấn công UAV vào trụ sở Rubicon ở Avdiivka đã phá hủy cơ sở này đầu tháng. Lữ đoàn Jaeger số 71 của Ukraine đăng video tấn công ăng-ten, nơi ẩn náu ở Sumy mà họ cho là Rubicon. Vyacheslav, chỉ huy đơn vị, cho biết họ tìm và tấn công ăng-ten, thiết bị liên lạc vệ tinh, hầm trú ẩn, đồng thời xác định điểm cất cánh UAV Rubicon.
Mặc dù cả hai bên có năng lực tương tự, Nga có lợi thế số lượng UAV cáp quang và khả năng vận hành nhiều thiết bị hơn, Vyacheslav nhấn mạnh.