Dự án đường sắt tốc độ cao 153.000 tỷ đồng nối hai siêu dự án của tỷ phú Phạm Nhật Vượng do Vinspeed đề xuất: Bộ Xây dựng cảnh báo áp lực tiến độ

Trong Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Ninh, Bộ Xây dựng cho biết Quy hoạch mạng lưới đường sắt Việt Nam thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh.

Theo đó, tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh được định hướng kết nối từ ga Cổ Loa (kết nối với tuyến đường sắt đô thị số 4 của Hà Nội), đi qua ga Gia Bình (kết nối Cảng hàng không quốc tế Gia Bình) và kết thúc tại ga Hạ Long Xanh (kết nối với tuyến đường sắt Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái). Tuyến được quy hoạch là đường đôi, khổ 1.435 mm, với chiều dài khoảng 124 km.

"Việc đầu tư Dự án Đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh như đề xuất của Vinspeed là cơ bản phù hợp với Quy hoạch mạng lưới đường sắt", trong công văn ông Nguyễn Danh Huy, Thứ trưởng Bộ Xây dựng ký nêu rõ.

Để bảo đảm tính đồng bộ và hiệu quả khai thác, Bộ Xây dựng đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các giải pháp kết nối. Cụ thể, cần làm rõ phương án kết nối tuyến Hà Nội – Quảng Ninh với tuyến đường sắt đô thị số 4 nhằm tăng khả năng tiếp cận trung tâm TP. Hà Nội; bổ sung thuyết minh kết nối với Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

Đồng thời nghiên cứu giải pháp liên thông với các tuyến đường sắt quốc gia như Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái, cũng như mạng lưới đường sắt trong khu đầu mối Hà Nội và hệ thống đường sắt đô thị của Bắc Ninh, Hải Phòng, Quảng Ninh.

Theo đề xuất của Vinspeed , tuyến đường sắt Hà Nội – Quảng Ninh có điểm đầu tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm quốc gia (Cổ Loa), xã Đông Anh, TP. Hà Nội và điểm cuối tại Khu công viên rừng, phường Việt Hưng, tỉnh Quảng Ninh, đối diện Khu đô thị Vinhomes Hạ Long Xanh.

Dự án được thực hiện đầu tư mới đường sắt vận chuyển hành khách, với chiều dài khoảng 120 km, đường đôi khổ 1.435 mm, điện khí hóa. Tốc độ thiết kế tuyến chính đạt 350 km/h, riêng đoạn qua khu vực Hà Nội dự kiến thiết kế với tốc độ 120 km/h.

Trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Vinspeed đề xuất tổng mức đầu tư dự án khoảng 5,54 tỷ USD, thực hiện theo hình thức đầu tư kinh doanh theo quy định của Luật Đầu tư.

Theo lãnh đạo Bộ Xây dựng, việc Vinspeed đề xuất đầu tư theo hình thức đầu tư kinh doanh là phù hợp với chủ trương của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 68, tuy nhiên cần so sánh, đánh giá giữa 3 hình thức để làm rõ việc lựa chọn hình thức đầu tư kinh doanh là phù hợp, hiệu quả.

Liên quan đến công nghệ và tiêu chuẩn kỹ thuật, Bộ Xây dựng dẫn kinh nghiệm quốc tế tại Đức và Tây Ban Nha cho thấy, với các tuyến có chiều dài không lớn và khối lượng vận tải hạn chế, tốc độ khai thác khoảng 200–250 km/h thường mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.

Theo quy định của Luật Đường sắt, đường sắt tốc độ cao có tốc độ thiết kế từ 200 km/h trở lên. Tuy nhiên, trong điều kiện tuyến Hà Nội – Quảng Ninh có chiều dài tương đối ngắn, đồng thời các đoạn đầu và cuối tuyến chịu hạn chế về địa hình, việc bảo đảm tốc độ thiết kế 120–160 km/h ở một số đoạn là khó tránh khỏi.

Từ thực tế trên, Bộ Xây dựng đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh và đơn vị đề xuất dự án bổ sung phân tích, so sánh chi phí đầu tư và vận hành – khai thác giữa các phương án tốc độ 200 km/h, 250 km/h và 350 km/h, qua đó lựa chọn phương án tốc độ phù hợp, bảo đảm hiệu quả tổng thể.

Về tiến độ, nhà đầu tư đề xuất khởi công dự án từ quý IV/2025, phấn đấu hoàn thành trong năm 2027 và đưa vào khai thác thương mại từ năm 2028. Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, đây là tiến độ rất áp lực, đòi hỏi phải được rà soát, tính toán kỹ lưỡng nhằm bảo đảm tính khả thi, an toàn và chất lượng công trình.

Bộ Xây dựng nhấn mạnh, tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh có quy mô đầu tư tương đối lớn, công nghệ và kỹ thuật phức tạp. Do đó, để dự án được triển khai khả thi và hiệu quả, nhà đầu tư cần chuẩn bị kỹ lưỡng điều kiện bảo đảm về năng lực tài chính, triển khai và quản lý dự án, quản trị, kinh doanh và khai thác cũng như kỹ thuật công nghệ, có các biện pháp quản lý rủi ro đối với dự án.