Giống lúa Việt Nam "gây sốt" khi được Cuba trồng đại trà: Nông dân thu hoạch xong phải… ngỡ ngàng

Ba giống này gồm OM8017, OM6976 và OM5451 do TS.Trần Thị Cúc Hòa cùng các cộng tác viên chọn tạo. Khi sang Cuba, chúng được đặt lại tên lần lượt là VIBA17, VIBA76 và VIBA51.

Trong bối cảnh Cuba nỗ lực khắc phục những thách thức về an ninh lương thực do khí hậu khắc nghiệt, đất đai nhiễm mặn và hạn hán kéo dài, việc tiếp nhận và thử nghiệm các giống lúa Việt Nam được xem là bước đi mang tính chiến lược.

Báo cáo của Viện Nghiên cứu Cây có hạt Cuba, công bố tại Hội chợ trực tuyến quốc tế lần thứ 5 về đa dạng sinh học nông nghiệp và thực phẩm (11–16/10/2025), cho thấy các giống lúa Việt Nam đạt năng suất rất ấn tượng. Cụ thể, VIBA17 cho năng suất 8,28 tấn/ha vụ đông và 7,13 tấn/ha vụ xuân; VIBA76 đạt 9,14 tấn/ha vụ đông và 7 tấn/ha vụ xuân; VIBA51 đạt 7,18 tấn/ha vụ đông và 5,56 tấn/ha vụ xuân.

Khi trồng khảo nghiệm tại Matanzas, Cienfuegos và Mayabeque, cả ba giống đều thể hiện ưu thế vượt trội về năng suất lẫn khả năng kháng bệnh.

Nhiều hộ nông dân tại Matanzas bày tỏ sự bất ngờ lẫn phấn khởi khi vụ mùa thử nghiệm cho năng suất cao hơn 20–30% so với giống địa phương. Trung bình, VIBA17, VIBA76 và VIBA51 đạt năng suất 6,15 tấn/ha – cao gấp ba lần mức trung bình quốc gia của Cuba năm 2025 (khoảng 2,12 tấn/ha).

Ưu điểm của giống lúa Việt Nam trên đất Cuba

Cả ba giống lúa của Viện Lúa ĐBSCL đều có thời gian sinh trưởng ngắn, chỉ 100–110 ngày, trong khi các giống bản địa Cuba cần 120–125 ngày để thu hoạch. Việc rút ngắn 10–20 ngày canh tác giúp nông dân giảm chi phí, hạn chế rủi ro mất mùa do thời tiết và tăng khả năng sản xuất thêm vụ mới trong năm, qua đó nâng cao hiệu quả sử dụng đất.

Sự vượt trội về năng suất và thời gian sinh trưởng cho thấy tiềm năng lớn của giống lúa Việt Nam trong việc góp phần bảo đảm an ninh lương thực cho Cuba – quốc gia có khoảng 10 triệu dân.

Bên cạnh ba giống nói trên, Cuba cũng đưa vào canh tác đại trà giống LTH31 (VIBA31) của Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm, nhờ năng suất cao và thời gian sinh trưởng ngắn.

TS.Trần Vũ Hải, công tác tại Bộ môn Di truyền và Chọn giống (Viện Lúa ĐBSCL), một trong số chuyên gia của Viện sang Cuba hỗ trợ nước bạn trồng lúa, chia sẻ với Báo Nông nghiệp và Môi trường: "Việc bốn giống lúa Việt Nam được công nhận và đưa vào sản xuất đại trà tại Cuba mở ra cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo sang các nước Caribe, đồng thời thúc đẩy chuyển giao công nghệ nông nghiệp. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của Dự án hợp tác lúa gạo nói riêng và các dự án nông nghiệp tại Cuba nói chung".

Người dân Cuba cũng rất hiếu khách. Tại nhiều vùng trồng thử nghiệm, người dân Cuba đã lập các đội hỗ trợ thu hoạch, chế biến món ăn truyền thống để chiêu đãi chuyên gia Việt Nam. Có gia đình thậm chí xem các kỹ sư Việt Nam như người thân trong nhà, TS Hải cho biết.