Hôm nay, Trung tâm tài chính quốc tế ra đời, việc vận hành, thu hút vốn ra sao?

Hội đồng điều hành do Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình làm Chủ tịch

Hôm nay, 21/12, T rung tâm tài chính quốc tế (TTTC) tại Việt Nam sẽ ra mắt, hoạt động tại 2 địa điểm là TP.HCM và TP Đà Nẵng.

TTTC quốc tế tại TP.HCM được định hướng phát triển thành trung tâm tài chính quốc tế với hệ sinh thái toàn diện, đa dạng. Trung tâm sẽ cung cấp các dịch vụ tài chính từ truyền thống đến chuyên sâu như huy động vốn, đầu tư, thanh toán, phát hành và giao dịch sản phẩm tài chính, quản lý tài sản; đồng thời phát triển các dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ (fintech), tài chính xanh và các dịch vụ liên quan khác.

TTTC quốc tế tại Đà Nẵng được định hướng phát triển thành trung tâm tài chính quốc tế hiện đại, gắn với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và công nghệ số. Trung tâm sẽ đóng vai trò nền tảng thử nghiệm có kiểm soát các mô hình mới, tiên phong triển khai và mở rộng các sản phẩm tài sản số, thanh toán số, nền tảng giao dịch và các sàn giao dịch chuyên biệt.

Nơi đây sẽ thúc đẩy tài trợ chuỗi cung ứng, các dịch vụ của bên thứ ba, các tổ chức cho vay không nhận tiền gửi, để bổ trợ với thị trường truyền thống, hình thành các sản phẩm tài chính chuyên biệt, linh hoạt và sáng tạo...

Theo Quyết định của Thủ tướng, Hội đồng điều hành TTTC quốc tế tại Việt Nam do Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình làm Chủ tịch Hội đồng.

Các Phó Chủ tịch Hội đồng có Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được; Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Phạm Đức Ấn; Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng; Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng.

Thành viên Hội đồng điều hành là lãnh đạo các Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Nhiệm vụ của Hội đồng điều hành là ban hành chiến lược, lộ trình, kế hoạch phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế, trên cơ sở điều kiện, tiềm năng, nhu cầu phát triển tại TP.HCM và tại TP Đà Nẵng. Đồng thời, ban hành Quy chế hoạt động, trên cơ sở đề xuất của Cơ quan điều hành Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và TP Đà Nẵng.

Cùng với đó là thực hiện các nhiệm vụ theo chức năng, như cho ý kiến đối với việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm; thành lập Hội đồng tư vấn; chỉ đạo, đảm bảo việc xây dựng, vận hành và phát triển TTTC quốc tế...

Định vị chiến lược phù hợp và có lộ trình

Ông Nguyễn Trí Hiếu - Viện trưởng Viện nghiên cứu và Phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu, cho rằng việc định hướng xây dựng TTTC tại TP.HCM và Đà Nẵng, không chỉ là dự án kinh tế đơn thuần, mà còn là dấu mốc quan trọng, mang ý nghĩa lịch sử đối với sự phát triển của nền kinh tế và hệ thống tài chính quốc gia.

Ông Hiếu ví TTTC như một “siêu thị tài chính”, đó là nơi tập trung các ngân hàng, quỹ đầu tư, tổ chức tài chính và cả các cơ quan quản lý nhà nước, tạo ra không gian gặp gỡ, giao dịch và ra quyết định trực tiếp.

Để phát triển, cần định vị chiến lược TTTC quốc tế từng bước phù hợp. Mục tiêu ngắn hạn trước mắt là phục vụ thị trường khu vực Đông Nam Á, từng bước vươn ra toàn cầu. Cần ưu tiên phát triển các lĩnh vực có tiềm năng như thị trường vốn, tài chính xanh, phát triển bền vững, fintech, quản lý tài sản và quỹ đầu tư.

Ông chia lộ trình thành 3 giai đoạn: 2026-2030 là đặt nền móng, giai đoạn 2031-2035 tăng tốc phát triển và 2036-2045 hướng tới khẳng định vị thế trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Cường cho rằng Việt Nam từ lâu đã là một trong những nền kinh tế thu hút FDI rất tốt trong khu vực châu Á và thế giới, trong khi lúc đó chúng ta chưa có TTTC.

Đến nay, nền kinh tế Việt Nam chưa phải là một nền kinh tế mở hoàn toàn, nhưng riêng trong lĩnh vực thương mại, Việt Nam thuộc nhóm các quốc gia có độ mở lớn nhất thế giới.

Vấn đề ông quan tâm là kiểm soát dòng vốn, liệu chúng ta có mở hoàn toàn dòng vốn được không. Liệu TTTC có thể trở thành nơi thí điểm cho việc mở cửa dòng vốn ra vào tự do hay không?

Với ông, TTTC tất nhiên sẽ hỗ trợ phần nào trong việc huy động vốn từ bên ngoài, nhưng đó chỉ là một trong những mục tiêu. Yếu tố quan trọng hơn là TTTC cần được xem là cầu nối, động lực, hay chất xúc tác để Việt Nam cân nhắc việc mở cửa thị trường tài chính và mở ở mức độ nào.

Ông Quản Trọng Thành, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán Maybank, cho rằng quan trọng nhất ông nhận thấy của một TTTC là phải tạo ra được một “luật chơi” sao cho hấp dẫn, và tạo được sự tự do nhất định với dòng vốn hiện đại như các loại tài sản số.

Cơ chế phải thông thoáng, minh bạch, uy tín

Để TTTC quốc tế thành công, các chuyên gia yêu cầu yếu tố minh bạch và uy tín phải được đặt lên hàng đầu. Nếu không đạt được sự minh bạch cao nhất, TTTC sẽ khó lòng vận hành hiệu quả, khó thu hút được dòng vốn quốc tế bền vững.

Theo PGS.TS Trần Hoàng Ngân, điều các nhà đầu tư mong đợi nhất là cơ chế thông thoáng, thể chế minh bạch, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài .

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào Việt Nam, điều quan tâm nhất của họ là quyền lợi có được bảo vệ hay không. Đó là niềm tin. Muốn tăng cường niềm tin cho nhà đầu tư thì phải giải quyết triệt để vấn đề giải quyết tranh chấp, phải chuyên môn hóa và tăng tốc độ của hệ thống tư pháp. Trung tâm trọng tài cần phải được trao điều kiện để hoạt động hiệu quả hơn.

Đại diện Hiệp hội thương mại Mỹ (Amcham), nhận định việc thành lập các TTTC quốc tế hoạt động tại TP.HCM và Đà Nẵng là một trong những cải cách đột phá. Nếu được triển khai đầy đủ, các trung tâm này có thể đưa Việt Nam trở thành một trung tâm khu vực về vốn và tài chính xanh.

Để đạt được mục tiêu đó, phải duy trì tính độc lập trong quản lý pháp lý, đảm bảo sự minh bạch trong luồng vốn, và xây dựng cơ chế giải quyết tranh chấp đáng tin cậy sẽ là những yếu tố then chốt.

Ông Phùng Anh Tuấn - Tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam khẳng định trong đề án xây dựng TTTC, Việt Nam đã có những quy định về áp dụng thông lệ quốc tế, sử dụng các khung pháp lý và thiết lập một hệ thống tòa án chuyên biệt. Thậm chí, các tranh chấp phát sinh trong các hoạt động tài chính phức tạp đã tính đến việc thuê các thẩm phán nước ngoài để xét xử và giải quyết.

Tuy nhiên, ông vẫn thấy còn vướng mắc, là quy định áp dụng pháp luật nước ngoài nhưng không được trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam. Nếu áp dụng mà không làm rõ, nhà đầu tư sẽ không thể dự đoán được rủi ro pháp lý của mình.

Còn nếu muốn giới thiệu một hệ thống pháp luật mới tại trung tâm tài chính , cần sự thay đổi về hệ quy chiếu. Theo ông, Việt Nam đi sau nên để thành công, cần phải phù hợp với các hệ thống tài chính hiện đại tại London, New York, Hong Kong hay Tokyo.

Theo hiến kế của Hiệp hội doanh nghiệp Anh, Việt Nam cần hài hòa các quy định với thông lệ quốc tế, thông qua việc áp dụng hệ thống luật thông luật (common law) cho TTTC. Đồng thời sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ làm việc, cũng như áp dụng chuẩn mực Báo cáo và Vốn quốc tế. Đặc biệt đảm bảo quản trị minh bạch.