Luminol - "mắt thần" truy xét hiện trường, có khả năng phát hiện vết máu dù được pha loãng tới 10.000 lần

Theo Thư viện Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, luminol là một dung dịch gốc nước có khả năng phát hiện máu đã được pha loãng tới 10.000 lần. Khi tiếp xúc với máu, nó phản ứng bằng cách làm cho máu phát huỳnh quang màu xanh nhạt. Hóa chất này từ lâu đã được các điều tra viên pháp y sử dụng để tìm kiếm và ghi lại lượng máu nhỏ giọt không thể nhận thấy.

Theo Chemistry World, luminol được đặt tên từ thập niên 1930 nhưng thực tế đã được phát hiện từ đầu thế kỷ 20. Tới năm 1937, nó mới bắt đầu được sử dụng trong pháp y để tìm ra vết máu bởi nhà khoa học pháp y người Đức, Walter Specht. Nghiên cứu của ông chỉ ra vết máu càng lâu, ánh sáng tạo ra càng kéo dài và sáng.

Luminol (C8H7O3N3) có dạng bột, khi sử dụng được trộn cùng với hợp chất dạng lỏng chứa hidro peroxit (H2O2 – oxi già), hidroxit (OH-) và một số hóa chất khác.

Tuy nhiên, rất ít điều tra viên có nhiều kinh nghiệm hoặc được đào tạo về luminol. Có những rủi ro sức khỏe liên quan đến luminol vì nó bị nghi ngờ là chất gây ung thư. Do đó, cần có các biện pháp phòng ngừa an toàn để đảm bảo an toàn và hạn chế phơi nhiễm.

Bên cạnh luminol, điều tra viên cũng có thể sử dụng các hóa chất phát quang khác như fluorescein. Chất này có nguyên lý hoạt động tương tự luminol, chỉ khác biệt đôi chút ở quá trình phản ứng.

Nếu luminol có phản ứng, điều tra viên sẽ chụp ảnh hoặc ghi hình hiện trường vụ án để lưu trữ lại đường đi của máu. Thường luminol chỉ cho biết "có thể" có máu trên bề mặt, vì một số loại chất khác như nước tẩy, nước tiểu, phân, hợp chất có kim loại đồng, và khói thuốc lá,... cũng có thể khiến luminol phát sáng. Điều tra viên có kinh nghiệm có thể phân biệt được thật giả dựa trên tốc độ của phản ứng, nhưng vẫn cần phải thực hiện nhiều thí nghiệm khác để xác định đây đúng là máu hay không.

Việc sử dụng luminol có thể tiết lộ thông tin mấu chốt giúp đưa vụ án ra khỏi thế bế tắc. Chẳng hạn, đường đi vết máu bị che giấu có thể giúp điều tra viên xác định địa điểm tấn công và hung khí gây án (vết máu do đạn bắn rất khác với dao đâm). Luminol cũng có thể làm xuất hiện dấu giày dính máu rất mờ, cho biết hung thủ đã làm gì sau khi tấn công.

Song, luminol cũng có những nhược điểm khác. Ánh sáng phát ra ngắn hơn nhiều so với những gì được miêu tả trong các chương trình truyền hình, và chỉ kéo dài khoảng ba mươi giây. Việc sử dụng dung dịch luminol cũng có thể làm hỏng các bằng chứng xung quanh khác, chẳng hạn như protein, enzyme và các dấu hiệu di truyền, mặc dù đã có bằng chứng cho thấy vẫn có thể lấy được mẫu DNA từ các bằng chứng đã được phun luminol.

Nhìn chung, luminol là công cụ đáng quý đối với cảnh sát, nhưng nó không hề là toàn năng như trong phim thể hiện: Cảnh sát không thể cứ thế bước đến và xịt luminol lên hiện trường.

Có nhiều vụ án mạng đã được giải quyết bằng chất luminol.

Ngày 6/11/1994, cảnh sát Mỹ tìm được thi thể của Kelly Lovera chết trong ô tô trên núi. Nguyên nhân ban đầu được cho là nạn nhân đã mất lái và bị đâm vào thân cây, chấn thương ở đầu dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, nhờ Luminol mà điều tra viên biết được đó không phải là vụ tai nạn mà là một vụ giết người vì thi thể vốn nằm ở ghế sau. Hung thủ giết chết Kelly chính là vợ và nhân tình.

Năm 2015, một thi thể nhiều vết thương của một phụ nữ nổi lên tại bờ sông Dương tại thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Nạn nhân đã chết ít nhất nửa năm, thi thể bị ngâm dưới nước trong thời gian dài nên mời chuyên gia thủy văn đến đo đạc dòng nước.

Tra cứu thông tin trong hệ thống dữ liệu người mất tích, cảnh sát chú ý tới một mẩu thông tin được nhập từ tháng 1 năm đó. Một người tên Hồ Tự Cường nói năm 2014 vợ mình - tên Vu Hồng Hà đến Tô Châu làm thuê, hơn một tháng sau thì mất liên lạc. Căn cứ thời gian mất tích, chiều cao cân nặng, cảnh sát phát hiện vợ Cường tương đối phù hợp với nạn nhân.

Tháng 10/2014, Hà không hài lòng với công việc tại công ty, sau khi nghỉ việc liền đến xin việc tại công ty khác, đậu phỏng vấn nhưng lại không đi làm. Cảnh sát phán đoán đây chính là thời gian Hà bị hại.

Do thói quen sinh hoạt đơn giản của nạn nhân, cảnh sát cho rằng nơi ở của Hà khi còn sống rất có thể chính là hiện trường giết người, vì thế quyết định điều tra về nơi trọ của Hà.

Chủ một nhà trọ xác nhận Hà từng thuê nhà tại đây nhưng đã yêu cầu khách trọ trả phòng vào tháng 11/2014. Mấy ngày sau quay lại, chủ nhà thấy phòng đã được dọn dẹp, đồ đạc đều đã được mang đi.

Toàn bộ khu nhà trọ sau đó đã được cải tạo, thay gạch lát nền mới, tường cũng được sơn lại. Phòng trọ trước kia của Hà nay đã được cải tạo thành phòng ăn, đồ đạc trong phòng đều đã bị bán thanh lí hoặc vứt đi, chỉ còn lại hai chiếc giường được chủ nhà cho vào nhà kho. Khu nhà có sáu phòng trọ, chủ nhà cũng không nhớ hai chiếc giường này là của phòng nào.

Bằng mắt thường, cảnh sát thấy hai chiếc giường không có gì khác lạ nên quyết định dùng luminol. Sau khi phun thuốc thử luminol, cảnh sát phát hiện một trong hai chiếc giường có vết máu . Cảnh sát cạo những vết máu này đem đi xét nghiệm, phát hiện có ba vết máu của Hà và hai vết máu của một người tên Cao Hiểu Long, từng đi tù ba năm vì tội trộm cắp nên bị lưu ADN trong kho dữ liệu.

Ngày 30/5/2015, Long bị cảnh sát bắt. Trong nhà trọ của Long, cảnh sát tìm được chứng minh thư, ba lô, chăn đệm của Hà.

Long khai thuê phòng trọ ngay bên cạnh phòng của Hà. Tối hôm xảy ra án mạng, Long nằm trong phòng nghe nhạc và bị Hà đi sang phàn nàn vì âm thanh quá to. Trong lúc cãi nhau, Long cầm dao đe dọa nhưng Hà vẫn thách thức. Khi án mạng xảy ra, Long hoảng sợ dọn dẹp hiện trường, mang xác phi tang.