Nhiều bộ ngành đề nghị làm rõ khoản lỗ hơn 44.000 tỷ của EVN tính vào giá điện

Theo đó, Bộ Quốc phòng đề nghị Bộ Công Thương rà soát, bổ sung và làm rõ nguyên nhân cụ thể các yếu tố dẫn đến khoản lỗ lũy kế 44.792 tỷ đồng . Từ đó xác định các nội dung lỗ lũy kế liên quan trực tiếp đến chi phí sản xuất, cung ứng điện, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Tương tự, Bộ Tài chính cũng góp ý: Bộ Công Thương cần rà soát để đảm bảo phù hợp, đúng nguyên tắc định giá của Luật Điện lực; nghiên cứu đề xuất cơ chế điều chỉnh giá phù hợp.

Đặc biệt, Bộ Công Thương cần chỉ đạo EVN báo cáo rõ các nội dung về các khoản lỗ, tách bạch các khoản lỗ do an sinh xã hội với các khoản lỗ do hoạt động sản xuất kinh doanh, lưu ý các khoản lỗ do đầu tư ngoài ngành nếu có.

“Làm rõ các khoản lỗ nếu có phát sinh do phải thực hiện chính sách giá điện để hỗ trợ thực hiện chính sách của Nhà nước về phát triển các ngành, lĩnh vực. Tác động của việc điều chỉnh giá điện đối với đời sống người dân, doanh nghiệp, nền kinh tế. Cùng đó, cần đưa ra các giải pháp hạn chế tác động của việc điều chỉnh giá điện”, Bộ Tài chính nêu.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, với vai trò quản lý ngành, Bộ Công Thương chịu trách nhiệm toàn diện đối với việc rà soát, kiểm tra các nội dung báo cáo của EVN, giám sát điều chỉnh giá điện bán lẻ bình quân của EVN; rà soát trách nhiệm của các bộ ngành.

Trong khi đó, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng đề nghị làm rõ nội dung liên quan đến việc cho phép phân bổ các khoản chi phí chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ là chỉ áp dụng cho từ năm 2022 hay có hiệu lực cho cả các trường hợp sau này?

VCCI cũng nêu hàng loạt câu hỏi, yêu cầu làm rõ việc xác định tổng các khoản chi phí này sẽ căn cứ vào cơ sở nào, do ai xác định? Phân bổ chi phí này do EVN đề xuất, song áp dụng cho từng năm hay có phương án phân bổ tổng thể chung theo lộ trình. Trường hợp sau khi phân bổ hết, chi phí này sẽ được loại ra khỏi công thức tính giá điện thì giá điện có giảm hay không?

Thống nhất với tờ trình của Bộ Công Thương song Hội Điện lực Việt Nam (VEEA) cho rằng dự thảo nghị định không quy định rõ ràng, rành mạch trách nhiệm quyết định cuối cùng sau khi EVN đề xuất phân bổ.

Dự thảo cũng chưa quy định rõ các chi phí phát sinh do các yếu tố chủ quan, ngoài tầm kiểm soát của EVN và các doanh nghiệp điện lực khi nghị định chỉ cho phép điều chỉnh theo các điều kiện, yếu tố khách quan.

Đối với trường hợp kết thúc các yếu tố phát sinh, việc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân thế nào cũng chưa được quy định rõ. Trong đó, các yếu tố phát sinh do yếu tố chủ quan, ngoài tầm kiểm soát của EVN chỉ xảy ra trong một vài năm.

Còn Hội Bảo vệ người tiêu dùng cho rằng việc đưa chi phí từ năm 2022 tính thêm vào giá bán cho người sử dụng điện từ năm 2025 trở đi cần nghiên cứu cho phù hợp với nguyên tắc của Nghị định 72 đang có hiệu lực là EVN công bố công khai chi phí, cũng như nghiên cứu tác động đến người tiêu dùng, doanh nghiệp sử dụng điện.

Mới đây, Bộ Công Thương có dự thảo lần 3 Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, gửi Bộ Tư pháp để thẩm định. Thời gian dự kiến trình ban hành nghị định sửa đổi là trong tháng 9.

Trong đó, Bộ Công Thương đề xuất bổ sung quy định cho phép EVN được tính các khoản chi phí khác chưa được hạch toán đầy đủ trước đây vào giá bán lẻ điện bình quân. Điều này tạo cơ sở pháp lý để EVN thu hồi khoản lỗ của các năm trước thông qua việc điều chỉnh giá bán lẻ điện trong các năm tiếp theo.

Số liệu cho thấy EVN lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỷ đồng trong 2022 - 2023, đến hết 2024 còn 44.792 tỷ đồng.

Tại dự thảo, Bộ Công Thương đưa ra hai phương án bổ sung cụ thể với khoản chi phí này.

Phương án 1, cho phép EVN phân bổ các chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp trong giá bán lẻ điện bình quân, dựa trên báo cáo tài chính đã kiểm toán từ năm 2022 trở đi, sau khi trừ lợi nhuận từ hoạt động khác (nếu có). Phương án này có thể áp dụng cả trong các năm tiếp theo nếu tiếp tục phát sinh.

Theo Bộ Công Thương, phương án này tạo sự chủ động cho công tác điều hành, song cũng vấp phải ý kiến cho rằng có thể làm giảm động lực tiết kiệm, kiểm soát chi phí của các đơn vị điện lực do được bù đắp thông qua giá bán lẻ điện bình quân.

Phương án 2, EVN chỉ xử lý các khoản chi phí trực tiếp chưa được bù đắp từ năm 2022 đến trước khi nghị định này có hiệu lực, không áp dụng cho những năm tiếp theo.

Bộ cho rằng, đặt ra yêu cầu các đơn vị điện lực phải rà soát, quản trị chặt chẽ hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm thiểu phát sinh và tiến tới không để tình trạng tương tự tái diễn trong tương lai.

Ngoài ra, tại dự thảo, Bộ Công Thương cũng đề xuất tính cả chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa phân bổ và chênh lệch tỷ giá chưa thanh toán cho các nhà máy điện.