Phép màu kinh tế của giấc ngủ trưa tại nền kinh tế hơn 18.000 tỷ USD

Bước ra khỏi cái nắng ban trưa và đi vào một khu công nghiệp ở miền Nam Trung Quốc mùa hè này, người ta có thể thấy cảnh nhà máy đóng cửa. Chỉ vài tuần sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố biện pháp hạn chế đối với thương hiệu thời trang nhanh như Temu và Shein, một nhà máy ở Panyu – nơi tập trung nhiều nhà cung ứng – trông tối om và không có ai làm việc.

Nhưng rồi có tiếng động khẽ, tiếng thở dài, thậm chí tiếng ngáy. Đồng hồ chỉ hơn 1 giờ chiều. Hóa ra nhà máy không đóng cửa mà mọi người đang ngủ trưa. Bên dưới tầng trệt là hàng dài công nhân nằm ngủ, tận hưởng giấc nghỉ trưa giữa cái nóng oi bức.

Tại một trong những vùng kinh tế năng động nhất thế giới, giấc ngủ trưa, hay còn gọi là wuxiu trong tiếng Trung Quốc, có vẻ khá kỳ lạ. Giống như siesta của Tây Ban Nha, thói quen này bắt nguồn từ thời chưa có điều hòa nhiệt độ. Mùa hè miền nam Trung Quốc có thể vượt 35°C với độ ẩm trên 70%.

Với khách lạ, sự yên ắng trông lạ kỳ, nhưng thực tế điều đó phản ánh tinh thần lao động hăng say – nền tảng tạo nên “phép màu kinh tế Trung Quốc”. Công nhân cần ít nhất 1 giờ ngủ trưa vì họ thường làm 3 ca sáng, chiều và tăng ca từ 18h đến 21h. Dù luật lao động cấm làm đêm liên tục, nhiều người vẫn chấp nhận để kiếm thêm thu nhập.

Nếu công nhân có ca đêm, giới công nghệ có văn hóa 996 – làm từ 9h sáng tới 9h tối, 6 ngày/tuần. Trên mạng xã hội, nhiều công ty như Tencent, DJI hay Huawei bố trí khu vực đèn giảm sáng, giường gấp và gối kê để nhân viên ngủ sau bữa trưa.

Zhang Yi, CEO hãng nghiên cứu iiMedia (Quảng Châu), cho biết dù là thói quen truyền thống, ngủ trưa trở nên phổ biến hơn cùng với thu nhập tăng và thời gian làm việc kéo dài. iiMedia ước tính khoảng 70% người trưởng thành Trung Quốc ngủ trưa, tăng từ mức 60% năm 2019.

“Theo thói quen, wuxiu cực kỳ phổ biến”, Zhang Yi cho biết. Ngủ trưa ban đầu phổ biến ở các thành phố nhỏ, nhưng tâm lý chú trọng sức khỏe khiến xu hướng này lan rộng sang các đô thị lớn. “Nó vẫn rất phổ biến”.

Tuy vậy, trong bối cảnh căng thẳng thương mại và kinh tế tăng trưởng chậm lại, cường độ lao động đang thay đổi và có thể kéo theo sự suy giảm của giấc ngủ trưa.

Đầu tư tại khu vực châu thổ Châu Giang đang chậm lại. Khu vực vốn từng là đầm lầy này đã vươn mình trở thành công xưởng thế giới. Những khu chung cư xây dở tại đây phán ánh sự suy thoái của thị trường bất động sản. Tỉnh Quảng Đông với nền kinh tế đứng đầu Trung Quốc đang rơi vào nhóm tăng trưởng chậm nhất.

Dù vậy, bà Zhao Fen, chủ một nhà máy đồ chơi ở Đông Quan, khẳng định thời gian nghỉ trưa 1,5 giờ (30 phút ăn + ngủ) vẫn cần thiết để duy trì mô hình làm việc nhiều ca – nền móng giúp Trung Quốc trở thành “công xưởng của thế giới”.

Tuy nhiên, đôi khi nghỉ trưa lại quá nhiều. Tại quê bà ở Tứ Xuyên – vùng nổi tiếng với các quán trà và gấu trúc, người ta gần như không thể xử lý một công việc hành chính nào từ 11h30 đến 15h chiều.

“Tứ Xuyên còn thoải mái hơn”, bà cười nói. “Họ thực sự tận hưởng cuộc sống”.

The Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), GDP của Trung Quốc năm 2024 đạt 18,27 nghìn tỷ USD và dự kiến tăng lên 19,5 nghìn tỷ USD trong năm 2025.

Tham khảo: FT