Quản lý ô tô biếu, tặng: Bộ Tài chính 'vênh' Bộ Công Thương

Quà biếu tặng phải nhập qua doanh nghiệp cấp phép

Cuối năm 2022, Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, xây dựng chính sách mới về quản lý nhập khẩu, tạm nhập khẩu ô tô theo hình thức quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển.

Sau hơn 3 năm rà soát, đánh giá và thừa nhận có nhiều lỗ hổng, Bộ Công Thương vừa đưa ra dự thảo Quyết định về nhập khẩu, tạm nhập khẩu ô tô theo hình thức quà biếu, tặng, tài sản di chuyển với nhiều thay đổi đáng chú ý.

Theo đó, thay vì cá nhân, tổ chức trực tiếp làm thủ tục nhập khẩu như trước, Bộ Công Thương đề xuất việc nhập khẩu xe theo diện này phải thực hiện thông qua doanh nghiệp được cấp Giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô theo Nghị định 116/2017/NĐ-CP ( Quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô) . Người được biếu, tặng xe buộc phải ủy thác cho doanh nghiệp đủ điều kiện đứng ra thực hiện toàn bộ quy trình nhập khẩu.

Ngoài ra, dự thảo còn quy định xe biếu, tặng phải thuộc loại, nhãn hiệu, nhà sản xuất và sử dụng loại nhiên liệu đã được doanh nghiệp có giấy phép nhập khẩu ô tô đăng ký. Điều này đồng nghĩa, không phải bất kỳ mẫu xe nào được cho, tặng cũng có thể đưa về Việt Nam, mà chỉ những dòng xe nằm trong phạm vi giấy phép của doanh nghiệp nhập khẩu mới đủ điều kiện làm thủ tục.

Góp ý đối với dự thảo, Bộ Tài chính bày tỏ quan điểm thận trọng và cho rằng, chưa thực sự cần thiết phải ban hành một quyết định riêng để quản lý ô tô nhập khẩu theo diện quà biếu, quà tặng.

Theo Bộ Tài chính , hiện nay ô tô nhập khẩu dưới bất kỳ hình thức nào cũng đã phải đáp ứng đầy đủ các quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn và bảo vệ môi trường; đồng thời thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế như thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng. Hệ thống quy định pháp luật hiện hành đang vận hành ổn định, không phát sinh vướng mắc lớn, do đó việc ban hành thêm một quyết định riêng có nguy cơ dẫn tới chồng chéo, làm suy giảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính không đồng tình với đề xuất buộc xe biếu, tặng phải nhập khẩu thông qua doanh nghiệp được cấp phép theo Nghị định 116. Bộ này cho rằng, quy định như vậy vừa không cần thiết, vừa thiếu tính thực tiễn, bởi chất lượng phương tiện đã được quản lý thông qua hệ thống kiểm tra, thử nghiệm, chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu theo quy định của Bộ Xây dựng. Việc quản lý chất lượng không phụ thuộc vào hình thức nhập khẩu, trong khi nghĩa vụ thuế vẫn được thực hiện đầy đủ.

Nguy cơ thu hẹp quyền hợp pháp, tạo độc quyền ủy thác

Một lo ngại khác được Bộ Tài chính chỉ ra là nguy cơ thu hẹp quyền hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Trên thực tế, ngoài xe biếu, tặng, còn nhiều loại xe nhập khẩu hợp pháp khác như xe ngoại giao được hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ; xe của chuyên gia nước ngoài; xe thuộc các chương trình, dự án ODA…

Theo Bộ Tài chính , nếu tất cả các trường hợp này đều buộc phải thông qua doanh nghiệp có giấy phép nhập khẩu ô tô theo Nghị định 116 và phải ký hợp đồng ủy thác, quy định có thể phát sinh thêm thủ tục hành chính, làm tăng chi phí và hạn chế quyền của cá nhân, tổ chức theo quy định của Luật Hải quan.

Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công Thương cân nhắc bỏ quy định buộc nhập khẩu xe biếu, tặng thông qua doanh nghiệp được cấp phép, thay vào đó chỉ yêu cầu các loại ô tô nhập khẩu, tạm nhập khẩu theo diện này phải đáp ứng đầy đủ quy định về kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo pháp luật hiện hành.

Trường hợp vẫn giữ quan điểm quản lý mới, Bộ Tài chính đề nghị cần đánh giá cụ thể tác động chính sách, lấy ý kiến cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp được cấp giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô, về tính khả thi và chi phí phát sinh khi áp dụng.

Lý giải về đề xuất nhập khẩu ô tô theo diện quà biếu, quà tặng qua doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô, Bộ Công Thương cho rằng, nhằm bảo đảm tính thống nhất trong quản lý, hạn chế tình trạng gian lận, né tránh các điều kiện kinh doanh áp dụng đối với xe nhập khẩu thương mại. Cách tiếp cận này không nhằm phân biệt đối xử giữa các hình thức nhập khẩu, mà để bảo đảm mọi ô tô lưu hành tại Việt Nam đều được quản lý đồng bộ theo cùng một chuẩn mực.

Đối với lo ngại về việc phát sinh thủ tục và chi phí khi buộc phải thông qua doanh nghiệp được cấp phép, Bộ Công Thương cho rằng, cơ chế này giúp xác định rõ chủ thể chịu trách nhiệm về chất lượng, bảo hành, bảo dưỡng và triệu hồi xe khi có lỗi kỹ thuật, qua đó bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và bảo đảm trật tự quản lý nhà nước trong lĩnh vực ô tô. Việc quản lý theo đầu mối doanh nghiệp được cấp phép cũng giúp cơ quan quản lý dễ dàng theo dõi, kiểm soát số lượng, chủng loại xe nhập khẩu, hạn chế nguy cơ xe nhập khẩu theo diện phi thương mại nhưng lại được đưa vào kinh doanh.