Sáu mặt hàng xuất khẩu chịu tác động mạnh nhất

Theo MBS , mức thuế đối ứng cao sẽ tác động tiêu cực lên ba khía cạnh kinh tế chính. Thứ nhất , thuế suất đối ứng cao làm giảm sức cạnh tranh của các mặt hàng chủ chốt của Việt Nam vào thị trường Mỹ như máy móc, thiết bị, linh kiện điện tử, điện thoại, may mặc, da giày..., trong khi các đối thủ cạnh tranh trực tiếp có mức thuế thấp hơn đáng kể như Ấn Độ (26%), Trung Quốc (34%), Thái Lan (37%)... Thứ hai , trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam cũng là nước chịu mức thuế đối ứng cao nhất, điều này sẽ ảnh hưởng đến dòng vốn FDI sản xuất đang dịch chuyển vào Việt Nam theo chiến lược Trung Quốc +1. Thứ ba , tỷ giá sẽ chịu thêm sức ép do Việt Nam cần phải tăng cường nhập khẩu từ Mỹ nhằm thu hẹp thặng dư thương mại với nước này.

“Chúng tôi cho rằng tác động đến các ngành nghề sản xuất sẽ khác nhau phụ thuộc vào tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ trong tổng giá trị xuất khẩu cũng như các đối thủ cạnh tranh của Việt Nam trong cùng phân khúc. Bên cạnh đó, một số mặt hàng còn có hiệu lực về mức thuế cam kết được áp dụng theo Hiệp định Thương mại Việt Nam - Mỹ có hiệu lực tháng 12/2001. Vì vậy, chúng tôi cho rằng các nhóm ngành dệt may, thủy sản, đồ gỗ, bất động sản khu công nghiệp, logistics là những nhóm ngành chịu tác động tiêu cực nhất. Các nhóm ngành cao su, giấy, dây cáp điện... chịu tác động trung bình do tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ thấp. Trong khi đó, nhóm sản phẩm sắt thép không chịu tác động do không nằm trong danh sách sản phẩm chịu thuế đối ứng”, VBS nhận định.

6 nhóm sản phẩm hứng đòn nặng nhất

Thứ nhất là máy tính, sản phẩm điện tử, linh kiện. Các doanh nghiệp sản xuất mặt hàng này chủ yếu là các doanh nghiệp FDI từ Mỹ như Intel, HP, Dell, Amkor… Đứng trước nguy cơ bị áp thuế đối ứng cao, các doanh nghiệp này có thể chủ động dịch chuyển một phần sản xuất trong khâu hoàn thiện đóng gói sản phẩm sang các quốc gia bị đánh thuế đối ứng thấp hơn như Ấn Độ, Indonesia..., tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp bất động sản khu công nghiệp và vận tải logistics.

Thứ hai là máy móc, thiết bị, dụng cụ. Tương tự nhóm sản phẩm điện tử linh kiện, các doanh nghiệp chủ yếu trong nhóm mặt hàng này như Rockwell Automation, First Solar cũng là các doanh nghiệp FDI từ Mỹ, ngoài ra còn một số doanh nghiệp FDI từ Trung Quốc, Hong Kong (Trung Quốc). Như vậy, cũng có tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp bất động sản khu công nghiệp và vận tải logistics.

Thứ ba là dệt may. Sản phẩm dệt may gia công từ Việt Nam sẽ chịu nhiều bất lợi hơn so với các quốc gia cạnh tranh khác như Bangladesh, Ấn Độ, Trung Quốc, Sri Lanka... với các mức thuế đối ứng thấp hơn. Các doanh nghiệp dệt may Việt Nam có tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ lớn sẽ chịu ảnh hưởng như MSH (70%), TNG (50%), TCM (25%), STK (10%).

Thứ tư là gỗ và sản phẩm gỗ. Trong quá khứ, với những lợi thế về giá thành rẻ nhờ chi phí nhân công và chi phí nguyên liệu rẻ do 70% nguyên liệu là từ trong nước, Việt Nam vươn lên top 3 nước nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ nhiều nhất vào Mỹ. Nếu bị áp thuế đối ứng lên tới 46%, giá các sản phẩm gỗ của Việt Nam sẽ mất đi tính cạnh tranh do giá thành tăng cao, ngang bằng với đối thủ cạnh tranh lớn nhất trong khu vực là Trung Quốc. “Theo chúng tôi đánh giá, các quốc gia như Canada (hiện chiếm 46,4% kim ngạch nhập khẩu gỗ của Mỹ), hay các nước trong khu vực như Indonesia (chiếm 1,5% kim ngạch nhập khẩu gỗ của Mỹ), Malaysia (0,1% kim ngạch nhập khẩu gỗ của Mỹ) có cơ hội để gia tăng thị phần nhờ những lợi thế về giá khi chỉ bị áp thuế ở mức 10-25%”, MBS nhận định.

Thứ năm là giày dép. Nhờ xu hướng dịch chuyển chuỗi sản xuất để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, trong các năm trước, nhiều hãng sản xuất giày dép đã dịch chuyển nhà máy sang Việt Nam, trong đó bao gồm một số hãng nổi bật như Nike (hiện sản xuất khoảng 25% sản phẩm tại Việt Nam), Ugg và Hoka (hiện Việt Nam là nhà cung ứng lớn thứ 2), VF Corporation - sở hữu các hãng như Vans, Timberland (khoảng 18% nguồn cung từ Việt Nam). “Hiện không có doanh nghiệp niêm yết liên quan đến sản xuất da giày, song các doanh nghiệp phát triển bất động sản khu công nghiệp và logistics đường biển sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất”, MBS nói.

Thứ sáu là thủy sản. Hiện nay, các sản phẩm xuất khẩu thủy sản chủ lực như tôm và cá tra đang có mức ưu đãi về thuế xuất khẩu sang Mỹ, do vậy, việc áp thuế đối ứng ảnh hưởng khá tiêu cực đến các doanh nghiệp trong ngành thủy sản. Cụ thể, về ngành tôm tại Mỹ, tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 691 triệu USD, chiếm 18% tổng lượng tôm xuất khẩu năm 2024; sản phẩm tôm Việt Nam đang phải cạnh tranh cao với tôm của Ecuador và Ấn Độ (thuế áp dụng cho Việt Nam trước thuế đối ứng thấp hơn 1-6% so với cả Ấn Độ và Ecuador - hai quốc gia mạnh về quy mô và chi phí sản xuất), bên cạnh đó có cả Indonesia. Về ngách cá tra tại Mỹ, tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 345 triệu USD, chiếm 17% tổng lượng cá tra xuất khẩu năm 2024. Với Mỹ, Việt Nam là thị trường xuất khẩu cá tra lớn thứ hai (sau Trung Quốc). Bên cạnh đó, Indonesia đang dần tăng tỷ trọng xuất khẩu cá tra sang Mỹ.