Tài xế lo không đủ trả góp 1 - 2 triệu/tháng để đổi sang xe điện

Ủng hộ chiến lược chuyển đổi phương tiện sử dụng nhiên liệu xanh, lãnh đạo Grab khẳng định Grab nhận thức rõ chuyển đổi xanh là xu hướng tất yếu hướng đến phát triển bền vững. Grab coi đây là giải pháp quan trọng góp phần thúc đẩy chuyển đổi xanh trong giao thông vận tải, đồng thời hỗ trợ lộ trình Net Zero của TP.HCM nói riêng cũng như Việt Nam nói chung.

ẢNH: ĐỘC LẬP

Tài xế lo khó tiếp cận các chính sách ưu đãi

Trong những năm qua, Grab cũng đã chủ động triển khai nhiều sáng kiến nhằm khuyến khích đối tác tài xế chuyển đổi sang sử dụng xe điện . Công ty đã hợp tác với các đơn vị sản xuất xe điện tại Việt Nam để thử nghiệm và phát triển mẫu xe điện được thiết kế phù hợp cho tài xế công nghệ và giao hàng. Đồng thời, hợp tác với các đơn vị sản xuất xe điện và các đối tác tài chính để có các chương trình ưu đãi chuyển đổi xe điện cho đối tác tài xế hoạt động trên nền tảng Grab .

Mới nhất, "ông lớn" ngành gọi xe công nghệ đã hợp tác với Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp (BSSC) - Thành Đoàn TP.HCM cung cấp các gói hỗ trợ cho vay 0% lãi suất cho đối tác tài xế của Grab chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện .

Tuy nhiên, trong suốt quá trình này, phía Grab cũng nhận thấy đây sẽ là cuộc chuyển đổi vô cùng thách thức. Chuyển đổi xanh, chuyển đổi xe điện không chỉ đơn thuần thay một chiếc xe xăng cũ bằng một chiếc xe điện mới vì đối tượng bị ảnh hưởng đầu tiên là chính các tài xế - nhóm người lao động dễ tổn thương, với mức thu nhập thấp. 

Theo khảo sát của Grab , các tài xế rất quan tâm đến kế hoạch chuyển đổi phương tiện mà TP.HCM đang nghiên cứu. Có tới 80% tài xế cho biết chưa bao giờ trải nghiệm xe điện . Đây là một trong những rào cản bởi tượng tài xế vận tải hành khách và giao hàng không sử dụng xe máy như 1 phương tiện di chuyển hàng ngày. Xe máy đối với họ là phương tiện sinh hoạt để kiếm sống hàng ngày, cần phải tối đa hóa từng km và từng giờ chạy trên đường để có được hiệu quả năng suất cao nhất. Do đó, sự thân thuộc và trải nghiệm thuần thục với phương tiện rất quan trọng.

Đồng thời, có trên 60% tài xế chưa sẵn sàng chuyển đổi với những lo ngại phổ biến là chi phí đầu tư cho phương tiện cao, việc tiếp cận nguồn hỗ trợ tài chính còn nhiều trở ngại. 

"Thành phố dự kiến hỗ trợ cho các tài xế thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo 3 - 5 triệu đồng, nhưng trong số 400.000 tài xế đang hoạt động trên địa bàn TP.HCM hiện nay có rất nhiều tài xế đến từ địa phương lân cận, họ không có hộ khẩu ở TP.HCM. Vậy làm sao để tiếp cận các nguồn hỗ trợ từ phía thành phố? Hay cả việc tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ ngân hàng cũng là thách thức bởi đa phần tài xế là nhóm lao động dễ bị tổn thương, thu nhập thấp, vậy họ lấy gì làm tài sản thế chấp hoặc chứng nhận công việc ổn định làm bảo lãnh được các tổ chức tín dụng chấp nhận? Nhiều tài xế cũng chia sẻ rằng: phương tiện xe máy là một tài sản lớn, và có rất nhiều cá nhân, gia đình dựa vào chiếc xe để kiếm thu nhập mỗi ngày. Việc chuyển đổi, kể cả có trả góp 1 - 2 triệu đồng/tháng cũng có thể là một gánh nặng lớn", bà Đặng Thùy Trang đặt vấn đề.

Bên cạnh đó, các tài xế của Grab cũng lo ngại thiết kế của xe điện chưa phù hợp với công việc, quãng đường di chuyển với mỗi lần sạc còn ngắn, thời gian sạc pin dài, trong khi thời gian đổ xăng chỉ mất khoảng 3 - 5 phút. Trong khi đó, hạ tầng hỗ trợ xe điện chưa thuận tiện và ổn định, đặc biệt là số lượng và sự thuận tiện của trạm sạc pin, đổi pin thấp, điện lưới sạc không ổn định; chi phí bảo dưỡng, sửa chữa cao. Trên 60% tài xế khảo sát cho biết họ hiện đang đi thuê trọ, và chỉ có 1/3 tài xế cho biết họ có thể sạc xe điện qua đêm tại nhà. Nếu cứ đến đêm, tài xế lại phải mang xe ra ngoài sạc sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe và hoạt động của các bác tài. Chưa kể họ còn quan ngại về tính ổn định và an toàn của xe điện , không phù hợp với điều kiện thời tiết khắc nghiệt như nắng nóng, ngập lụt, mưa lớn. 

ẢNH: ĐỘC LẬP

Cấp bách hoàn thiện hệ sinh thái cho xe điện

Trước những chia sẻ của tài xế, lãnh đạo Grab bày tỏ trăn trở cần có phương án để có thể hỗ trợ tốt nhất cho các đối tác tài xế, mục tiêu hướng đến là có thể cân bằng hài hòa giữa lộ trình chuyển đổi xanh và đảm bảo sinh kế của người dân.

Bà Đặng Thùy Trang cho rằng: Điều kiện tiên quyết là hệ sinh thái, hạ tầng hỗ trợ xe điện , trong đó quan trọng nhất là hệ thống trạm sạc công cộng và sự ổn định của lưới điện cần được phát triển nhanh chóng, hoàn chỉnh, đảm bảo các trạm sạc được sử dụng chung giữa các hãng xe để tối ưu hóa nguồn lực. Để nhanh chóng mở rộng hạ tầng sạc điện nhanh chóng và hiệu quả, các đơn vị xây dựng trạm sạc xe điện nhận hỗ trợ từ cơ quan Nhà nước cần phải đảm bảo tính công cộng, tức là cho phép nhiều hãng xe dùng chung. 

Bên cạnh đó, việc chuyển đổi cần có lộ trình thích hợp dựa trên nguyên tắc: Thời gian để xây dựng hạ tầng, hệ sinh thái xe điện , hoàn thiện hệ thống giao thông công cộng để đáp ứng nhu cầu di chuyển của người dân, giảm việc sở hữu, sử dụng phương tiện cá nhân. "Nhà nước hướng đến mục tiêu hạn chế phương tiện xe xăng nhưng hạ tầng thay thế chưa hoàn thiện thì người dân đi lại bằng gì? Khi nhận thức và hành vi của người dân chưa quá quen thuộc với việc sở hữu xe điện thì mệnh lệnh hành chính nếu được áp đặt ngay đã hợp lý chưa?" - bà Trang nêu.

Với riêng đối tượng tài xế công nghệ và giao hàng, phía Grab đề xuất thực hiện chuyển đổi dựa trên thời gian làm việc, hiệu suất sử dụng phương tiện và theo niên hạn phương tiện. Đơn cử có những phương tiện cũ, hoạt động quá 12 năm cần phải chuyển đổi nhưng có những phương tiện còn mới, tài xế sử dụng tốt thì vẫn tiếp tục cho phép hoạt động. Song song, có thể mở rộng nhóm phương tiện khuyến khích chuyển đổi như sử dụng phương tiện hybrid.

"Cuối cùng là các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước thông qua các công cụ tài chính như: Trợ giá, hỗ trợ chuyển đổi trả góp lãi suất thấp; miễn, giảm thuế, phí khi mua và vận hành xe điện ; hay các chính sách ưu tiên xe điện như khu vực hoạt động, bãi đậu, đỗ, làn đường riêng... Ví dụ như thị trường xe điện lớn nhất thế giới hiện nay là Trung Quốc cũng có lịch sử 30 năm xây dựng chiến lược và phát triển xe điện và hạn chế xe xăng mới có ngày hôm nay. Họ không chỉ làm trong 1 - 2 năm hoặc áp các mệnh lệnh hành chính yêu cầu các đơn vị sản xuất, các doanh nghiệp hay người sử dụng phương tiện phải chuyển đổi ngay. Đến giờ họ vẫn đang trong giai đoạn trợ giá và giảm thuế mạnh mẽ để giúp người dân chuyển đổi xe điện " - lãnh đạo Grab dẫn chứng.

Với vai trò là một nền tảng số lớn, Grab cam kết sẽ tiếp tục đẩy mạnh các sáng kiến, góp phần tích cực trong công cuộc chuyển đổi xanh, chuyển đổi số của Việt Nam. Trước mắt, trong thời gian sắp tới, Grab dự kiến sẽ triển khai một số dự án, chương trình như đẩy mạnh truyền thông đối với người dùng, đối tác tài xế và các bên liên quan trong hệ sinh thái Grab về chủ trương thúc đẩy chuyển đổi xanh, chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng sạch. Đồng thời, nghiên cứu, phát triển tính năng tích hợp thông tin về các trạm sạc điện cho phương tiện lên bản đồ Grab Maps để cung cấp thông tin và hỗ trợ điều hướng tới các trạm sạc gần nhất hoặc thuận tiện nhất cho đối tác tài xế.

Cùng với đó, Grab sẽ xây dựng, triển khai các chương trình ưu đãi, ưu tiên cho phương tiện sử dụng năng lượng sạch, phương tiện ít xả thải trong hệ sinh thái Grab ; xây dựng, triển khai các hoạt động kích cầu đối với dịch vụ sử dụng phương tiện sử dụng năng lượng sạch, phương tiện ít xả thải.