TP.HCM đề xuất đầu tư thêm 6 tuyến metro hơn 200.000 tỷ đồng

Vừa qua, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP.HCM vừa có báo cáo gửi UBND TP.HCM về việc đầu tư xây dựng hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị của TP.HCM gắn với phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development).

Theo quy hoạch phát triển giao thông vận tải TP.HCM, hệ thống đường sắt đô thị có 8 tuyến xuyên tâm và vành khuyên kết nối các trung tâm tài chính của TP.HCM. Bên cạnh đó, TP.HCM sẽ đầu tư thêm 3 tuyến xe điện mặt đất và đường sắt một ray (tramway hoặc monorail). Tổng chiều dài toàn bộ hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM khoảng 220km với tổng vốn đầu tư ước tính gần 25 tỷ USD.

Tuy nhiên đến nay, TP.HCM mới đang triển khai 2 dự án là tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) hơn 43.700 tỷ đồng và metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) gần 47.900 tỷ đồng. Các dự án còn lại thuộc hệ thống đường sắt đô thị của TP.HCM đang trong giai đoạn nghiên cứu, xúc tiến kêu gọi đầu tư.

Do đó, Sở GTVT TP.HCM đề xuất ưu tiên đầu tư thêm 6 tuyến metro giai đoạn từ nay đến 2035 với tổng nhu cầu vốn hơn 200.000 tỷ đồng.

Cụ thể, tuyến metro số 5 (giai đoạn 1 dài 8,9 km từ ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn) với tổng vốn hơn 38.700 tỷ đồng, trong đó vốn ODA hơn 28.000 tỷ đồng, còn lại là vốn đối ứng của TP.HCM.

Với dự án này, theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đã được UBND TP.HCM trình Thủ tướng 2 lần vào năm 2017 và 2020 nhưng chưa được thông qua. Dự án dự kiến được trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư trong năm 2023.

Còn lại 5 dự án đường sắt đô thị bao gồm: Số 3a (giai đoạn 1 từ Bến Thành - Bến xe Miền Tây) dài gần 10 km với tổng vốn 41.800 tỷ đồng; Số 4 (giai đoạn 1 từ Thạnh Xuân - Nguyễn Văn Linh) dài gần 21 km, tổng vốn 58.185 tỷ đồng; Số 2 (giai đoạn 2 đoạn Bến Thành - Thủ Thiêm và Tham Lương - Bến xe Tây Ninh) dài 9,1 km, tổng vốn 32.604 tỷ đồng; Số 3b (Ngã 6 Cộng Hòa - Hiệp Bình Phước) dài 12,1 km, tổng vốn 41.140 tỷ đồng và số 4b (công viên Gia Định - Lăng Cha Cả) dài 5,2 km, tổng vốn 24.200 tỷ đồng.

Trong điều kiện nguồn vốn ngân sách hạn hẹp, ODA gặp khó, TP.HCM đang lên phương án mới để huy động vốn theo định hướng TOD.

Sở GTVT TP.HCM cho biết hiện nguồn vốn ngân sách còn hạn hẹp, trong khi đó việc huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức ODA là nguồn vốn quan trọng để đầu tư các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm cũng gặp khó khăn. Do đó, Sở GTVT TP.HCM cho rằng cần thiết phải nghiên cứu, đề xuất những phương thức huy động vốn mới để đầu tư phát triển hạ tầng.

Trong đó, mô hình TOD được xem là một giải pháp tài chính mang tính chiến lược nhằm huy động và tối ưu hóa nguồn lực từ khai thác quỹ đất để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị.

Mô hình TOD sẽ phát triển đô thị với dân cư tập trung mật độ cao, qua đó nâng cao giá trị sử dụng đất trong khu vực bán kính 500 m từ các nhà ga đường sắt đô thị. Đồng thời, đây cũng được xem là phương án chiến lược phát triển tích hợp đô thị với hệ thống giao thông công cộng rất hiệu quả, góp phần tăng lượng hành khách sử dụng hệ thống giao thông công cộng.

Do đó, Sở GTVT kiến nghị UBND TP.HCM giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc khẩn trương nghiên cứu về quy hoạch phát triển đô thị theo định hướng TOD, cập nhật vào đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TP.HCM đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060;

Đồng thời cũng giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp các sở ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND TP.HCM phương án, kế hoạch huy động nguồn vốn để đầu tư 6 dự án metro như trên; đồng thời khai thác quỹ đất vùng phụ cận xung quanh các nhà ga để tạo nguồn vốn cho ngân sách.