Trung Quốc vượt Mỹ, sở hữu hạm đội tàu ngầm lớn nhất thế giới

Chìa khóa sức mạnh hải quân

Trung Quốc hiện sở hữu hạm đội hải quân lớn nhất thế giới, với hơn 370 tàu chiến, từ tàu mặt nước, tàu đổ bộ đại dương, tàu ngầm, tàu săn mìn cho đến tàu hỗ trợ. Con số này dự kiến tăng lên 395 chiếc vào năm 2025 và 435 chiếc vào năm 2030.

Trong khi đó, hạm đội Mỹ hiện có 296 tàu, dự kiến giảm xuống 294 tàu vào năm 2030. Dù về tổng thể, Trung Quốc đã vượt Mỹ về số lượng tàu chiến, nhưng Mỹ vẫn giữ lợi thế công nghệ nhờ 11 tàu sân bay hạt nhân so với chỉ hai đang hoạt động tại Trung Quốc và một chiếc thứ ba đang thử nghiệm.

Tuy nhiên, trong lĩnh vực tác chiến dưới nước, sự chênh lệch giữa hai bên đang dần bị thu hẹp. Nếu như Mỹ vẫn dựa vào ưu thế tàu sân bay và tàu ngầm hạt nhân, thì Trung Quốc đang tăng tốc phát triển các tàu ngầm hạt nhân và diesel-điện, cùng với công nghệ AIP (air-independent propulsion), giúp tàu hoạt động yên tĩnh hơn, trồi lên mặt nước ít hơn và triển khai vũ khí tiên tiến.

Trong bối cảnh căng thẳng quanh Đài Loan, nơi Trung Quốc tuyên bố sẵn sàng dùng lực lượng quân sự để "hòa hợp", hạm đội tàu ngầm và UAV dưới nước của Bắc Kinh sẽ đóng vai trò quan trọng, cả trong phòng thủ và tấn công chiến lược.

Theo NTI, hiện Mỹ có 71 tàu ngầm, tất cả đều hạt nhân, gồm 14 tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo (SSBN), 53 tàu tấn công hạt nhân (SSN) và 4 tàu mang tên lửa dẫn đường (SSGN). Trung Quốc hiện có 60 tàu ngầm, trong đó chỉ 12 chiếc hạt nhân. Số còn lại gồm 48 tàu ngầm diesel-điện, 12 chiếc trong số này trang bị AIP, cải thiện khả năng tàng hình và tăng thời gian hoạt động dưới nước.

Kinh nghiệm sản xuất tàu ngầm hạt nhân của Trung Quốc đã gần nửa thế kỷ. Từ Type 091 (Han-class) đầy ồn ào và chậm chạp vào năm 1974, Trung Quốc đã phát triển Type 093 (Shang-class) với tốc độ cao hơn, vận hành yên tĩnh hơn và khả năng mang vũ khí cải tiến, thậm chí có hệ thống phóng thẳng đứng (VLS) cho tên lửa hành trình. Các biến thể tiếp theo, Type 093A và 093B, nâng cao tầm hoạt động và hiệu quả tác chiến, đưa Trung Quốc gần ngang bằng Mỹ và Nga trong một số khía cạnh tác chiến dưới nước.

Type 095, tàu ngầm tấn công hạt nhân mới nhất, có khả năng tự duy trì tới 90 ngày, mang 24 ngư lôi, 16 ống phóng thẳng đứng cho tên lửa YJ-18 chống hạm, CJ-10 tấn công mặt đất và HQ-10 phòng không. Dự kiến Type 096, tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo hạt nhân thế hệ mới, sẽ tiếp tục nâng cao sức mạnh răn đe chiến lược của PLA-N. Chuyên gia hải quân Mỹ Brent Sadler nhận định: “Trung Quốc có thể đang ở ngưỡng nhảy vọt công nghệ tàu ngầm, khiến các tàu của họ khó bị phát hiện hơn bao giờ hết”.

Dự báo PLA-N vượt hạm đội tàu ngầm Mỹ

Hiện Mỹ vẫn giữ lợi thế về số lượng và công nghệ tàu ngầm hạt nhân, nhưng phần lớn đội tàu được bổ sung từ thời Chiến tranh Lạnh đang gần tới tuổi nghỉ hưu. Nhà máy đóng tàu Mỹ đang gặp khó khăn trong việc sản xuất đủ tàu Lớp Virginia để duy trì số lượng. Theo kế hoạch dài hạn, số lượng tàu ngầm Mỹ sẽ giảm xuống 47 vào cuối thập niên này, chỉ tăng lên khoảng hơn 50 trong nhiều năm tới và không đạt 66 chiếc trước năm 2054.

Ngược lại, Trung Quốc đang tăng cường đóng tàu nhanh chóng. Một báo cáo của DoD năm 2023 dự báo hạm đội tàu ngầm Trung Quốc sẽ đạt 80 chiếc vào năm 2035, gần 20 chiếc trong số đó là hạt nhân. Chỉ trong ba năm qua, Trung Quốc đã đóng hơn 15 tàu ngầm, bao gồm 7-8 chiếc Type 093B và nhiều Type 039C, thể hiện năng lực sản xuất ấn tượng và tốc độ tăng cường hạm đội chưa từng thấy trong ba thập kỷ trước.

Dù PLA-N sẽ vượt Mỹ về số lượng tàu ngầm trong thập niên tới, điều này không đồng nghĩa Trung Quốc sẽ thống trị tuyệt đối đại dương. Hải quân Mỹ có kinh nghiệm tác chiến vượt trội, truyền thống hoạt động trên biển sâu hơn 200 năm, trong khi Trung Quốc chỉ hơn ba thập kỷ. Mỹ cũng có nhiều đồng minh ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, từ Nhật, Hàn, Australia đến Philippines, có thể hỗ trợ nếu xảy ra xung đột.

Mỹ vẫn giữ lợi thế về tàu sân bay và tàu ngầm hạt nhân, nhưng sự tăng trưởng đáng kể của hạm đội tàu ngầm Trung Quốc là một lời cảnh báo cho Washington, buộc họ phải xem xét lại chiến lược hải quân và khả năng duy trì ưu thế dưới biển sâu.