TS. Nguyễn Quốc Hùng: “Đến cuối năm, tăng trưởng tín dụng có thể đạt khoảng 19–20%”

- Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hơn 8% trong năm nay, Ngân hàng Nhà nước đặt chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 16%. Thưa ông, đến thời điểm này, ông đánh giá tính khả thi của mục tiêu này như thế nào?

Tính đến thời điểm hiện tại, tốc độ tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đã vượt ngưỡng 16%, cao hơn mức chỉ tiêu định hướng ban đầu. Đến cuối năm, tăng trưởng tín dụng có thể đạt khoảng 19–20%, song Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ căn cứ diễn biến thực tế để điều chỉnh chỉ tiêu một cách linh hoạt, nhằm vừa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, vừa đảm bảo thanh khoản và an toàn hệ thống.

Một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng tín dụng năm nay là việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành đã chỉ đạo quyết liệt, giúp tiến độ đầu tư công tăng mạnh, nhiều đơn vị đạt tỷ lệ giải ngân rất cao. Cùng với đó, hoạt động sản xuất - kinh doanh của nhiều doanh nghiệp trong các lĩnh vực như công nghiệp, vật liệu xây dựng, hàng tiêu dùng và khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa có dấu hiệu khởi sắc; các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn tín dụng với mặt bằng lãi suất hợp lý để mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Bên cạnh đó, dù lĩnh vực xuất nhập khẩu còn chịu áp lực từ biến động thị trường quốc tế và cạnh tranh trong khu vực, nhưng nông – lâm – thủy sản và công nghiệp chế biến tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, qua đó thúc đẩy nhu cầu tín dụng .

Nhìn chung, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn tiềm ẩn nhiều bất ổn, Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối cao và có khả năng hoàn thành các chỉ tiêu đề ra, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ và sự điều hành của các bộ, ngành. NHNN tiếp tục triển khai chính sách tiền tệ theo hướng chủ động, linh hoạt, hài hòa và phối hợp đồng bộ với chính sách tài khóa, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ tăng trưởng.

- Khi tín dụng tăng nhanh hơn tốc độ huy động vốn, nhiều lo ngại đặt ra về áp lực thanh khoản và an toàn hệ thống. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Mặc dù tín dụng tăng mạnh và có ý kiến lo ngại tốc độ huy động vốn thấp hơn tăng trưởng tín dụng , song tôi cho rằng NHNN sẽ tiếp tục điều hành linh hoạt, phù hợp với thực tế. Theo đó, cơ quan quản lý sẽ xem xét nới “room” tín dụng đối với các ngân hàng đáp ứng đầy đủ các hệ số an toàn theo chuẩn Basel II, Basel III; đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các tỷ lệ an toàn của các tổ chức tín dụng .

Bên cạnh đó, bản thân các tổ chức tín dụng cũng chủ động hơn trong công tác quản trị rủi ro nói chung và quản lý thanh khoản nói riêng. Do vậy, vấn đề này ở thời điểm hiện tại chưa đáng quan ngại. Tuy nhiên, do nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp vào cuối năm thường tăng cao, một số ngân hàng có thể điều chỉnh lãi suất huy động tăng nhẹ khoảng 0,5–1% tùy tình hình thực tế.

Hiện nay, hệ thống ngân hàng vận hành với nhiều tầng vốn và nhiều lớp tài sản, vì vậy có thể tin tưởng ở mức độ nhất định vào khả năng đảm bảo thanh khoản và an toàn hệ thống.

- Vậy còn nợ xấu, đó có còn là vấn đề tạo ra áp lực trở lại đối với các tổ chức tín dụng ?

Áp lực về nợ xấu vào cuối năm là khá lớn và dự báo tỷ lệ nợ xấu sẽ tăng so với trước. Tuy nhiên, hiện nay các ngân hàng đã chủ động hơn rất nhiều trong công tác xử lý, bắt đầu ngay từ khâu nhận diện sớm rủi ro. Các tổ chức tín dụng tích cực làm việc với khách hàng để xử lý tài sản bảo đảm, thực hiện cơ cấu lại khoản vay khi cần thiết; trong những trường hợp khó khăn hơn, các ngân hàng sẵn sàng sử dụng chính nguồn lực của mình thông qua việc trích lập dự phòng rủi ro. Đây là một điểm tích cực, thể hiện sự chủ động trong phòng ngừa và xử lý nợ xấu.

Vì vậy, dù áp lực nợ xấu là hiện hữu, hệ thống ngân hàng hiện nay vẫn có nhiều biện pháp để kiểm soát rủi ro, trong đó có việc sử dụng ngay nguồn lực tài chính nội tại. Theo tôi, tỷ lệ nợ xấu vẫn có thể được kiểm soát, dù quy mô tuyệt đối có thể tăng lên trong bối cảnh tín dụng mở rộng.

Điều quan trọng nhất là các ngân hàng phải đảm bảo đầy đủ các hệ số an toàn theo chuẩn mực quốc tế, đặc biệt là Basel III. Trên thực tế, nhiều ngân hàng đã và đang chủ động điều chỉnh hoạt động, từng bước tiệm cận các thông lệ quốc tế. Đây có thể xem là một điểm sáng của hệ thống ngân hàng trong năm nay.

- Một số chuyên gia lo ngại dòng vốn giá rẻ có thể chảy vào thị trường bất động sản, tạo rủi ro bong bóng giá và ảnh hưởng đến hệ thống ngân hàng . Quan điểm của ông thì sao?

Hiện nay, các ngân hàng cũng đã cảnh báo rằng tốc độ tăng tín dụng vào bất động sản trên 20% là mức tương đối cao. Dư nợ tín dụng bất động sản đã vượt mốc 4 triệu tỷ đồng. Theo đánh giá của tôi, nếu tốc độ tăng trưởng tín dụng trong lĩnh vực này duy trì quanh ngưỡng 22–23% và chiếm khoảng 23% tổng dư nợ toàn hệ thống, thì đây vẫn là con số có thể chấp nhận được trong bối cảnh hiện nay, với điều kiện dòng vốn được kiểm soát tốt và hướng đúng vào nhu cầu thực.

Đặc biệt vừa rồi, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM có văn bản cảnh báo về tín dụng bất động sản. Theo tôi, đây là động thái rất hay, để các ngân hàng tự “soi lại mình”, chứ không chỉ riêng các ngân hàng trên địa bàn TP.HCM. Mỗi ngân hàng trên toàn quốc phải xem lại cơ cấu đầu tư, đối tượng cho vay đã phù hợp chưa, có nên điều chỉnh không. Đó cũng là lời cảnh báo để các ngân hàng như cơn say rồi phải tỉnh, để quay về những lĩnh vực lành mạnh, không ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã nhiều lần đưa ra cảnh báo và chỉ đạo nhằm kiểm soát rủi ro trong lĩnh vực này, định hướng tín dụng đi vào các phân khúc phục vụ nhu cầu ở thực, hạn chế dòng vốn chảy vào đầu cơ, bong bóng tài sản và các dự án kém hiệu quả. Nhiều người chỉ nhìn vào tín dụng bất động sản, nhưng trên thực tế, một phần rất lớn dòng vốn đang đi theo các dự án đầu tư công, qua đó tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động và kéo theo nhiều ngành kinh tế khác cùng phát triển. Tỷ lệ giải ngân đầu tư công năm nay rất tích cực, cho thấy sự điều hành quyết liệt của Chính phủ.

Trên thực tế, tín dụng ngân hàng còn lan tỏa sang nhiều lĩnh vực khác như đầu tư FDI, cho vay doanh nghiệp trong nước, sản xuất hàng hóa phục vụ tiêu dùng nội địa và xuất khẩu.

Một điểm đáng chú ý khác trong năm nay là sự khởi sắc của tín dụng tiêu dùng. Cho vay tiêu dùng về bản chất là phục vụ đời sống của người dân, với đối tượng và mục tiêu sử dụng vốn khá đặc thù. Nhờ đó, chất lượng tín dụng tiêu dùng được cải thiện và dần khắc phục những tồn tại trước đây.

- Nhiều dự báo cho rằng, mặt bằng lãi suất cho vay từ nay đến cuối năm sẽ tăng, đó có phải điều đáng lo?

Về lãi suất, thị trường có thể điều chỉnh và dự báo có thể tăng, nhưng theo tôi sẽ vẫn trong biên độ cho phép, mức hiện nay là tương đối hợp lý. Với mặt bằng như bây giờ, thực sự lãi suất quá rẻ, vẫn đảm bảo được cho vay sản xuất kinh doanh. Nếu lãi suất tăng thêm nữa thì chắc chắn lãi suất cho vay sẽ phải điều chỉnh, và khi đó các ngân hàng phải cơ cấu lại danh mục, chọn lọc đối tượng, hạn chế những lĩnh vực rủi ro.

- Ông đánh giá như thế nào về quá trình chuyển đổi số của các ngân hàng hiện nay, đặc biệt trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động và trải nghiệm khách hàng?

Về chuyển đổi số, đây là một trong những vấn đề rất trọng tâm hiện nay. Chúng ta đang từng bước tiến tới Chính phủ số. Khi các cấp, các ngành cùng vào cuộc và nắm chắc quy trình vận hành, chuyển đổi số sẽ mang lại hiệu quả rất lớn. Giai đoạn đầu chắc chắn sẽ có những trục trặc, vướng mắc; một số người dân có thể phàn nàn. Tuy nhiên, bất kỳ quốc gia hay doanh nghiệp nào khi chuyển sang giai đoạn số hóa cũng đều phải trải qua giai đoạn “vỡ vạc” như vậy. Khi hệ thống đi vào ổn định, người dân sẽ thấy rất rõ lợi ích.

Ngành ngân hàng là một trong những ngành hưởng lợi sớm từ chuyển đổi số. Điều này thể hiện rõ trong thanh toán, bảo hiểm y tế, thủ tục hành chính và nhiều hoạt động giao dịch xã hội khác, tất cả đều giúp giảm thời gian và chi phí. Trước đây, để chuyển tiền hoặc thanh toán mua hàng, người dân phải chờ đợi khá lâu; còn hiện nay, chỉ với vài thao tác trên điện thoại, tiền chuyển - hàng đến rất thuận tiện.

-Theo ông, đâu là thách thức mà các ngân hàng Việt Nam đang trong tiến trình “số hóa”?

Tất nhiên, chuyển đổi số cũng tiềm ẩn rủi ro, nhưng hiệu ứng tích cực là rất rõ. Ngành ngân hàng đang có sự khởi sắc nhờ số hóa. Không phải cứ một số người dân phàn nàn là phủ nhận hiệu quả, mà đó là quá trình phải diễn ra từng bước. Hiện nay, khi các hệ thống được tích hợp, mọi thứ trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Việc bảo vệ và quản lý dữ liệu là vô cùng quan trọng, bởi dữ liệu chính là nền tảng của chuyển đổi số.

Ngành ngân hàng cũng đang từng bước tinh gọn hệ thống, giảm bớt phòng giao dịch truyền thống, đồng thời chuyển nhân sự sang các mảng phù hợp hơn. Cán bộ ngân hàng buộc phải đáp ứng các yêu cầu mới của thời đại số; nếu không theo kịp, sẽ bị đào thải. Các ngân hàng phải đầu tư mạnh vào công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI). Tuy nhiên, muốn AI phát huy hiệu quả thì dữ liệu đầu vào phải “sạch”; dữ liệu không tốt thì không thể cho ra kết quả tốt. Quan trọng hơn cả là cách khai thác và sử dụng công nghệ một cách hiệu quả.

Theo quan sát của tôi khi đi nhiều nước trong khu vực, kể cả những quốc gia phát triển ở châu Á, nhiều đối tác đều đánh giá Việt Nam là một trong những nước chuyển động rất nhanh trong chuyển đổi số, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng , và đã ghi nhận những thành quả rõ nét. Nhiều đối tác quốc tế bày tỏ mong muốn hợp tác với Việt Nam.

- Ngoài xu hướng số hóa, ESG cũng đang trở thành xu thế toàn cầu. Nhìn lại từ đầu năm tới nay, theo ông đâu là điểm sáng của tăng trưởng tín dụng xanh?

Về chuyển đổi xanh, sau khi Thủ tướng ban hành Quyết định 21, ngành ngân hàng là một trong những ngành quan tâm rất sớm và rất mạnh mẽ. Đã có nhiều hội thảo, tọa đàm về tài chính xanh, tín dụng xanh. Ngành ngân hàng đang tự trang bị “hành trang” để hướng tới đầu tư cho các lĩnh vực, doanh nghiệp xanh, bảo vệ môi trường, tài chính xanh; đồng thời, chuẩn bị các điều kiện để triển khai nguồn lực xanh, thí điểm phát hành trái phiếu xanh.

Nhiều ngân hàng đã đi đầu trong quá trình “xanh hóa” hoạt động, từ nơi làm việc, sản phẩm đến hình ảnh thương hiệu. Ngay cả đồng phục, nhận diện thương hiệu của một số ngân hàng cũng được thiết kế theo hướng “xanh”.

-Theo ông, làm thế nào để thúc đẩy quá trình “xanh hóa”?

Vấn đề cốt lõi là phải có quan điểm và định hướng chung, thống nhất: đến năm 2050, Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Đây không chỉ là mục tiêu riêng của ngành ngân hàng , mà là mục tiêu của cả nền kinh tế, của cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội. Các đơn vị phải cùng nhìn về một hướng, cùng đi trên một con đường.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành sổ tay rủi ro môi trường - xã hội, hướng dẫn các ngân hàng thương mại trong quá trình cấp tín dụng , đặc biệt là với những dự án có yếu tố môi trường, nhằm hạn chế rủi ro.

Nếu doanh nghiệp đầu tư không cẩn trọng, sản phẩm làm ra không tiêu thụ được vì thị trường thế giới đang dịch chuyển sang tiêu chuẩn “xanh - sạch” thì rủi ro sẽ rất lớn. Doanh nghiệp buộc phải “thức tỉnh”, nếu không sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hiện nay, các hội thảo về chuyển đổi xanh thu hút rất đông doanh nghiệp và ngân hàng tham gia. Đây là tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, bên cạnh sự quan tâm, còn rất nhiều vấn đề đặt ra như: nguồn lực ở đâu, tiêu chí thế nào, cơ chế hỗ trợ ra sao.

Quyết định 21 đã tạo ra khung chính sách chung, nhưng cần các bộ, ngành cụ thể hóa bằng các tiêu chí rõ ràng. Đồng thời, cần có cơ quan đánh giá, xác nhận “xanh” một cách độc lập để ngân hàng yên tâm cho vay với lãi suất ưu đãi.

Tôi từng sang Australia và thấy họ làm rất bài bản. Chính phủ không trực tiếp chi tiền, nhưng ban hành chính sách rất rõ ràng, đồng hành cùng doanh nghiệp trong khuôn khổ cơ chế và pháp lý. Việt Nam hiện nay cũng đang đi theo hướng này.

Ngành ngân hàng cũng đã có những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tăng trưởng xanh. Các cơ quan chức năng được giao nhiệm vụ xác định thế nào là dự án xanh, doanh nghiệp xanh để triển khai đúng và trúng đối tượng.

Đây là lĩnh vực cần được ưu tiên hàng đầu. Chính sách liên quan đến tăng trưởng xanh phải ổn định, dài hạn bởi đầu tư xanh rất tốn kém và thời gian thu hồi vốn dài. Nếu chính sách hôm nay như thế này, ngày mai lại thay đổi, thì doanh nghiệp sẽ không dám đầu tư.

Bên cạnh đó, cả nước đều phải hướng tới “xanh hóa” từ khu vực công đến khu vực sản xuất, từ trụ sở cơ quan cho tới nhà xưởng, nhà máy. Ngay cả người nông dân cũng phải thay đổi tư duy sản xuất, từ khâu nguyên liệu phải “sạch” và đáp ứng tiêu chuẩn thì hàng hóa xuất khẩu ra thị trường quốc tế, người tiêu dùng mới yên tâm. Đây không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc.

Các bộ, ngành cần quan tâm hơn nữa và đẩy mạnh công tác quán triệt, tuyên truyền để người dân và doanh nghiệp hiểu đúng, thay đổi đúng và làm đúng. Nếu không theo kịp xu hướng chung, chúng ta sẽ đứng ngoài cuộc chơi, thậm chí chỉ có thể “chơi một mình” hoặc chỉ giao thương với những thị trường không tham gia các tiêu chuẩn xanh toàn cầu. Điều này sẽ khiến nền kinh tế mất đi cơ hội tiếp cận những thị trường lớn và có sức mua cao.

- Hiện nay, nhiều ngân hàng mở rộng hệ sinh thái tài chính, thành lập các công ty bảo hiểm, chứng khoán, quản lý quỹ… Thưa ông, xu hướng này mang lại những tác động tích cực gì cho thị trường tài chính nói chung và cho chính các ngân hàng nói riêng?

Khi một ngân hàng xác định trở thành tập đoàn tài chính đa ngành thì mô hình “kiềng ba chân”: ngân hàng – bảo hiểm – chứng khoán là điều bình thường. Nhiều quốc gia trong khu vực đã thực hiện mô hình này từ lâu. Vấn đề không phải là có được làm hay không, bởi pháp luật cho phép, mà là làm như thế nào để đảm bảo an toàn. Các mảng hoạt động phải có mức độ độc lập nhất định, tránh rủi ro chéo và không để một “chân” yếu kéo cả hệ thống đi xuống.

Muốn làm được điều đó, bản thân ngân hàng phải có đủ nguồn lực tài chính, đảm bảo năng lực quản trị và đáp ứng đầy đủ các tiêu chí an toàn, rồi mới tính đến việc mở rộng sang các lĩnh vực khác. Hiện nay, ngân hàng còn tham gia kinh doanh vàng; Nhà nước khuyến khích phát triển dịch vụ tài chính nhưng đồng thời kiểm soát rất chặt. Vì vậy, ngân hàng nào đủ điều kiện thì mới được triển khai, và đã làm thì phải làm tốt từng mảng, không để hoạt động chứng khoán hay bảo hiểm quay lại tạo rủi ro cho chính ngân hàng .

- Nhìn về năm 2026, ông nhận định như thế nào về thuận lợi và thách thức của ngành ngân hàng ?

Về triển vọng năm 2026, tôi cho rằng tăng trưởng tín dụng năm 2025 là tiền đề quan trọng để tạo đà cho giai đoạn tới. Mục tiêu tăng trưởng cao thể hiện quyết tâm lớn của cả hệ thống, đòi hỏi sự đồng lòng và điều hành thống nhất.

Tuy nhiên, tăng trưởng phải gắn với yếu tố bền vững. Muốn đạt được mục tiêu này, cần có một bức tranh tổng thể của nền kinh tế để xác định rõ đâu là thế mạnh, đâu là điểm cần khắc phục.

Trong năm 2026, đầu tư công tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt trong lĩnh vực nông- lâm - thủy sản, cần được khuyến khích đầu tư, mở rộng sản xuất để phục vụ cả thị trường trong nước và xuất khẩu.

Ngành ngân hàng sẽ tập trung hỗ trợ các lĩnh vực mũi nhọn như xuất khẩu, công nghệ cao, du lịch và dịch vụ. Du lịch cần phát triển theo hướng bền vững, tạo sức hút lâu dài. Việc thu hút FDI góp phần thúc đẩy sản xuất và tạo việc làm.

Một yếu tố quan trọng khác là chuyển đổi số. Khi chuyển đổi số được triển khai đồng bộ, hiệu quả vận hành của nền kinh tế sẽ được nâng cao, chi phí xã hội giảm xuống và đời sống người dân được cải thiện.

Song song với tăng trưởng, hệ thống ngân hàng phải củng cố nền tảng hoạt động: nâng cao chất lượng tài sản, phát triển tín dụng xanh, mở rộng hệ sinh thái tài chính gắn với kỷ luật và an toàn hệ thống. Đây là điều kiện để đảm bảo tăng trưởng trong dài hạn.

Cuối cùng, tăng trưởng tín dụng cần hướng vào các lĩnh vực tạo giá trị thực của nền kinh tế, qua đó duy trì ổn định vĩ mô và tạo động lực cho tăng trưởng lâu dài.