Warren Buffett cảnh báo gói thưởng 1 nghìn tỷ USD của Elon Musk sẽ dẫn đến lòng tham và sự ganh tị

Warren Buffett, vị CEO huyền thoại của Berkshire Hathaway, mới đây đã đưa ra một lời cảnh báo sắc bén trong lá thư thường niên gửi cổ đông, cáo buộc rằng mức thù lao của các giám đốc điều hành (CEO) đang tăng vọt không kiểm soát, bị dẫn dắt bởi một thứ tâm lý độc hại: ganh tị và lòng tham.

Trong khi không trực tiếp nêu tên, những nhận xét của Buffett như một lời chỉ trích trực diện nhằm vào các gói thù lao khổng lồ gần đây, mà tâm điểm không thể không nhắc đến là thỏa thuận trị giá 1 nghìn tỷ USD lịch sử của Elon Musk tại Tesla.

Cuộc đua thù lao

Trong lá thư thường niên gửi cổ đông Berkshire Hathaway, nhà đầu tư Warren Buffett đã thẳng thắn cảnh báo về xu hướng các lãnh đạo doanh nghiệp ngày càng bị cuốn vào vòng xoáy so sánh và ganh đua mức lương khổng lồ, thậm chí “phình to phi mã” bất chấp hiệu quả thực tế.

Huyền thoại đầu tư của Berkshire mô tả xu hướng tăng lương CEO là một hiện tượng “quả cầu tuyết” (snowballing), nơi các lãnh đạo doanh nghiệp không ngừng “soi” vào các thỏa thuận thù lao ngày càng lớn của nhau.

Theo ông, điều làm phiền lòng những CEO vốn đã giàu có không phải là khối tài sản cá nhân, mà là việc những người đồng cấp khác lại đang trở nên giàu hơn nữa. Lòng tham, được khuếch đại bởi sự ganh tị, đã tạo ra một cuộc chạy đua thù lao không hồi kết, nơi không một nhà tư vấn nào dám đề xuất một sự cắt giảm nghiêm túc.

Warren Buffett không giấu sự bức xúc trước thực tế này. Theo ông, lòng tham và tính ích kỷ đang trở thành động lực chính để các CEO tăng mức thù lao của mình.

“CEO thì cũng là con người và điều khiến một CEO giàu có khó chịu là chứng kiến CEO khác giàu hơn mình”, Warren Buffett nói.

Lòng ganh tị và tham lam luôn song hành cùng nhau và hầu như chưa có nhà tư vấn nào dám đề xuất cắt giảm đáng kể lương thưởng của CEO hay hội đồng quản trị.

Lời cảnh báo của Buffett đến trong bối cảnh gói thù lao kỷ lục của Elon Musk được cổ đông Tesla thông qua, trị giá tới 1 nghìn tỷ USD, phụ thuộc vào việc hãng đạt mức vốn hóa 8,5 nghìn tỷ USD.

Nếu hoàn tất, Musk sẽ trở thành tỷ phú nghìn tỷ đầu tiên trên thế giới, một biểu tượng cho sức mạnh và tầm ảnh hưởng của CEO trong nền kinh tế hiện đại.

Ngay sau đó, Rivian cũng công bố gói thù lao 4,6 tỷ USD cho CEO RJ Scaringe, mô phỏng theo kế hoạch của Elon Musk , khẳng định việc so sánh giữa các CEO đang trở thành “tiêu chuẩn” trong giới lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ.

Tính minh bạch phản tác dụng

Theo Warren Buffett, các quy định yêu cầu công ty phải công bố thù lao CEO như một nỗ lực ban đầu nhằm khiến các lãnh đạo cảm thấy tự ti và thúc đẩy sự khiêm tốn đã hoàn toàn thất bại. Những ý định tốt đẹp này đã phản tác dụng bởi thay vì tạo ra sự điều độ, các quy tắc mới chỉ đơn thuần cung cấp một bảng điểm công khai, biến việc thù lao trở thành một cuộc thi khoe giàu.

Những bảng công bố ủy quyền vốn chỉ dài 20 trang ngày càng “phình” lên hơn 100 trang, nhưng không tạo ra sự điều tiết mà chỉ nuôi dưỡng lòng ganh tị.

Các CEO nhìn sang đối thủ và ám chỉ với hội đồng quản trị rằng mình “xứng đáng hơn”, đồng thời tăng lương cho thành viên hội đồng và cẩn trọng trong việc chọn người tham gia ủy ban lương thưởng, tạo ra một vòng xoáy cạnh tranh không ngừng.

Số liệu từ Viện nghiên cứu chính sách (IPS) cho thấy trong khoảng năm 2019-2024, thù lao của CEO tại 100 doanh nghiệp Mỹ có mức lương thấp nhất tăng 34,7%, tỷ lệ lương giữa CEO và nhân viên cũng tăng từ 560:1 lên 632:1.

Tương tự, báo cáo của Oxfam được công bố mới đây cho thấy những khoản thưởng phi lý này góp phần làm giàu thêm cho nhóm tỷ phú Mỹ tới 698 tỷ USD trong năm qua.

Ngược lại, Warren Buffett có mức lương hàng năm là 100.000 USD mặc dù tài sản ròng của ông ở mức khoảng 150 tỷ USD nhờ các khoản đầu tư của mình, khiến ông trở thành người giàu thứ 11 trên thế giới.

Tiếng nói của Warren Buffett được củng cố bởi sự phản đối từ các gã khổng lồ tài chính khác. Norges Investment Management, đơn vị quản lý quỹ tài sản có chủ quyền trị giá 2 nghìn tỷ USD của Na Uy và là bên nắm giữ 1,14% cổ phần của Tesla, đã bỏ phiếu chống lại kế hoạch thù lao của Elon Musk .

Đơn vị này bày tỏ sự lo ngại về “tổng quy mô của phần thưởng, sự pha loãng cổ phiếu và thiếu sự giảm thiểu rủi ro nhân sự chủ chốt,” một quan điểm cẩn trọng về việc trao quá nhiều quyền lợi và tài sản vào tay một cá nhân, bất chấp vai trò “có tầm nhìn” của người đó.

Rõ ràng, thông điệp của Warren Buffett không chỉ là lời nhắc nhở về đạo đức kinh doanh, mà còn là một lời cảnh báo trực diện với những gương mặt như Elon Musk : sự giàu có và quyền lực khổng lồ nếu không được kiểm soát, sẽ tạo ra những hệ lụy xã hội và văn hóa doanh nghiệp tiêu cực.

Qua đó, Warren Buffett một lần nữa nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh các CEO bị cuốn vào cuộc đua thu nhập, sự điều tiết, minh bạch và trách nhiệm không chỉ là vấn đề tài chính mà còn là thước đo đạo đức lãnh đạo. Nếu không, giới tinh hoa doanh nghiệp sẽ tiếp tục đi trên con đường mà Warren Buffett mô tả: lòng tham và ganh tị dẫn đầu, còn công bằng và tiết chế lùi lại phía sau.

*Nguồn: Fortune, BI