Chuyên gia Thuế: Có người livestream bán hàng 17 tiếng thu 70 tỷ đồng nhưng khai thuế chỉ 1–3 tỷ/năm, nên cần buộc công khai toàn bộ doanh thu

Ngày 12/11, báo Thanh Niên phối hợp với Cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức tọa đàm trực tuyến: Thay đổi mô hình quản lý thuế - Hộ kinh doanh cần lưu ý gì?.

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, cho biết sau khi bỏ thuế khoán, ngành thuế đang chuyển sang mô hình quản lý hộ kinh doanh dựa trên ngưỡng doanh thu và mức độ phát triển hoạt động, gồm 3 nhóm.

Nhóm 1 là hộ có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống, được miễn thuế và không sử dụng hóa đơn điện tử.

Nhóm 2 gồm các hộ có doanh thu trên 200 triệu đồng đến 3 tỉ đồng/năm, thực hiện khai thuế theo quý, áp dụng chế độ kế toán phù hợp. Trong đó, hộ kinh doanh có doanh thu từ trên 1 tỉ đồng/năm sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Nhóm 3 gồm các hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm, áp dụng chế độ kế toán đầy đủ hơn, sử dụng hóa đơn điện tử và kê khai thuế tương tự doanh nghiệp nhỏ.

Đánh giá về việc quản lý thuế hộ kinh doanh theo doanh thu, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho biết, trước đây, khi hộ, cá nhân kinh doanh thực hiện thuế khoán, họ không chủ động trong trường hợp doanh thu thay đổi. Doanh thu khoán được xác định dựa trên năm trước, và chỉ khi doanh thu tăng trên 50% mới được điều chỉnh.

Vì vậy, có trường hợp người nộp thuế quên điều chỉnh, vô tình dẫn đến hành vi trốn thuế. Theo Điều 200 Bộ luật Hình sự, trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên bị truy cứu trách nhiệm hình sự, rủi ro rất cao. Bên cạnh đó, có trường hợp dù không có doanh thu vẫn phải nộp thuế vì đã khoán, trong khi doanh thu cao lại có nguy cơ trốn thuế. Điều này khiến hộ kinh doanh không chủ động.

Khi chuyển sang chế độ kê khai thuế theo doanh thu, theo bà Cúc, Bộ Tài chính đưa ra các ngưỡng doanh thu để phù hợp với phương thức quản lý của từng nhóm đối tượng. Ví dụ, hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng được miễn, nhưng trong năm nếu doanh thu tăng lên 300–500 triệu đồng, họ phải khai lại để điều chỉnh, nộp thuế kịp thời thay vì chờ đến khi tăng trên 50% mới khai. Đây chính là yếu tố giúp hộ kinh doanh chủ động hơn.

Ngoài ra, với các hộ có doanh thu từ 1–3 tỷ đồng hoặc trên 3 tỷ đồng, bà Cúc cho rằng cần có cách quản lý phù hợp với bối cảnh hiện nay, khi nền kinh tế đã thay đổi rất nhiều so với thời kỳ áp dụng thuế khoán trước đây.

"Chúng tôi vừa trao đổi, có trường hợp người livestream bán hàng chỉ trong 17 tiếng nhưng doanh thu đạt 70 tỷ đồng, trong khi doanh thu khai thuế cả năm chỉ 1–3 tỷ. Rõ ràng cách tính hiện nay đã lạc hậu. Khó khăn lớn nhất là làm sao để toàn bộ doanh thu thực tế của người kinh doanh được kê khai đầy đủ. Ví dụ, ở Hà Nội có trường hợp khai thuế 5 tỷ nhưng doanh thu thực tới 120 tỷ. Vì vậy, biện pháp buộc công khai toàn bộ doanh thu là rất cần thiết, nhằm đảm bảo sự minh bạch và công bằng về thuế", bà Cúc nhận định.

Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cũng cho biết, tất cả hình thức kinh doanh, từ thương mại điện tử, truyền thống đến doanh nghiệp hay hộ cá thể, đều phải thực hiện nghĩa vụ thuế minh bạch, bền vững. Qua quá trình chuyển đổi này, người nộp thuế cũng hình thành ý thức trách nhiệm cao hơn.

Khi cơ quan thuế có thể nắm bắt doanh thu, dù giao dịch bằng tiền mặt hay tài khoản khác, nhờ ứng dụng công nghệ hiện đại như AI và điện toán đám mây, thì việc quản lý trở nên hiệu quả hơn.