Có 2 nước mang tên Congo, tỷ phú Phạm Nhật Vượng chọn nước nghèo bậc nhất thế giới nhưng sở hữu kho báu quý giá nhất của ngành xe điện

Vingroup ngày 25/10/2025 công bố đã ký kết Biên bản ghi nhớ (MoU) về việc nghiên cứu đầu tư tại Cộng hòa Dân chủ Congo, phối hợp nghiên cứu và phát triển dự án đại đô thị ven sông trên khu đất rộng khoảng 6.300 hecta, chuyển đổi hơn 300.000 xe xăng sang xe điện, thiết lập thống xe buýt điện và hạ tầng trạm sạc. Dự án sẽ được thành phố giao đất miễn phí cho Vingroup.

Tỷ phú Phạm Nhật Vượng chọn quốc gia nghèo bậc nhất thế giới

Không phải ai cũng biết rằng, châu Phi không chỉ có một, mà có đến hai quốc gia cùng tên Congo, nằm đối diện nhau qua dòng sông Congo.

Nước lớn hơn về diện tích nằm phía đông nam châu Phi là Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) – là thuộc địa cũ của Bỉ - có thủ đô Kinshasa. Dân số hơn 100 triệu người.

DRC là một trong 2 quốc gia nghèo nhất thế giới – theo Quỹ tiền tệ Quốc tế, với GDP năm 2024 hơn 70 tỷ USD tương đương gần 650 USD/người/năm, đồng thời có tình hình an ninh bất ổn nghiêm trọng và lạm phát cao. Đây là quốc gia mà Vingroup có ý định đầu tư.

Nước có diện tích nhỏ hơn là Cộng hòa Congo nằm phía tây bắc – là thuộc địa cũ của Pháp – có thủ đô Brazzaville. Dân số quốc gia này chỉ gần 7 triệu người. Nhờ dầu mỏ, quốc gia này có GDP 16 tỷ USD vào năm 2024, tương đương hơn 2.500 USD/người/năm, xếp cao hơn "người anh em sinh đôi" tới về thu nhập bình quân đầu người và được coi là điểm đến an toàn hơn, dù có những bất ổn nhất định về chính trị.

Sở hữu kho báu Cobalt - trái tim của ngành xe điện

Tuy nhiên, Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) – nơi Vingroup chọn mặt gửi vàng – lại sở hữu "kho báu" quý giá nhất cho tương lai của xe điện, đó là trữ lượng cobalt và đồng khổng lồ, hai thành phần không thể thiếu trong pin lithium-ion.

Nếu không có Cobalt, ngành công nghiệp xe điện toàn cầu sẽ tê liệt và DRC sở hữu hơn 70% trữ lượng Cobalt toàn cầu. Trữ lượng Đồng của họ cũng thuộc top đầu thế giới.

Cuộc chơi điện khí hóa những năm qua gần như nằm trong tay các công ty Trung Quốc, vốn đã thống trị ngành khai khoáng tại DRC trong nhiều năm và thu về những khoản lợi nhuận khổng lồ.

Đối với một "tân binh" như VinFast, việc phụ thuộc vào nguồn cung pin từ các đối thủ hoặc các bên trung gian là một rủi ro và bất cập. Trong điều kiện lý tưởng, VinFast sẽ tối ưu được hoạt động sản xuất kinh doanh xe điện của mình, tạo lợi thế cạnh tranh tuyệt đối khi nắm trọn chuỗi cung ứng từ mỏ khoáng sản thô đến viên pin thành phẩm và chiếc xe lăn bánh trên đường.

Ngoài khoáng sản, thực tế nước Cộng hòa Dân chủ Congo vẫn có những điều kiện thuận lợi để Vingroup thực hiện chiến lược phát triển đô thị hiện đại và cung cấp giải pháp giao thông xanh.

Trong hơn một thập kỷ qua, DRC đã ghi nhận những bước tiến kinh tế đáng chú ý. Giai đoạn 2010-2015, tăng trưởng GDP trung bình đạt khoảng 7-8%. Năm 2024, kinh tế DRC duy trì tăng trưởng GDP 6,5%, dù chủ yếu được thúc đẩy bởi ngành khai khoáng.

Quốc gia này đang nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế, giảm phụ thuộc vào khai khoáng thông qua đầu tư vào công nghiệp, hạ tầng, và đô thị hóa. Trong một nghiên cứu mới đây, các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới đã mô tả đây là "gã khổng lồ châu Phi với sức bền cao".

Trong bối cảnh đó, thủ đô Kinshasa, với tốc độ đô thị hóa nhanh (4-5%/năm, theo ISPI) và dân số 17 triệu, là một trong những thành phố phát triển hàng đầu châu Phi. Mỗi năm, thành phố đón thêm khoảng 1 triệu cư dân mới, tốc độ tăng dân số 5,1%/năm, dự kiến sẽ vượt Lagos để trở thành thành phố đông dân nhất châu Phi vào 2030.

Sự bùng nổ dân số kéo theo nhu cầu khổng lồ về nhà ở, hạ tầng và dịch vụ đô thị. Theo Bộ Xây dựng Congo, nước này đang thiếu gần 4 triệu nhà ở, riêng Kinshasa chiếm hơn 54%.

Vingroup, thông qua Vinhomes và VinFast, sẽ nhận 6.300 ha đất miễn phí để nghiên cứu phát triển một đại đô thị mới ven sông và triển khai hệ thống giao thông xanh (xe buýt điện, taxi điện và trạm sạc).

Đối với một quốc gia nghèo và thiếu thốn hạ tầng trầm trọng như DRC, đây là một "món quà" quý giá. Vingroup mang đến thứ họ cần nhất: năng lực quy hoạch đô thị hiện đại và một giải pháp giao thông sạch.

Đổi lại, Vingroup có thể mở cánh cửa vào Congo, khai mở một thị trường mới có triển vọng với vị thế đối tác chiến lược hàng đầu của Chính phủ, và tiếp cận các quốc gia châu Phi lân cận hay 2 khối kinh tế SADC (Southern African Development Community, Cộng đồng Phát triển Nam Phi) và COMESA (Common Market for Eastern and Southern Africa, Thị trường chung Đông và Nam Phi) – nơi DRC là thành viên.