Đây là hãng xe điện nhiều người mua nhất thế giới: Việt Nam còn bán mà tại sao ở Mỹ lại "mất tích" kỳ lạ?

Kẻ vượt mặt Tesla nhưng không thể đến Mỹ

Trong thế giới xe điện, chỉ có một công ty vượt mặt được Tesla của Elon Musk . Đó là BYD , cái tên đến từ Trung Quốc.

BYD đã vượt qua Tesla về doanh số bán hàng vào năm ngoái, đồng thời giới thiệu công nghệ sạc pin mang tính cách mạng có thể sạc cho quãng đường 400km trong năm phút, vượt xa các bộ siêu nạp của Tesla, mất 15 phút để đi được 320km.

Tháng trước, BYD ra mắt "God's Eye", hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến cạnh tranh với tính năng Tự lái hoàn toàn của Tesla, mà không tăng thêm chi phí cho hầu hết các mẫu xe .

Đây chỉ là ba trong số khía cạnh BYD vượt mặt Tesla. Công ty từng bị Musk chế giễu hiện đang vượt trội hơn Tesla về doanh số, khả năng đổi mới và khả năng cạnh tranh về giá.

"Họ không ngủ quên trên chiến thắng, như bạn có thể thấy với God's Eye và công nghệ sạc nhanh", Tu Le, nhà sáng lập Sino Auto Insights, nói với CNN. "Họ hài lòng với việc thúc đẩy và định hướng cho toàn thế giới".

Sau khi thống trị quê nhà Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, BYD bắt đầu mở rộng ra toàn cầu. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là công ty không thể đến Mỹ để cạnh tranh với chính Tesla vì phải chịu mức áp thuế 100%.

BYD có ý nghĩa gì?

Được thành lập vào năm 1995 bởi Vương Truyền Phúc tại Thâm Quyến, BYD xuất khẩu xe sang các thị trường trên khắp châu Âu, Nam Mỹ, Đông Nam Á và Trung Đông.

Nhiều người vẫn nghĩ BYD là viết tắt của "Build Your Dreams", nhưng Vương Truyền Phúc trong một cuộc phỏng vấn với Tencent cho biết ban đầu tên công ty không có ý nghĩa như vậy.

Nó chỉ đơn giản là sự kết hợp "kỳ lạ" của ba ký tự tiếng Trung "bi ya di". Khẩu hiệu "Build Your Dream" chỉ được hình thành sau đó cho mục đích tiếp thị.

Xe bán chạy nhất của BYD là các mẫu Qin và Song, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng về tính thương hiệu và giá cả phải chăng. Qin, một chiếc sedan nhỏ gọn, có cả phiên bản hybrid và phiên bản chạy hoàn toàn bằng điện, trong khi Song bao gồm một loạt các xe SUV crossover nhỏ gọn.

Không giống như Tesla, vốn định vị là thương hiệu cao cấp, BYD xây dựng thành công dựa trên khả năng tiếp cận giá cả. Mẫu xe cơ bản của hãng có giá khởi điểm hơn 10.000 USD tại Trung Quốc, chỉ bằng một phần nhỏ giá của mẫu xe rẻ nhất của Tesla là Model 3, có giá bán hơn 32.000 USD.

Mặc dù xe cá nhân của BYD vẫn chưa thể thâm nhập thị trường Mỹ do mức thuế quan cao, nhưng xe buýt điện của hãng đã được đưa vào sử dụng tại California.

Tại sao BYD có thể bán xe điện rẻ như vậy?

BYD không bắt đầu bằng việc sản xuất ô tô. Khởi điểm, họ là một nhà sản xuất pin, điều mà Vương Truyền Phúc cho biết đã củng cố nền tảng và đưa công ty đến thành công.

Vương từng dành nhiều năm tại Viện nghiên cứu kim loại màu Bắc Kinh. Khi viện thành lập một công ty pin ở Thâm Quyến, ông được cử đến đó và sớm nhận ra cơ hội. Ông thành lập BYD với một đội ngũ khoảng 20 người và 2,5 triệu nhân dân tệ (351.994 USD) vay từ anh họ.

Ông nhanh chóng đạt được thành công ban đầu bằng cách tận dụng lực lượng lao động giá rẻ của Trung Quốc, làm đảo lộn một ngành công nghiệp từng bị các công ty Nhật Bản độc quyền.

Năm 2003, Vương tin theo bản năng khi gia nhập ngành công nghiệp ô tô bằng cách mua lại một nhà sản xuất ô tô nhà nước đang gặp khó khăn với giá 269 triệu nhân dân tệ (38 triệu USD). Các nhà đầu tư của công ty lo lắng, khiến cổ phiếu của công ty giảm hơn 30%. Nhưng Vương không hề hối hận.

Trong một cuộc phỏng vấn, Vương nhớ về hãng sản xuất ô tô mà ông mua lại không có nhiều ưu điểm về mặt công nghệ, vì vậy ông đã mua nhiều xe cũ từ khắp nơi trên thế giới và tháo rời chúng để nghiên cứu.

"Toyota , là nhà sản xuất ô tô số một thế giới, tay nghề thủ công, thiết kế và sản phẩm của họ rất đáng để học hỏi — chỉ khi dựa vào họ, chúng ta mới có thể đạt đến tầm cao mới", ông nói trong cuộc phỏng vấn với Tencent.

Cuối cùng quyết định của Vương đã được "minh oan" khi nhận được khoản đầu tư 230 triệu USD vào năm 2008 từ Warren Buffet, sự chứng thực đã thu hút sự chú ý của toàn thế giới.

Giống như người sáng lập Apple Steve Jobs và CEO Tesla Elon Musk , Vương, với chuyên môn về hóa học luyện kim, bị ám ảnh bởi các chi tiết kỹ thuật. Ông chia sẻ bản thân dành khoảng 60% đến 70% thời gian cho công nghệ và chỉ dành phần còn lại cho quản lý.

Thế lực không thể ngăn cản

"Điểm nghẽn đối với xe điện là pin", ông nói trong cuộc phỏng vấn với Tencent. "Nếu bạn nắm vững công nghệ pin hoặc dự đoán chính xác hướng đi trong tương lai, về cơ bản bạn đang thiết lập lộ trình chiến lược cho toàn bộ ngành công nghiệp xe điện".

Một trong những cải tiến ra đời từ sự tập trung vào công nghệ của BYD chính là pin dạng lưỡi dao, một loại pin lithium sắt phosphate mà công ty tiên phong vào năm 2020. Công ty cho biết hình dạng độc đáo cho phép họ tối đa hóa việc sử dụng không gian có sẵn trong bộ pin đồng thời giảm nguy cơ bắt lửa khi hỏng.

Ngoài pin, BYD còn tự sản xuất một tỷ lệ lớn linh kiện, ít phụ thuộc vào các nhà cung cấp bên ngoài so với các nhà sản xuất ô tô khác. Sự tích hợp theo chiều dọc này cho phép công ty mở rộng quy mô sản xuất dễ dàng hơn và giảm đáng kể chi phí.

Theo truyền thông Trung Quốc, ông Vương đã cam kết sẽ tăng tổng lượng xe được giao lên gần 30% trong năm nay và tăng gần gấp đôi lượng xe giao ra nước ngoài lên hơn 800.000 xe .

Các nhà phân tích tin rằng BYD đã trở thành một thế lực không thể ngăn cản. Với sự tập trung mạnh mẽ vào công nghệ, BYD sẵn sàng mang đến những tiến bộ mới, dù là về giá cả hay cải tiến.

"Họ chỉ mới bắt đầu thôi", Lei Xing, nhà phân tích ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc nói với CNN.

Tại Trung Quốc, BYD chiếm 32% tổng doanh số bán xe năng lượng mới năm ngoái, bao gồm cả xe hybrid, vượt xa thị phần 6,1% của Tesla.

BYD báo cáo doanh số bán hàng năm 2024 là 107 tỷ USD, tăng 29% so với năm trước, với 4,27 triệu xe được giao, bao gồm cả xe hybrid. Để so sánh, doanh thu năm 2024 của Tesla là 97,7 tỷ USD và đã giao 1,79 triệu xe điện.

Dù lượng xe điện thuần của BYD là 1,76 triệu xe , ít hơn một chút so với Tesla, các nhà đầu tư và nhà phân tích đang lạc quan về tiềm năng của BYD khi mở rộng ra nước ngoài. Hầu hết các lô hàng của BYD hiện được giao cho khách hàng trong nước và mới chỉ có 10% được xuất khẩu sang thị trường nước ngoài.

"Đà bán hàng sẽ vẫn mạnh mẽ vào năm 2025 và BYD sẽ duy trì vị trí dẫn đầu bằng cách tung ra các mẫu xe thế hệ mới được trang bị hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến", Vincent Sun, nhà phân tích của Morningstar nhận định.