Hàng hoá ùn ứ tại cửa khẩu, Lạng Sơn "xin" Chính phủ hỗ trợ khẩn 300 tỷ tháo gỡ khó khăn

Nhiều khó khăn cần gỡ

Trước tình trạng hàng hóa ùn ứ kéo dài tại khu vực cửa khẩu, tỉnh Lạng Sơn cùng các bộ ngành như Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương... đã có trao đổi, điện đàm với phía Trung Quốc cùng nhau tháo gỡ khó khăn. Việc tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn đang được thực hiện với nhiều biện pháp, sáng kiến. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn gần 2.000 xe tồn đọng tại các cửa khẩu, riêng tại cửa khẩu Tân Thanh là khoảng 1.000 xe. 

Container chở hàng hóa chủ (yếu là trái cây tươi) ùn ứ tại Tân Thanh, Lạng Sơn. (N.Khánh)

Ông Hồ Tiến Thiệu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, phía Trung Quốc đang siết chặt các biện pháp kiểm soát dịch Covid-19, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thông quan hàng hóa. Trung Quốc đã có yêu cầu thành lập đội lái xe chuyên trách cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma. Đồng thời rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa còn 5 giờ/ngày và nghỉ thứ Bảy, Chủ nhật và các ngày lễ tại cửa khẩu Chi Ma, Tân Thanh và Cốc Nam.

Cùng với đó, phía Trung Quốc cũng dừng hoạt động thông quan tại cửa khẩu Bình Nghi, chưa cho nhập khẩu mặt hàng thủy sản tươi sống qua cửa khẩu Cốc Nam. Trung Quốc cũng chưa bổ sung, mở rộng thêm các mặt hàng nông sản, trái cây của Việt Nam được nhập bằng đường sắt từ ga Đồng Đăng sang Trung Quốc như các cửa khẩu đường bộ. Cùng với đó là vấn đề hạ tầng cửa khẩu còn nhỏ hẹp, chưa tương xứng, chưa phát huy được hết thế mạnh về kinh tế cửa khẩu tại Lạng Sơn.

Trước mắt, tỉnh Lạng Sơn kiến nghị Chính phủ và các Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương, trao đổi với các bộ, ngành của Trung Quốc để phối hợp thực hiện: Đề nghị phía Trung Quốc cho xe không hàng của Trung Quốc sang bến bãi cách ly tại cửa khẩu Tân Thanh giao nhận hàng trong thời gian phòng chống dịch bệnh để giải quyết lượng xe tồn của Việt Nam (tỉnh Lạng Sơn sẽ bố trí phát miễn phí khẩu trang và quần áo bảo hộ y tế cấp cho lái xe Trung Quốc, miễn phí bốc xếp hàng hóa) và đẩy mạnh xuất khẩu nông sản, trái cây qua cửa khẩu Tân Thanh – Pò Chài.

Mở rộng danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế ga đường sắt Đồng Đăng và đề nghị áp dụng thời gian làm việc tại các cửa khẩu Chi Ma, Tân Thanh, Cốc Nam như cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (từ 7h - 18h, giờ Hà Nội) và làm việc cả các ngày cuối tuần và ngày nghỉ lễ như trước đây.

Ngày cuối tuần, phía Trung Quốc nghỉ làm việc nên hàng hóa Việt Nam không thể xuất khẩu. 

Có ý kiến với Bộ Giao thông vận tải để sớm báo cáo đề xuất Chính phủ xem xét để cùng với Chính phủ Trung Quốc nghiên cứu, sửa đổi Hiệp định vận tải đường bộ giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ nước CHND Trung Hoa và Nghị định thư giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ nước CHND Trung Hoa về việc thực hiện Hiệp định vận tải đường bộ, đưa nội dung thực hiện biển số xe điện tử vào phạm vi thích hợp của Hiệp định và Nghị định thư hướng dẫn để thống nhất triển khai thực hiện; đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu qua tuyến đường sắt liên vận quốc tế ga Đồng Đăng. 

Có ý kiến với Bộ Ngoại giao, trao đổi với phía Trung Quốc để sớm phê chuẩn mở chính thức tuyến đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu Tân Thanh - Pò Chài qua khu vực mốc 1088/2-1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan và thực hiện phân luồng phương tiện xuất nhập khẩu qua tuyến đường giống như cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan (phương tiện chở hàng nước xuất khẩu sang bến bãi nước đối diện để giao hàng); thực hiện quy trình để bổ sung thời gian làm việc của cặp cửa khẩu Chi Ma (Việt Nam) – Ái Điểm (Trung Quốc) vào phụ lục Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lý cửa khẩu biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc. Các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn hằng ngày có hàng nghìn lái xe, chủ hàng trong cả nước đến giao dịch, mặc dù đã được kiểm tra y tế theo quy định nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh.

Nếu tỉnh Lạng Sơn tạm dừng hoạt động xuất nhập khẩu thì ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động giao thương xuất khẩu, nhưng nếu phát hiện trường hợp bị lây nhiễm thì phía Trung Quốc sẽ dừng hoạt động tại các cửa khẩu giáp với Lạng Sơn, chính vì vậy các lực lượng chức năng đang rất khó khăn trong công tác kiểm tra, kiểm soát dịch bệnh. Do vậy, tỉnh Lạng Sơn đề nghị Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương có ý kiến với Bộ Y tế hướng dẫn các vấn đề liên quan đến công tác kiểm tra, kiểm soát dịch bệnh đối với các cửa khẩu biên giới trong tình hình hiện nay; hỗ trợ tỉnh Lạng Sơn trong việc cung cấp hóa chất để đảm bảo việc xét nghiệm PCR với Covid-19 đối với đội lái xe chuyên trách vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.

Lãnh đạo Bộ NN&PTNN, Bộ Công thương... kiểm tra tình hình xuất khẩu hàng hóa tại cửa khẩu Tân Thanh.

Chỉ đạo các các cơ quan chức năng, đẩy nhanh tiến độ hoàn tất thủ tục mở cửa thị trường cho các mặt hàng nông thủy sản của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc (trong đó ưu tiên cho một số nông sản chủ lực của Lạng Sơn như: Chanh leo, na, thạch đen); tiếp tục khuyến cáo các Hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, thương nhân xuất khẩu nông sản, hoa quả chú trọng công tác đóng gói bao bì nhãn mác; thực hiện truy xuất nguồn gốc và ký kết hợp đồng để xuất khẩu chính ngạch các mặt hàng trái cây, nông sản sang Trung Quốc.   

Kiến nghị Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Hải quan trao đổi, hội đàm với Hải quan Trung Quốc để tạm dừng việc cấp, dán biển số xe điện tử lên phương tiện chở hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam; tạo điều kiện cho phép xe không hàng của Trung Quốc sang bến bãi cách ly tại cửa khẩu Tân Thanh giao nhận hàng trong thời gian phòng chống dịch bệnh để giải quyết lượng xe chở hàng xuất khẩu đang tồn ở cửa khẩu của Việt Nam. Xem xét bố trí bổ sung nguồn kinh phí cho các tỉnh biên giới để đảm bảo công tác phòng chống dịch bệnh Covid-19, trong đó có tỉnh Lạng Sơn.

Đề xuất, kiến nghị

Bà Lâm Thị Phương Thanh, Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn cho biết: Có thời điểm đến 3.000 xe nông sản kéo lên, hàng nghìn lái xe tập trung tại cửa khẩu mà hàng quán đóng cửa, thiếu chỗ ăn ở, sinh hoạt rất khó khăn… gây áp lực rất lớn về vấn đề môi trường. Tỉnh đã đề nghị các đơn vị nấu cơm, rồi đưa các suất ăn đến các bến bãi, bố trí nhà vệ sinh lưu động... Lạng Sơn mong muốn có thêm nguồn kinh phí đầu tư hạ tầng, mở rộng bến bãi để tạo điều kiện thuận lợi cho xuất nhập khẩu hàng hóa tại cửa khẩu, nhất là cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị.

Bí thư Tỉnh ủy cũng đề xuất: Các bộ ngành báo cáo Thủ tướng Chính phủ quan tâm hơn nữa đặc biệt đối với lĩnh vực xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu đường đường bộ nói chung cửa khẩu tại Lạng Sơn nói riêng. Lạng Sơn sẽ cùng với tỉnh Quảng Châu (Trung Quốc) tiếp tục có sự phối hợp chặt chẽ để đảm bảo duy trì có hiệu quả vì lợi ích của nhân dân 2 nước, cùng nhau tháo gỡ khó khăn. Lạng Sơn mong muốn các Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương... sẽ có tiếng nói giúp Lạng Sơn cùng nhau khắc phục để phát triển kinh tế cửa khẩu.

Với những khó khăn trước mắt, lãnh đạo Lạng Sơn kiến nghị Chính phủ hỗ trợ khẩn cấp khoảng 300 tỷ đồng để đáp ứng các thiết bị, vật tư y tế, cũng như việc mở rộng các đường dẫn vào các cửa khẩu, đẩy nhanh thông quan hàng hóa.

"Hiện cơ sở hạ tầng, lối thông quan tại cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, bến bãi nhỏ hẹp cần phải mở rộng để đảm bảo hạ tầng đáp ứng được nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa. Lạng Sơn được cấp ngân sách 70 tỷ nhưng hiện đã chi khoảng 50 tỷ cho công tác phòng chống dịch, vật tư y tế... Để giải quyết những khó khăn trước mắt, Lạng Sơn kiến nghị được ứng trước khoảng 100 - 200 tỷ", bà Thanh chia sẻ.

Hàng hóa thông quan qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị nhưng năng lực thông quan chậm.

Cùng với đó Lạng Sơn cũng rất mong muốn phía Trung Quốc có sự phối hợp, cùng nhau tháo gỡ để tạo điều kiện thông quan hàng hóa nhanh nhất. Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Lạng Sơn tạm thời dừng tiếp nhận hàng hóa tại cửa khẩu Tân Thanh để có thời gian thông quan hết số hàng đang ùn ứ. Đề xuất phía Trung Quốc mở thông quan 7h/ngày, làm việc cả ngày thứ Bảy và Chủ nhật. Tiếp tục kiến nghị Trung Quốc nâng cao năng lực thông quan nhanh nhất có thể để giảm lượng hàng trái cây tươi đang tồn ứ. Những lực lượng làm việc tại cửa khẩu như Bộ đội Biên phòng, Hải quan.... cần được tuyên dương, quan tâm động viên.

Trước đó, qua trao đổi, điện đàm Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, tỉnh Lạng Sơn với phía Trung Quốc, thời gian tới hai bên sẽ thống nhất mở thêm một số lối kiểm tra hàng, tăng thêm giờ làm việc tại cửa khẩu, đặc biệt là Tân Thanh có thể từ 5 giờ hiện nay lên 7 giờ (thêm 2 giờ). Lạng Sơn sẽ phối hợp để có giải pháp tăng năng lực bốc dỡ của hai bên, cố gắng trong thời gian ngắn nhất, giải được lưu lượng xe như hiện nay. Ngoài ra, phía Việt Nam và Trung Quốc đã thống nhất thành lập đường dây nóng, khi có bất kỳ vướng mắc, khó khăn, sẽ cùng nhau giải quyết nhanh nhất. Lạng Sơn cũng đề xuất các địa phương, doanh nghiệp tạm thời không đưa hàng nông sản lên Tân Thanh, vì đưa lên lúc này cũng lại phải chờ đợi, gây tốn kém chi phí, ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa, vệ sinh môi trường.