Hé lộ cuộc gặp bí mật giúp Mỹ phá thế bế tắc, mở cửa lại chính phủ

Hai ngày trước lễ Halloween, khi cánh phóng viên phụ trách Thượng viện Mỹ đã ra về sau khi kết thúc ngày làm việc, một nhóm thượng nghị sĩ ôn hòa thuộc phe Dân chủ đã cùng một thượng nghị sĩ độc lập lặng lẽ bước vào văn phòng của Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Thune, hiện là lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện.

Theo tờ Wall Street Journal, người chủ động thúc đẩy các cuộc tiếp xúc là Angus King, đại diện bang Maine, là thượng nghị sĩ độc lập nhưng liên kết với phe Dân chủ, cùng với thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen và Maggie Hassan của New Hampshire.

Họ tìm đến ông Thune vì nóng ruột trước cảnh công chức mất lương và tem phiếu thực phẩm cạn dần.

Trong phòng họp nhỏ, nhóm ôn hòa ngỏ ý muốn đàm phán nhằm mở cửa chính phủ càng sớm càng tốt. Phía Cộng hòa dự cuộc họp gồm ông Thune và Thượng nghị sĩ John Hoeven của bang North Dakota.

Thượng nghị sĩ Angus King, nghị sĩ độc lập đại diện cho bang Maine. Ảnh: Zuma Press.

Dù không trực tiếp tham gia, lãnh đạo phe Dân chủ Chuck Schumer được nhóm báo cáo đều đặn, theo các nguồn tin. Ông Schumer khi đó vẫn kiên quyết "đổ bê tông" để buộc Tổng thống Donald Trump nhượng bộ về vấn đề các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế sắp hết hạn theo đạo luật Obamacare, vốn hiện là ưu tiên lớn nhất của đảng Dân chủ.

Cho rằng thỏa thuận mà nhóm ôn hòa đang đàm phán với phe Cộng hòa chưa đủ mạnh, ông Schumer đề nghị nhóm không hứa hẹn gì với đảng Cộng hòa và chờ qua ngày 1-11, thời điểm mở đăng ký Obamacare, rồi lại chờ tiếp đến sau ngày diễn ra bầu cử ở một số địa phương 4-11.

Đến ngày 4-11, bà Shaheen trình bày phương án của nhóm ôn hòa với phe Dân chủ. Hơn chục người tỏ ra quan tâm nhưng vẫn chưa sẵn sàng bỏ phiếu ủng hộ. Sáng hôm sau, khi kết quả bầu cử cho thấy đảng Dân chủ thắng lớn tại nhiều bang, phe này càng muốn giữ thế đoàn kết.

Tuy nhiên, trước cảnh sân bay chậm chuyến kéo dài vì thiếu nhân lực, nhiều gia đình bị cắt lương hoặc bị cắt trợ cấp thực phẩm, nhóm 8 thượng nghị sĩ Dân chủ không còn muốn chờ đợi. Ông King cho rằng chiến lược câu giờ không thể buộc Tổng thống Donald Trump ngồi vào bàn đàm phán.

Ngày 11-11, ông Schumer đưa ra đề nghị sau cuối: Mở cửa chính phủ với điều kiện gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế thêm một năm. Phía Cộng hòa lập tức từ chối. Lúc này, nhóm ôn hòa cũng bắt đầu đẩy nhanh phương án của mình dù không được cam kết gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế, mà chỉ được ông Thune hứa tổ chức bỏ phiếu vào giữa tháng 12.

Để thuyết phục Thượng nghị sĩ Dân chủ Tim Kaine, người nắm giữ lá phiếu phá thế bế tắc, Thượng nghị sĩ Katie Britt của đảng Cộng hòa, cùng với lãnh đạo phe này và Nhà Trắng đã phối hợp để bổ sung vào thỏa thuận điều khoản hủy bỏ các quyết định sa thải nhân sự trong thời gian đóng cửa và tạm ngừng các đợt sa thải khác cho đến hết tháng 1-2026.

Có được sự đồng ý của ông Kaine, cuối ngày 12-11, Thượng viện Mỹ thông qua bước thủ tục với kết quả 60 phiếu thuận, 40 phiếu chống, vừa đủ điều kiện tiến tới mở lại chính phủ.