Hơn 31.000 vụ việc liên quan đến buôn lậu và gian lận thương mại trong quý 3, Việt Nam cần tăng cường chống gian lận thương mại trên không gian mạng

Thương mại điện tử toàn cầu năm 2024 tiếp tục tăng trưởng nhanh, cao gần gấp 3 lần thương mại truyền thống, đóng góp khoảng 20% tổng doanh thu bán lẻ, trong đó Đông Nam Á là khu vực tăng trưởng mạnh nhất. Tại Việt Nam, thương mại điện tử duy trì đà bứt phá với mức tăng 18–25% mỗi năm; riêng 9 tháng đầu năm 2025, doanh số đạt 305,9 nghìn tỷ đồng, tăng 34,35% so với cùng kỳ 2024, qua đó đưa Việt Nam trở thành một trong những thị trường thương mại điện tử tiềm năng nhất ASEAN.

Bên cạnh những lợi ích lớn, sự phát triển của lĩnh vực này cũng kéo theo nhiều hệ lụy, khi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả diễn biến ngày càng phức tạp tại nhiều địa phương lớn. Các vi phạm trải rộng từ sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ, hàng hết hạn hoặc không rõ nguồn gốc đến tiêu thụ hàng nhập lậu, không hóa đơn chứng từ. Theo ghi nhận từ Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, chỉ riêng quý 3/2025, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý hơn 31.000 vụ việc, thu nộp ngân sách trên 3.600 tỷ đồng và khởi tố 462 vụ án với 915 đối tượng, cho thấy quy mô và mức độ tinh vi của các hành vi vi phạm ngày càng gia tăng.

Trong bối cảnh đó, việc Quốc hội thông qua Luật Thương mại điện tử ngày 10/12/2025 là một bước đi chiến lược, ghi nhận thực tiễn phát triển thương mại số — đồng thời tăng cường phòng, chống gian lận và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, thúc đẩy môi trường đầu tư, kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp.

Nhằm lành mạnh hoá và thúc đẩy thương mại điện tử phát triển như kỳ vọng, ban hành những cơ chế chính sách một cách phù hợp, kịp thời, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI chỉ đạo Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức diễn đàn với chủ đề: Diễn đàn “Gian lận thương mại trên không gian mạng : Thách thức và giải pháp ngăn chặn”.

Trao đổi tại diễn đàn, bà Lê Thị Hà – Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương) cho biết, trong năm 2025, Cục đã gỡ bỏ hơn 47.000 thông tin liên quan đến các sản phẩm, hàng hóa được xác định là hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hoặc có dấu hiệu vi phạm. Trước đây, con số này chưa từng vượt quá 10.000 thông tin. Vì vậy, năm 2025 có thể coi là mức rất cao, bà Hà cho biết.

Ông Nguyễn Đăng Sinh - Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ Thương hiệu Việt Nam cho biết, các sàn thương mại điện tử đều có công cụ kiểm soát về chất lượng hàng hóa, song vẫn có tình trạng người bán lách luật, khai báo thông tin sai. Do vậy, khi vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc, người tiêu dùng có thể chủ động truy xuất nguồn gốc để phát hiện, báo cáo các sàn về chất lượng hàng hóa, gian hàng đang kinh doanh hàng nhập lậu, hàng giả để các sàn có cơ sở xử lý.

Các giải pháp kiến nghị của các chuyên gia, cơ quan, ban ngành, doanh nghiệp sẽ được VCCI tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, Ngành liên quan để góp phần xây dựng nên những chủ trương, chính sách, quy định phù hợp và kịp thời giúp hạn chế buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng lậu, hàng kém chất lượng trên không gian mạng thông qua các sàn thương mại điện tử , mạng xã hội. Đồng thời tăng cường bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người tiêu dùng, tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng cho doanh nghiệp.