Kỹ sư Nhật Bản lo ngại sâu sắc: "Thay vì bàn về xe điện, hãy cảnh giác với công nghệ này của Trung Quốc"

Một kỹ sư cấp cao trong ngành công nghiệp bán dẫn Nhật Bản (làm việc tại công ty hàng đầu trong lĩnh vực chất cản quang) từng chia sẻ trên mạng xã hội X: “Chúng ta không còn bàn nhiều về xe điện Trung Quốc nữa. Điều thực sự khiến trụ sở Tokyo của chúng tôi ‘lo ngại sâu sắc’ là Trung Quốc đang giải quyết vấn đề nan giải này một cách không hiệu quả về mặt kinh tế nhưng vô cùng quyết đoán. Một khi hệ thống này hoạt động trơn tru, vị thế dẫn đầu 30 năm của Nhật Bản đối với các nguyên liệu đầu vào có thể sụp đổ trong vòng 5 năm.”

Trước đây, Hà Lan có thế mạnh trong việc sản xuất các máy khắc quang quan trọng nhất, các công ty Nhật Bản chuyên về các vật liệu cao cấp như chất cản quang và khí đặc biệt, còn Hoa Kỳ dẫn đầu về thiết kế chip.

Trung Quốc chủ yếu chịu trách nhiệm đóng gói và kiểm thử chip, cũng như một số hoạt động sản xuất ở phân khúc thấp đến trung bình. Nhưng hiện nay Trung Quốc đang bắt kịp rất nhanh.

Điều khiến các kỹ sư Nhật Bản lo ngại nhất không phải là việc Trung Quốc giờ đây có thể sản xuất máy in thạch bản, mà là việc Trung Quốc đã bắt đầu vượt qua những thách thức của chất cản quang.

Chất cản quang là lớp "phủ" được sử dụng để khắc chip. Toàn bộ các đường mạch trên chip đều được tạo hình bởi chất này, và chất lượng của nó ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác của chip.

Thực tế là Trung Quốc hiện đang nỗ lực và đạt được những đột phá trong lĩnh vực này. Dữ liệu từ năm 2025 cho thấy tỷ lệ tự cung tự cấp thiết bị bán dẫn của Trung Quốc đã đạt gần 50%. Ví dụ, Tập đoàn Công nghệ Naura có thể sản xuất máy khắc (thiết bị quan trọng để khắc chip), và AMEC có thể sản xuất thiết bị làm sạch. Những thiết bị này có thể được sử dụng trong sản xuất chất cản quang.

Nếu chất cản quang EUV Trung Quốc có thể được sản xuất trong nước, thế độc quyền 90% của Nhật Bản chắc chắn sẽ bị mất đi.

Trong lĩnh vực chip nhớ, trước đây thị trường này do các công ty Nhật Bản và Hàn Quốc như Samsung và SK Hynix thống trị. Giờ đây, các công ty trong nước như Yangtze Memory Technologies và Changxin Memory Technologies đang dần bắt kịp. Công nghệ Xtacking 4.0 của Yangtze Memory và bộ nhớ DDR5 của Changxin Memory có hiệu năng tương đương với các sản phẩm của Nhật Bản và Hàn Quốc.

Để đạt được những kết quả trên, đất nước tỷ dân đã đi theo 3 hướng chính.

Tìm ra hướng đi đột phá cho các máy in thạch bản EUV

Mặc dù chưa được sản xuất hàng loạt, nguyên mẫu EUV nội địa đã được Trung Quốc bắt đầu thử nghiệm vào đầu năm 2025. Nhờ đó, các giải pháp cho những khó khăn kỹ thuật quan trọng đã được tìm ra.

Hơn nữa, ngay cả khi EUV không thể được sản xuất hàng loạt trong thời gian ngắn, các máy in thạch bản DUV hiện có của họ vẫn có thể đáp ứng hầu hết nhu cầu sản xuất chip và sẽ không làm chậm sự phát triển của ngành công nghiệp.

Nắm giữ "nền tảng cơ bản" của nhu cầu chip toàn cầu

Nhiều người không biết rằng 90% số chip trên thế giới không phải là chip cao cấp, mà là các chip được sản xuất bằng quy trình công nghệ tiên tiến ở mức 28nm trở lên. Điển hình, chip điều khiển trong ô tô và chip trong máy điều hòa không khí, tất cả đều có thông số kỹ thuật này.

Đây chính xác là thế mạnh của Trung Quốc. Chỉ cần ổn định năng lực sản xuất và chất lượng của các quy trình đã hoàn thiện, họ sẽ nắm bắt được những nhu cầu cốt lõi của ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu. Những thiếu sót ngắn hạn trong các quy trình tiên tiến sẽ không ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể.

Đẩy nhanh quá trình phát triển công nghệ

Trước đây, nhiều nhà máy ở Trung Quốc quen sử dụng thiết bị và vật liệu nhập khẩu, và các sản phẩm sản xuất trong nước không có cơ hội được thử nghiệm và cải tiến trong quá trình sản xuất thực tế.

Hiện nay, khi các kênh nhập khẩu bị gián đoạn, các nhà máy trong nước chỉ có thể sử dụng thiết bị và nguyên vật liệu sản xuất trong nước. Điều này tạo cơ hội cho các sản phẩm sản xuất trong nước được "đưa vào thực tiễn", hình thành một chu trình "nghiên cứu và phát triển - sử dụng - cải tiến". Kết quả là, tốc độ nâng cấp công nghệ nhanh hơn nhiều so với trước đây.