Lộ diện thế hệ người giàu thứ 2 trên sàn chứng khoán

CÁC "THIẾU GIA" SỞ HỮU HÀNG NGÀN TỈ ĐỒNG

Lần đầu tiên các cổ đông của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAG) lẫn nhà đầu tư chứng khoán bất ngờ thấy xuất hiện thông tin về con trai của bầu Đức (Đoàn Nguyên Đức), Chủ tịch Hoàng Anh Gia Lai. Cụ thể trong tháng 8, có 2 đợt ông Đoàn Hoàng Nam, con trai bầu Đức, đăng ký mua tổng cộng 52 triệu cổ phiếu HAG của công ty này. Cả hai giao dịch đều đã hoàn tất và ông Đoàn Hoàng Nam hiện sở hữu 52 triệu cổ phiếu HAG, tương ứng 4,92% vốn điều lệ của Hoàng Anh Gia Lai với trị giá hơn 830 tỉ đồng (tính đến giữa tháng 9 vừa qua). Trong những đợt giao dịch cổ phiếu liên quan đến bầu Đức trước đó, chỉ có con gái là Đoàn Hoàng Anh xuất hiện. Bà Anh hiện sở hữu 13 triệu cổ phiếu , tương ứng 1,23% vốn và giá trị hơn 200 tỉ đồng. Như vậy chỉ riêng 2 con của bầu Đức đang sở hữu lượng cổ phiếu của Hoàng Anh Gia Lai hơn ngàn tỉ đồng.

Ảnh: Nhật Thịnh

Tương tự, ông Trần Vũ Minh, con trai của tỉ phú Trần Đình Long - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Phát, cũng chưa bao giờ xuất hiện trong các vị trí chủ chốt của tập đoàn này. Bất ngờ đến năm 2020, lần đầu tiên ông Trần Vũ Minh đăng ký mua vào 20 triệu cổ phiếu và phải công bố thông tin thì các nhà đầu tư mới biết đến con trai của "vua thép". Thời gian qua, ông Trần Vũ Minh liên tục tung tiền gom vào cổ phiếu HPG. Đáng chú ý vào năm 2023, thiếu gia nhà tỉ phú Trần Đình Long được bố mẹ sang tay 43 triệu cổ phiếu HPG. Hiện tại, ông Trần Vũ Minh đang trực tiếp nắm giữ gần 176,4 triệu cổ phiếu HPG của Tập đoàn Hòa Phát (tương đương tỷ lệ 2,3%). Tính theo giá cổ phiếu HPG đến giữa tháng 9 thì khối tài sản của ông Minh gần 5.300 tỉ đồng.

Trong danh sách người giàu nhất trên sàn chứng khoán năm 2024 vừa qua cũng xuất hiện hai gương mặt gen Z (những người sinh khoảng từ năm 1995 đến năm 2012) xuất hiện trong top 20. Đó là hai người con của tỉ phú Hồ Hùng Anh, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Techcombank. Cụ thể bà Hồ Thủy Anh hiện sở hữu gần 334,7 triệu cổ phiếu TCB của Techcombank, tương đương gần 4,9% cổ phần. Khối tài sản của bà Thủy Anh tính tới giữa tháng 9 có trị giá gần 13.000 tỉ đồng. Còn con trai Chủ tịch Techcombank là Hồ Anh Minh cũng đang nắm giữ lượng cổ phiếu như trên với tỷ lệ gần 4,9% cổ phần, gần 13.000 tỉ đồng. Ngoài ra, con gái Hồ Minh Anh cũng nắm hơn 72 triệu cổ phiếu TCB (hơn 2%), tương đương gần 2.800 tỉ đồng. Sở dĩ các con ông Hồ Hùng Anh có tài sản tăng mạnh chủ yếu là do nhận số cổ phần từ bà nội chuyển sang trong năm 2023… Như vậy ngoài những "thiếu gia, ái nữ" đã trực tiếp tham gia điều hành công ty thì việc chuyển quyền sở hữu cổ phiếu sang con của các ông chủ hay người sáng lập cũng cho thấy ngày càng nhiều thế hệ kế thừa thứ 2 đã xuất hiện trên thị trường.

NHỮNG GIA TỘC GIÀU CÓ TẠI VN

Nhắc đến những doanh nghiệp gia đình giàu có tại VN đã công bố thông tin trên sàn chứng khoán thì phải kể đến gia đình tỉ phú Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vingroup. Vợ của ông là bà Phạm Thu Hương cũng tham gia trong ban lãnh đạo của tập đoàn. Gần đây nhất là hai con trai Phạm Nhật Quân Anh và Phạm Nhật Quang Hoàng đã bắt đầu xuất hiện trong các vai trò khác nhau ở một số công ty chiến lược của tập đoàn.

Kế đến có thể kể là gia đình tỉ phú Hồ Hùng Anh, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Techcombank. Ngoài bản thân ông Hồ Hùng Anh và vợ sở hữu lượng lớn cổ phiếu TCB, còn có 3 người con như đã kể ở trên. Trong đó, con trai Hồ Anh Minh đã được bổ nhiệm vị trí Tổng giám đốc kiêm người đại diện pháp luật của tập đoàn bất động sản hạng sang Masterise Group từ đầu năm nay. Một gia đình khác là tỉ phú Trần Đình Long của Tập đoàn Hòa Phát. Vợ và con trai ông Long không tham gia vào chức vụ gì ở công ty nhưng cũng đang sở hữu lượng lớn cổ phiếu HPG.

Trong lĩnh vực ngân hàng, gia đình Chủ tịch HĐQT Ngô Chí Dũng của Ngân hàng VPBank cũng sở hữu khối tài sản khủng. Bản thân ông Ngô Chí Dũng là cổ đông cá nhân lớn nhất tại VPBank khi sở hữu 328,6 triệu cổ phiếu, tương đương 4,14% vốn điều lệ ngân hàng này. Song song đó, gia đình ông gồm mẹ, vợ cùng hai người con cũng sở hữu lượng lớn cổ phiếu . Tại Ngân hàng SHB, gia đình ông Đỗ Quang Hiển (bầu Hiển), Chủ tịch HĐQT SHB và Tập đoàn T&T Group, cũng nắm giữ tài sản giá trị lớn. Ngoài bầu Hiển còn có hai người con trai gồm Đỗ Quang Vinh, Phó chủ tịch HĐQT, kiêm Phó tổng giám đốc Ngân hàng SHB; và Đỗ Vinh Quang đang giữ chức Phó chủ tịch Tập đoàn T&T Group. Tại Ngân hàng Á Châu (ACB), gia đình Chủ tịch HĐQT Trần Hùng Huy và mẹ là bà Đặng Thu Thủy - thành viên HĐQT, cũng sở hữu lượng cổ phiếu ACB trị giá hàng ngàn tỉ đồng. Bản thân Chủ tịch Trần Hùng Huy đã là thế hệ kế thừa thứ 2 có thể sớm nhất trên thị trường VN.

Một gia đình doanh nhân khác là ông Đặng Văn Thành, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thành Thành Công (TTC Group), cùng vợ là bà Huỳnh Bích Ngọc, Tổng giám đốc TTC Group, đã có hai người con nắm giữ nhiều vị trí chủ chốt ở các công ty thành viên của tập đoàn nhiều năm qua là ông Đặng Hồng Anh và bà Đặng Huỳnh Ức My. TTC Group là công ty đa ngành, trong đó nổi bật và nắm thị phần chi phối thị trường mía đường VN.

Ảnh: Nhật Thịnh

Ở ngành thủy sản, có gia đình doanh nhân Doãn Tới, Phó chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nam Việt - được mệnh danh là "vua cá tra" VN. Bản thân ông Doãn Tới là cổ đông lớn nhất đang sở hữu gần 55% vốn công ty này. Đồng thời, con trai là ông Doãn Chí Thanh hiện là giám đốc khối kinh doanh công ty sở hữu hơn 11% vốn; Doãn Chí Thiên là trợ lý Tổng giám đốc cũng sở hữu 0,05% vốn… Số lượng các doanh nghiệp gia đình giàu có trên sàn chứng khoán ngày càng tăng.

Theo Th.S Huỳnh Phước Nghĩa, ĐH Kinh tế TP.HCM, trên thế giới có nhiều mô hình doanh nghiệp truyền đời, từ thế hệ sáng lập đến các thế hệ thứ 2, thứ 3… Nhưng cũng có những gia tộc không phải cứ cha làm chủ thì con cũng làm chủ mà sẽ có những bước chuyển đổi khác nhau. Khi đó, những thế hệ sau có thể không tham gia lãnh đạo, quản trị doanh nghiệp mà chỉ sở hữu vốn cổ phần lớn, xem như cổ đông lớn nhất và có thể nhận báo cáo từ ban lãnh đạo công ty. Đáng chú ý, doanh nghiệp gia đình luôn vượt qua giai đoạn khủng hoảng tốt nhất khi tài sản được thừa kế theo huyết thống. Có thể những người sáng lập không còn nhưng giá trị doanh nghiệp , thương hiệu vẫn còn và điều đó tạo nên trường tồn cho các doanh nghiệp gia tộc.

Ảnh: CTV

Ông Huỳnh Phước Nghĩa nhấn mạnh: VN đã có nhiều doanh nghiệp gia đình và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đa phần là gia đình thì bắt buộc phải thúc đẩy và khuyến khích để hình thành các doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh và trở thành các gia tộc lớn mạnh. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị khi thực hiện đúng, đủ sẽ thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển mạnh, trong đó bao gồm các doanh nghiệp gia đình hiện nay trở thành các gia tộc hùng mạnh trong tương lai. Song song đó, cần có chính sách ứng xử về môi trường xã hội, bắt đầu từ các hộ gia đình gắn liền với một cộng đồng, khu vực nhỏ để họ lớn dần lên doanh nghiệp và phát triển mạnh hơn. Ngoài ra cũng cần có thêm chính sách khuyến khích, tạo đột phá cho những tập đoàn gia đình đã hình thành liên kết với giá trị quốc gia, tạo nên những gia tộc hùng mạnh để làm đầu kéo cho kinh tế tư nhân nói chung đi lên.

TÀI SẢN CÁC TỈ PHÚ VIỆT TĂNG VỌT LÊN KỶ LỤC

Dẫn đầu những doanh nghiệp gia đình, các tập đoàn tư nhân hàng đầu VN là các tỉ phú USD đã có mặt trên các bảng xếp hạng nổi tiếng trên thế giới. Đáng chú ý, trong những tháng vừa qua, tài sản các tỉ phú USD của VN tăng vọt và đều lập kỷ lục.

Chẳng hạn, tính đến ngày 14.9, thống kê từ tạp chí Forbes (Mỹ) cho thấy tỉ phú Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Vingroup, có tài sản đạt 13,8 tỉ USD, là mức cao kỷ lục kể từ khi Forbes công bố tài sản các tỉ phú USD của VN. Với khối tài sản này, ông đang giữ vị trí 196 trong danh sách những người giàu nhất hành tinh và tiếp tục là người giàu nhất VN. Tổng cộng, tài sản của tỉ phú Phạm Nhật Vượng đã tăng hơn 7 tỉ USD kể từ đầu tháng 4 vừa qua (thời điểm Forbes công bố danh sách các tỉ phú USD năm 2025).

Ảnh: CTV

Tương tự, tài sản của bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Chủ tịch Hãng hàng không Vietjet, nhảy vọt lên 3,7 tỉ USD và cũng ghi nhận mức cao nhất từ trước đến nay. Đáng chú ý, tài sản của bà Thảo tăng thêm nửa triệu USD chỉ sau một ngày và đã tăng gần 1 tỉ USD sau nửa năm. Hai tỉ phú USD khác gồm ông Trần Đình Long, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát và ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch Ngân hàng Techcombank, cũng có tài sản đạt kỷ lục khi lần lượt chạm ngưỡng 3 tỉ USD và 2,6 tỉ USD. Song song, tài sản ông Nguyễn Đăng Quang, Chủ tịch Tập đoàn Masan, cũng tăng mạnh lên 1,2 tỉ USD dù chưa phải là mức cao nhất của vị tỉ phú này.

Tài sản cả 5 tỉ phú USD của VN tăng vùn vụt chỉ sau nửa năm nhờ cổ phiếu trên sàn chứng khoán liên tục lên cao. Chuyên gia tài chính, TS Nguyễn Trí Hiếu nhận xét: Tài sản các tỉ phú USD nói chung trên thế giới hay tại VN chủ yếu tính theo biến động giá cổ phiếu trên sàn nên sẽ có lúc tăng cao hay có lúc giảm sâu. Điều này cũng có thể giá trị tài sản biến động có một phần "ảo" bởi sẽ tùy thuộc vào giao dịch của thị trường. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán VN sau 25 năm ra đời đã có bước phát triển mạnh, nhất là trong năm nay có nhiều chính sách thúc đẩy phát triển để được nâng hạng. Từ đó VN dần dần tiến đến gần hơn với các thị trường lớn trên thế giới.

"Với khả năng nâng hạng từ thị trường chứng khoán cận biên lên thị trường chứng khoán mới nổi thì khả năng VN thu hút thêm nhiều dòng vốn đầu tư nước ngoài rất lớn. Trong vòng 12 tháng sau khi thị trường chứng khoán VN được nâng hạng, khả năng sẽ có thêm khoảng 15 - 20 tỉ USD vốn ngoại từ các tổ chức tài chính, các quỹ đầu tư hàng đầu rót vào VN. Sau đó trong thời gian 3 - 4 năm thì dòng vốn này có nhiều khả năng sẽ tăng lên gấp đôi và theo ước tính của nhiều đơn vị sẽ lên đến khoảng 40 - 50 tỉ USD. Bởi khi thị trường chứng khoán được nâng hạng thì sẽ làm gia tăng tính minh bạch", ông Nguyễn Trí Hiếu nói. Cũng theo ông Hiếu, thị trường chứng khoán càng phát triển thì sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân lớn mạnh hơn, trong đó các doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận được nguồn vốn đầu tư trung, dài hạn với chi phí thấp, ổn định để đẩy mạnh đầu tư phát triển. Khi đó theo thời gian, VN cũng sẽ có thêm những doanh nghiệp gia đình phát triển mạnh hơn, trở thành những tập đoàn kinh tế lớn hơn và góp phần đáng kể vào kinh tế cả nước.