Mỹ nỗ lực "mở cửa" lại chính phủ

Đảng Cộng hòa hôm 5-11 (giờ địa phương) cho biết sắp hoàn thiện gói ngân sách cả năm cho một số cơ quan liên bang - một phần quan trọng trong đàm phán lưỡng đảng về các điều khoản chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ kéo dài. Theo lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ John Thune, gói ngân sách nhỏ này sẽ là phương tiện để đạt được một dự luật chi tiêu tạm thời.

Theo Politico, ngày càng có nhiều đồng thuận rằng chìa khóa để mở ra khả năng chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ Mỹ phụ thuộc vào việc đạt được thỏa thuận về 3 dự luật phân bổ ngân sách liên quan các cụm lĩnh vực: Nông nghiệp - Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm (FDA); các vấn đề xây dựng quân đội - cựu chiến binh; lập pháp.

Cùng ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhắc lại yêu cầu Đảng Cộng hòa chấm dứt thủ tục câu giờ "filibuster" tại Thượng viện như một cách để tiến tới mở cửa lại chính phủ. Dù vậy, các thượng nghị sĩ đã từ chối yêu cầu này, theo AP.

"Filibuster" là một công cụ lâu đời của Quốc hội Mỹ, có tác dụng ngăn chặn việc thông qua hầu hết các dự luật, trừ khi 60/100 thành viên của Thượng viện bỏ phiếu thông qua. Đảng Cộng hòa hiện chỉ chiếm thế đa số mong manh tại Thượng viện là 53-47.

Trong lúc cuộc giằng co trên chính trường chưa ngã ngũ, tình trạng đóng cửa chính phủ đang gây ảnh hưởng nặng và những tác động của nó đã trở nên nghiêm trọng hơn trên toàn nước Mỹ. Theo đài CNN, hàng triệu người Mỹ không nhận được trợ cấp tem phiếu thực phẩm cần thiết để nuôi sống gia đình. Khoảng 1,4 triệu nhân viên liên bang chưa được trả lương, dù nhiều người trong số họ vẫn tiếp tục làm việc. Các nhà đầu tư và giới hoạch định chính sách cũng rơi vào tình trạng mù mờ khi dữ liệu kinh tế do chính phủ công bố bị đình trệ.

Một tác động rõ rệt được thể hiện qua thông báo hôm 5-11 của Cục Hàng không liên bang Mỹ (FAA): Giảm 10% lưu lượng hàng không trên 40 thị trường "có lưu lượng lớn" bắt đầu từ sáng 7-11 để bảo đảm an toàn bay, trong bối cảnh các nhân viên kiểm soát không lưu có dấu hiệu căng thẳng. Việc cắt giảm này sẽ ảnh hưởng đến hàng ngàn chuyến bay trên toàn quốc vì FAA điều hành hơn 44.000 chuyến mỗi ngày.

"Đợt đóng cửa chính phủ hiện tại có vẻ sẽ gây ra tác động kinh tế lớn nhất trong số các lần đóng cửa từng được ghi nhận" - ông Alec Phillips, nhà kinh tế chính trị trưởng tại ngân hàng Goldman Sachs, nhận định trong một báo cáo gần đây. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính việc đóng cửa chính phủ Mỹ sẽ khiến GDP sụt giảm từ 1 đến 2 điểm phần trăm. Trong một báo cáo tuần trước, CBO dự báo khoảng 7-14 tỉ USD sẽ bị mất vĩnh viễn trong thời gian chính phủ đóng cửa.

Thêm một diễn biến quan trọng với nước Mỹ trong ngày 5-11 là Tòa án Tối cao mở phiên tranh luận về việc Tổng thống Donald Trump áp đặt thuế quan toàn cầu dựa trên một luật liên bang được cho là "mơ hồ" - theo đài CNN.

Trong hơn 2 giờ rưỡi tranh luận, Chánh án John Roberts và một số thành viên bảo thủ khác đã chất vấn chính quyền về lập luận họ có quyền áp thuế quan, rằng thuế quan là một hình thức "điều chỉnh" hàng nhập khẩu chứ không phải là loại thuế mà người tiêu dùng Mỹ phải trả. Phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ được cho là sẽ tác động sâu rộng đến nền kinh tế lẫn quyền lực của tổng thống.