Ngỡ của Nga nhưng lại ‘Made in China’: Trung Quốc âm thầm thống trị mặt hàng giá trên trời 250 triệu đồng/kg, 1 công ty đủ cung 1/3 nhu cầu thế giới

Nhiều người vẫn cho rằng trứng cá tầm có nguồn gốc đâu đó từ vùng biển Caspi ở Nga. Nhưng nếu bạn còn tin rằng món trứng cá tầm xuất hiện trong các nhà hàng sang trọng đến từ Nga, Pháp hay Italy, bạn đã tụt hậu khoảng 10 năm. Thực tế, Trung Quốc hiện là quốc gia sản xuất trứng cá tầm lớn nhất thế giới.

Việc Trung Quốc dẫn đầu ngành công nghiệp trứng cá tầm toàn cầu nghe có vẻ khó tin. Tuy nhiên, ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy phần lớn trứng cá tầm trên thị trường quốc tế hiện nay được nuôi tại Trung Quốc.

Trong số các nhà sản xuất lớn, Kaluga Queen là doanh nghiệp dẫn đầu. Công ty này sản xuất khoảng 260 tấn trứng cá tầm mỗi năm, tương đương hơn 1/3 nhu cầu toàn cầu. Sản phẩm của Kaluga Queen đã xuất hiện tại nhiều nhà hàng đạt sao Michelin trên thế giới, trong đó có các nhà hàng tại Pháp và Mỹ.

Năm 2022, Kaluga Queen trở thành nhà cung cấp trứng cá chính thức cho Singapore Airlines. Công ty này cũng là đối tác của Cathay Pacific và Lufthansa, sau khi vượt qua các vòng nếm thử từ năm 2011.

Để tận mắt chứng kiến hoạt động của Kaluga Queen, phóng viên CNA Luxury đã tới hồ Thiên Đảo, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. Đây là nơi đặt một trong những cơ sở nuôi cá tầm lớn nhất của Kaluga Queen.

Hồ nước nhân tạo mà ít người biết đến này được hình thành năm 1959, sau quá trình xây đập thủy điện. Hiện nay, hồ Thiên Đảo vừa là điểm du lịch, vừa là nguồn cung nước đóng chai cho các thương hiệu như Nongfu Spring.

Hồ có diện tích 573 km² với 1.078 hòn đảo. Nước hồ có độ trong tới 7 mét và hàm lượng oxy cao. Đây được xem là một trong những hồ nước ngọt sạch nhất Trung Quốc, rất phù hợp cho cá tầm sinh trưởng.

Cá tầm là loài cá có lịch sử tiến hóa khoảng 200 triệu năm. Trong tự nhiên, chúng có thể dài hơn 2 mét và sống trên 100 năm. Trứng cá tầm từng là thực phẩm phổ biến tại Ba Tư từ thế kỷ 10, sau đó lan sang Nga và trở thành biểu tượng xa xỉ ở châu Âu và Mỹ vào thế kỷ 19.

Việc đánh bắt quá mức khiến quần thể cá tầm tự nhiên suy giảm nghiêm trọng vào cuối thế kỷ 20. Công ước CITES đã hạn chế thương mại trứng cá tự nhiên, tạo điều kiện cho nuôi trồng thủy sản phát triển.

Tại hồ Thiên Đảo, cá tầm được nuôi trong lồng lưới, mô phỏng môi trường biển Caspi, kết hợp với công nghệ hiện đại như cho ăn tự động và xử lý chất thải tự động.

Công ty Kaluga Queen được thành lập năm 1998 tại Bắc Kinh như một viện nghiên cứu. Năm 2003, công ty xây dựng trung tâm chăn nuôi tại Quzhou, gần hồ Thiên Đảo. Đến năm 2015, Kaluga Queen trở thành nhà sản xuất trứng cá tầm lớn nhất thế giới. Hiện công ty cung cấp sản phẩm và dịch vụ cho 46 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Doanh nghiệp này nuôi hơn 1 triệu con cá tầm tại các cơ sở ở Giang Tây, Liêu Ninh, Hồ Bắc và nhiều địa phương khác. Các loài được nuôi gồm Kaluga, Amur, Osetra, Baerii và Beluga.

Kaluga Queen cũng tiên phong lai tạo giống mới như Xunlong No 1, còn gọi là A&K, lai giữa Amur và Kaluga. Giống này cho trứng lớn như Kaluga nhưng chỉ mất khoảng 9 năm để trưởng thành, thay vì 15 năm.

Theo khảo sát từ các nhà phân phối danh tiếng như Petrossian hay Caviar Russe vào năm 2025, trứng của những loài phổ biến như Sevruga hay Osetra đã có giá dao động từ 120 - 180 triệu đồng/kg. Đối với loại Beluga thượng hạng, mức giá có thể chạm ngưỡng 250 triệu đồng/kg.

Quy trình nuôi bắt đầu từ thụ tinh nhân tạo tại Quzhou. Cá con được ấp trong bể bằng công nghệ cao. Năm đầu tiên, chúng được nuôi trong nhà để tránh dịch bệnh và thiên địch. Các nhà khoa học xác định cá cái để giữ lại phục vụ sản xuất trứng.

Sau đó, cá được chuyển ra hồ Thiên Đảo trong nhiều năm để phát triển. Vào mùa hè, khi nước hồ ấm lên và nguy cơ dịch bệnh tăng, cá được chuyển sang vùng nước mát hơn, được công ty gọi là “cung điện mùa hè”.

Khi đạt độ tuổi sinh sản, từ 7 - 20 năm tùy loài, cá được đưa trở lại Quzhou. Tại đây, chúng sống trong các bể lớn với dòng nước nhân tạo mô phỏng môi trường sinh sản tự nhiên. Biện pháp này kích thích cá sinh trứng.

Nhờ quy trình này, Kaluga Queen có thể thu hoạch và chế biến trứng cá quanh năm. Công ty cũng thả một phần cá nuôi vào sông Hắc Long Giang để tái tạo quần thể cá tầm hoang dã.

Theo mô hình kinh tế tuần hoàn, chất thải của cá tầm được thu gom làm phân bón cho cây ăn trái. Ngoài ra, Kaluga Queen còn nghiên cứu các sản phẩm phụ như mặt nạ dưỡng da từ trứng cá.

Dù Trung Quốc dẫn đầu về sản lượng, việc thuyết phục thị trường quốc tế chấp nhận trứng cá tầm Trung Quốc vẫn không dễ. Giám đốc marketing Lily Liu thừa nhận danh tiếng thực phẩm Trung Quốc vẫn khó thuyết phục được nhiều khách hàng quốc tế.

Ngoài xuất khẩu, Kaluga Queen đang nhắm tới thị trường nội địa. Công ty mở các cửa hàng trải nghiệm tại Quzhou và Bắc Kinh, bán các sản phẩm sáng tạo như chocolate trứng cá, kem trứng cá, bánh phủ trứng cá và nhiều món kết hợp khác, nhằm thu hút người tiêu dùng trẻ.

Hoạt động của Kaluga Queen mang tính công nghiệp cao, được quản lý chặt chẽ và đầu tư mạnh cho nghiên cứu. Công ty từng lập kỷ lục Guinness năm 2021 với hộp trứng cá lớn nhất thế giới, nặng 62,9 kg.

Ngay cả với lợi thế quy mô và tài nguyên dồi dào của Trung Quốc, trứng cá tầm đắt đỏ vẫn là điều dễ hiểu. Vì thứ người dùng trả thực chất là thời gian. Cá tầm cần nhiều năm để trưởng thành. Một sai sót nhỏ có thể xóa sạch thành quả của cả thập kỷ. Việc chờ nhiều chu kỳ sinh sản cũng giúp tăng sản lượng, kích thước trứng và hương vị.

Kaluga Queen đại diện cho một ngành xa xỉ rất hiện đại. Trứng cá không còn là món ăn bí ẩn, mà là kết quả của nhiều năm đầu tư công nghệ và công sức con người.

Việc thế giới có sẵn sàng chấp nhận rằng phần lớn trứng cá hiện nay đến từ Trung Quốc hay không có lẽ không còn quá quan trọng. Trung Quốc đã và đang sản xuất trứng cá với quy mô và chất lượng mà ít quốc gia có thể sánh kịp. Điều bất ngờ thực sự là thế giới đã mất quá nhiều thời gian mới nhận ra điều đó.

Theo CNA