'Ông trùm' lúa gạo tìm lối thoát cho khoản nợ hơn 6.000 tỷ đồng: MB, TPBank, HDBank giang tay cứu giúp

Tại Đại hội cổ đông mới đây, Ban lãnh đạo Tập đoàn Lộc Trời (mã chứng khoán LTG ) cho biết, tập đoàn đã thành lập Ban tái cấu trúc nhằm đưa doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng tài chính hiện nay.

6.000 tỷ đồng nợ xấu: Nỗ lực đàm phán tái cơ cấu với ngân hàng

Một trong các mục tiêu quan trọng là đàm phán gia hạn các khoản nợ có tổng giá trị hơn 6.000 tỷ đồng với 12 ngân hàng và vay thêm được vốn lưu động đề duy trì hoạt động kinh doanh.

Báo cáo gần nhất mà Lộc Trời công bố về tình hình tài chính của tập đoàn là quý I/2024, theo đó gần 20 ngân hàng trong và ngoài nước đang cho Lộc Trời vay tín chấp khoảng 6.150 tỷ đồng.

Gần như tất cả các khoản nợ này đã quá hạn, xét theo ngày đến hạn cuối cùng của các khoản vay, đặc biệt nhiều khoản đã quá hạn 1 năm.

Trong đó dư nợ lớn nhất là HDBank 1.063 tỷ đồng, TPBank là 768 tỷ đồng, MB là 720 tỷ đồng… Đặc biệt nhiều ngân hàng nước ngoài cho vay lớn như Malayan Banking Berhad hơn 900 tỷ đồng, UOB Việt Nam gần 700 tỷ đồng.

Ban tái cấu trúc của Lộc Trời đã đặt ra mục tiêu đàm phán tái cơ cấu nợ với 12 ngân hàng, đồng thời, vay thêm khoảng 1.300 tỷ đồng vốn lưu động để duy trì hoạt động kinh doanh.

Đến thời điểm hiện tại thì Lộc Trời đã đạt được phương án tái cấu trúc với MB có được vốn lưu động 250 tỷ đồng. TPBank đã phê duyệt chủ trương tái cấu trúc nợ, dự kiến trong tháng 8 sẽ mang về nguồn vốn lưu động dự kiến là 650 tỷ đồng.

HDBank cũng đánh giá là phương án tái cấu trúc của Lộc Trời khả thi và đồng ý cho Lộc Trời cung cấp hồ sơ bước đầu để xúc tiến tái cấu trúc. Tập đoàn hy vọng đạt được thỏa thuận tái cấu trúc với HDBank trong tháng 9.

Vướng mắc của hoạt động tái cơ cấu nợ tại Lộc Trời

Với các khoản vay tín chấp, các ngân hàng gần như chỉ còn lựa chọn tiếp tục cung cấp vốn cho doanh nghiệp để duy trì kinh doanh và thu hồi nợ cũ, mới dần dần thay vì thu hồi tài sản đảm bảo để xử lý như các khoản vay khác.

Năm nay, Lộc Trời lên kế hoạch doanh thu 4.200 tỷ đồng, mức thấp nhất kể từ năm 2010. Kế hoạch doanh thu này là một trong những cơ sở quan trọng để các ngân hàng tiếp tục bơm vốn cho Lộc Trời. Tuy vậy kế hoạch này không được các cổ đông thông qua khi chỉ có 13% phiếu tán thành.

Đối với nhóm đối tác ngân hàng nước ngoài, Lộc Trời cho biết đã cung cấp đề nghị tái cấu trúc với tất cả ngân hàng và được yêu cầu cung cấp thêm các thông tin về phương án để chứng minh tính khả thi, đặc biệt là báo cáo tài chính kiểm toán.

Tuy nhiên đến này Lộc Trời chưa nộp báo cáo kiểm toán do Công ty Kiểm toán EY cần thời gian để hoàn thành thủ tục kiểm toán bổ sung đối với hàng hóa bị thu hồi và việc các ngân hàng chưa đồng thuận cấu trúc nợ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục của công ty.

Việc bị nợ xấu đối với các khoản cho vay tại Lộc Trời có thể khiến các ngân hàng nước ngoài đánh giá lại rủi ro cho vay lĩnh vực kinh doanh nông sản nói riêng và nông nghiệp nói chung tại Việt Nam.

Điều này có thể dẫn đến xem xét lại hạn mức tín dụng cho các công ty trong ngành, thậm chí là dừng cấp vốn vay mới và thu hồi các khoản cho vay cũ khiến các công ty trong ngành bị vạ lây.

Ngoài việc tái cấu trúc nợ, Lộc Trời cần thêm nhà đầu tư rót vốn vào để góp phần phục hồi công ty. Ban tái cấu trúc cho biết có một vài nhà đầu tư mong muốn đầu tư vào Lộc Trời sau khi Lộc Trời có báo cáo kiểm toán.

Lộc Trời hiện do UBND Tỉnh An Giang nắm giữ 25% cổ phần, các nhà đầu tư nước ngoài đang nắm giữ 33,5% cổ phần, còn lại là các nhà đầu tư khác.

Cú vấp ngã của 'đại gia' nông nghiệp

Tiền thân là Công ty bảo vệ thực vật An Giang (AGPPS), hoạt động chính trong lĩnh vực kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật và xuất khẩu lúa gạo, Lộc Trời từng có lợi nhuận ổn định từ 300 - 400 tỷ đồng mỗi năm trong thời gian dài và lọt vào danh mục đầu tư của nhiều quỹ đầu tư lớn.

Tuy nhiên một loạt sự kiện bất lợi diễn ra khiến Lộc Trời không thích ứng kịp thời đã khiến doanh nghiệp rơi vào tình trạng kinh doanh thua lỗ và nợ ngân hàng tăng cao.

Đầu tiên là việc đối tác Syngenta, công ty thuốc bảo vệ thực vật big4 trên thế giới kết thúc hợp tác với Lộc Trời, chuyển sang làm cổ đông chiến lược của Công ty Khử trùng Việt Nam, đối thủ của chính Lộc Trời. Động thái này làm mảng kinh doanh chủ lực của Lộc Trời suy giảm nghiêm trọng từ năm 2022.

Ở mảng lúa gạo, giai đoạn 2023-2024, giá lúa biến động khiến hoạt động thu mua, kinh doanh và xuất khẩu của Lộc Trời gặp nhiều khó khăn. Do đặc thù kinh doanh, công ty thường ký bao tiêu lúa cho nông dân và thanh toán bằng tiền vay từ ngân hàng, sau đó nợ vay được hoàn trả bằng các hợp đồng xuất khẩu gạo.

Việc tăng quy mô nợ vay lên gấp đôi trong năm 2023 để thúc đẩy mảng lúa gạo, cùng với bối cảnh lãi suất tăng cao trở thành con dao hai lưỡi khiến Lộc Trời thua lỗ kỷ lục trong quý 3/2023. Ảnh hưởng chi phí lãi vay cao tiếp tục bào mòn lợi nhuận của công ty trong các quý tiếp theo.