Phó Chủ tịch AA Corporation Nguyễn Chánh Phương: Thế giới không đáng sợ như ta nghĩ

Chiều ngày 15/9, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 diễn ra phiên đối thoại chuyên đề "Mài sắc các mũi nhọn chiến lược – Vươn tầm quốc tế".

Phát biểu tại phiên đối thoại, ông Nguyễn Chánh Phương - Phó Chủ tịch Tập đoàn AA Corporation chia sẻ, năm 1996, AA Corporation  đã đặt chân đến Sri Lanka với dự án nội thất đầu tiên ở nước ngoài.

Tập đoàn khi đó chỉ là một doanh nghiệp nhỏ, hoàn toàn không có kinh nghiệm quốc tế, không có thương hiệu, và chuyến đi mạo hiểm đó đã mở ra một cánh cửa. Và từ đó, cơ hội cứ thế mở ra... Maldives, Myanmar, Campuchia, Mỹ, Caribbeans...

Cho đến hôm nay, AA Corporation đã có mặt ở 40 quốc gia trên khắp thế giới. Ông Phương cho biết, "Bài học đầu tiên của chúng tôi là: Thế giới không đáng sợ như ta nghĩ. Năng lực và phẩm chất của doanh nghiệp Việt Nam đủ sức đáp ứng những yêu cầu khắt khe nhất."

Theo ông Phương, ngành gỗ Việt Nam từ chỗ phải nhập khẩu 100% nguyên liệu đáp ứng chuẩn quốc tế vào những năm 90 giờ đây đã có một chuỗi cung ứng gần như toàn diện, chủ yếu nhập khẩu gỗ Mỹ.

Sản phẩm của Việt Nam đã hiện diện tại 170 thị trường, dự kiến cán mốc 20 tỷ USD vào năm 2025, với hơn 60% là sản phẩm tinh chế và nội thất cao cấp. Đây không phải là may mắn, mà là kết quả của quá trình kiện toàn chuỗi cung ứng, kết hợp với di sản nghề mộc đặc sắc và đội ngũ nhân công lành nghề, dựa trên sự liên kết, đổi mới sáng tạo của khối tư nhân cùng Nhà nước.

Ông Phương cũng đưa ra một số kiến nghị để ngành gỗ Việt vươn xa hơn. Theo ông, Chính phủ nên có thêm hỗ trợ cho các hội chợ xúc tiến quốc gia, giúp doanh nghiệp quảng bá thương hiệu hiệu quả hơn. Các cơ quan thương vụ, đại sứ quán cần trở thành cầu nối thiết thực, đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc cung cấp thông tin và tháo gỡ khó khăn.

TS. Lê Duy Bình, Economica Vietnam cho biết, xuất nhập khẩu từ lâu đã tạo động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2024 đạt 786,1 tỷ USD, với mức xuất siêu 23,8 tỷ USD. Riêng kim ngạch xuất khẩu đạt 404,9 tỷ USD, đưa Việt Nam tiếp tục nằm trong nhóm các quốc gia có độ mở thương mại lớn trên thế giới.

Hiện có khoảng 88,7 nghìn doanh nghiệp trực tiếp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu. Hoạt động xuất nhập khẩu tạo việc làm và sinh kế cho khoảng 12,5 triệu lao động, tương đương 30% tổng số lao động đang làm việc trong nền kinh tế.

Tuy nhiên, TS. Lê Duy Bình cũng chỉ ra một số hạn chế đó là xuấy khẩu khó duy trì tốc độ tăng trưởng cao liên tục như trước đây. Thực tế này đặt ra yêu cầu phải thay đổi mô hình tăng trưởng xuất khẩu: không thể tiếp tục chỉ dựa vào việc mở rộng kim ngạch để đóng góp cho GDP, mà cần chuyển trọng tâm sang nâng cao chất lượng.

Giá trị gia tăng của hàng xuất khẩu còn thấp do công nghiệp nội địa trong ngành chế biến chế tạo phát triển chưa tương xứng. Các doanh nghiệp, kể cả trong nước và khu vực FDI, vẫn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu nguyên vật liệu, sản phẩm trung gian và máy móc thiết bị.

Toàn bộ giá trị xuất khẩu điện thoại và linh kiện thuộc về khu vực FDI, trong khi tới 89% giá trị linh kiện đầu vào phải nhập khẩu. Ngành dệt may chỉ đạt tỷ lệ nội địa hóa 45–50%, đồng nghĩa hơn một nửa nguyên phụ liệu, đặc biệt là vải và sợi, vẫn phải nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan và các quốc gia khác.

Trong giai đoạn 2018–2024, khu vực doanh nghiệp FDI luôn chiếm tỷ trọng trên 70% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Xuất khẩu của Việt Nam hiện vẫn phụ thuộc rất lớn vào các tập đoàn và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong khi vai trò đóng góp của doanh nghiệp trong nước còn tương đối khiêm tốn.

Bên cạnh đó, Việt Nam còn đối diện nhiều thách thức từ thương mại quốc tế. Các vụ kiện chống bán phá giá, rào cản kỹ thuật, tiêu chuẩn môi trường và lao động, cũng như các biện pháp thuế đối ứng ngày càng phổ biến. Nếu chỉ chú trọng tăng sản lượng và kim ngạch mà không quan tâm đến chất lượng, tính bền vững và sự khác biệt của sản phẩm, doanh nghiệp Việt sẽ gặp nhiều rủi ro và dễ bị tổn thương.

Theo TS. Lê Duy Bình, trong giai đoạn tới, doanh nghiệp Việt Nam cần đóng vai trò tiên phong trong thay đổi mô hình tăng trưởng xuất khẩu. Sự tiên phong không chỉ thể hiện ở việc tìm kiếm thị trường mới, mà còn ở tư duy mới. Cần coi trọng giá trị thay vì số lượng, coi trọng thương hiệu thay vì chỉ dựa vào lợi thế chi phí thấp. Chỉ khi đó, xuất khẩu mới thực sự trở thành động lực tăng trưởng bền vững, đóng góp vào mục tiêu nâng cao vị thế quốc gia và hội nhập quốc tế sâu rộng.