Sau cơn sốt, giá dừa quay đầu giảm, vì sao?

TRỒNG NHƯNG KHÔNG BIẾT NƠI TIÊU THỤ

Khoảng một tháng nay, giá dừa bắt đầu rớt mạnh. Nhiều nhà vườn ở Vĩnh Long cho biết vụ dừa hiện nay đã đến kỳ thu hoạch nhưng thương lái chỉ mua với giá 40.000 đồng/chục (12 trái). Trong khi đó, hồi tháng 8, giá còn ở mức 100.000 - 130.000 đồng.

Tình trạng này diễn ra tại hầu hết tỉnh trồng dừa ở miền Tây. Doanh nghiệp thu mua, xuất khẩu cũng xác nhận giá dừa hiện đang đang trả 40.000 - 50.000 đồng một chục loại một, mức giảm tương đương giai đoạn thấp điểm các năm trước.

A.T, một đầu mối chuyên thu mua dừa tươi ở Vĩnh Long (khu vực Bến Tre cũ), cho biết dừa tươi đến lứa thu hoạch quá nhiều nhưng quá ít người mua, giá dừa khô cũng giảm nhưng mức giảm không quá khủng khiếp như dừa tươi, mới 2 tuần trước còn 180.000 đồng/chục, giờ chỉ còn 100.000 đồng/chục.

ẢNH: Q.T

Nói về nguyên nhân giá dừa rớt thê thảm, một số doanh nghiệp cho biết sau một thời gian xuất khẩu sang Trung Quốc được khơi thông thì đã có tình trạng người mua "chê" sản phẩm dừa tươi của VN không đồng nhất, chất lượng không đồng đều khiến hàng bị trả về.

"Đây không phải là do rào cản kỹ thuật hay vấn đề thủ tục gây khó dễ mà là do chất lượng sản phẩm không đáp ứng được yêu cầu của người mua, nên họ trả lại hàng", một doanh nghiệp xuất khẩu thừa nhận.

Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Cao Bá Đăng Khoa, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dừa VN , nhìn nhận: Sau khi VN và Trung Quốc ký kết Nghị định thư, mở cửa cho nhiều mặt hàng nông sản VN, trong đó có trái dừa tươi thì thị trường có sự tăng trưởng đột biến, nông dân phấn khởi đổ xô trồng dừa.

"Tuy nhiên, được một thời gian thì điểm yếu của người nông dân đã bộc lộ. Nhiều nơi trồng dừa ồ ạt mà không nắm rõ giống, nhu cầu, yêu cầu của người mua. Họ trồng một cách vô tư không phân biệt chủng loại dừa xiêm xanh, xiêm đỏ, xiêm lùn hay dừa dứa…, trong khi sản phẩm xuất khẩu đòi hỏi phải có sự đồng đều về chất lượng. Khi tôi làm việc với đại diện các nhà nhập khẩu của Trung Quốc, họ cũng than phiền sản phẩm dừa tươi của VN quá tạp nham, cứ gọt vỏ rồi đóng vào chung với nhau, có cả dừa khô nguyên liệu cũng trộn lẫn vào, uống nhạt thếch. Người mua quay lưng thì giá dừa nội địa rớt mạnh, đó là nguyên nhân chính chứ không phải là do mùa mưa hay bão lũ", ông Cao Bá Đăng Khoa nói.

Đáng lo ngại hơn, theo ông Khoa, thị trường tiêu thụ bị đứt gãy dẫn đến tình trạng nhiều nhà máy quy mô nhỏ ở ĐBSCL phải đóng cửa, phá sản, không còn thực hiện cam kết thu mua dừa với người dân. Trong khi đó, nhiều hợp tác xã chưa nắm được thông tin biến động của thị trường, vẫn đang triển khai trồng mới thêm hàng chục, hàng trăm héc ta dừa tươi và hoàn toàn không biết đầu ra là ở đâu.

BÀI HỌC CỦA SẦU RIÊNG

Trên thị trường dừa hiện nay có 2 loại dừa tươi (lấy nước) và dừa khô (lấy cơm để chế biến sâu), cả hai đều đang giảm giá mạnh vì nhiều nguyên nhân khác nhau.

Chia sẻ với PV Thanh Niên, một chuyên gia trong ngành nông nghiệp phân tích: Ngành dừa trước đó đã có một thời gian dài thua lỗ, phải chặt bỏ và chỉ mới khởi sắc trong vòng 1 - 2 năm nay. Nhưng từ khi nhu cầu xuất khẩu tăng cao, dừa tăng giá vùn vụt, người dân bắt đầu đổ xô trồng nhiều. Đối với dừa xiêm xanh lấy nước (dừa tươi), thời gian trồng rất nhanh, chưa tới 2 năm đã bắt đầu cho thu hoạch, đúng lúc thị trường tiêu thụ "dội chợ" nên rớt giá thê thảm. Mặc dù mức giá hiện nay chỉ mới quay lại thời điểm đầu tiên khi bước vào giai đoạn sốt giá vào đầu năm 2024, nghĩa là chưa đến mức người trồng phải thua lỗ, nhưng đã để lại một bài học sâu sắc.

ẢNH: Q.T

"Bài học này chính ngành sầu riêng vừa mới trải qua, còn rất nóng hổi, đó là quản lý vùng nguyên liệu và quản lý chất lượng. Ở Thái Lan, việc phân loại dừa, kiểm soát vùng trồng được thực hiện tận gốc, trên sản phẩm có thông tin rất minh bạch, rõ ràng về xuất xứ ở đâu, giống dừa gì, độ ngọt như thế nào. Chính vì vậy, dừa của họ bán được giá rất cao, họ thâm nhập được thị trường Thượng Hải, Hồng Kông, giá bán lên đến 90.000 đồng/trái, trong khi dừa VN chỉ được tiêu thụ ở những khu vực có thu nhập thấp hơn, giá bán cũng rẻ hơn do chất lượng không đồng nhất. Vườn dừa trồng quá nhiều loại khác nhau, thương lái thu gom thì cũng không thể phân loại được và gom chung hết, đến lúc sơ chế xuất khẩu thì bị đứt gãy", chuyên gia này nhận định.

Đối với dừa nguyên liệu , tình trạng rớt giá hiện nay xuất phát từ việc cạnh tranh và bài toán kinh tế. Theo Hiệp hội Dừa VN , khi nhu cầu tiêu thụ dừa nguyên liệu tăng cao, nguồn cung trong nước khan hiếm, giá dừa nguyên liệu có thời điểm tăng lên đến 22.000 đồng/trái, thu mua tại vườn. Đây là mức giá quá cao khiến các nhà máy chế biến không chấp nhận được và họ phải tìm cách cân đối bằng nguồn dừa nguyên liệu nhập khẩu.

Ông Cao Bá Đăng Khoa thông tin: "Khi nhiều nhà máy trong nước chuyển sang tìm kiếm nguồn nguyên liệu nhập khẩu, giá dừa trong nước đã hạ nhiệt và hiện chỉ còn khoảng 14.000 - 15.000 đồng/trái. Các doanh nghiệp cho rằng nhập khẩu chỉ là giải pháp tạm thời, khi giá dừa nội địa hạ nhiệt, họ sẽ tiếp tục thu mua trong nước, nên tôi cho rằng giá dừa nguyên liệu chỉ giảm cục bộ và sắp tới sẽ ổn định trở lại".

Đối với dừa tươi, mặc dù thị trường đang gặp khó, giới chuyên gia cho rằng tiềm năng của dừa tươi VN vẫn rất lớn. Với vị thế là nước trồng dừa lớn thứ 7 thế giới, nếu khắc phục được 2 điểm yếu then chốt là chuẩn hóa vùng trồng và minh bạch chất lượng sản phẩm, ngành dừa hoàn toàn có thể lấy lại đà tăng trưởng và vươn lên trong chuỗi cung ứng toàn cầu.