Tài sản mã hóa Việt Nam chạm mốc 220 tỷ USD

Ngày 2/10/2025, trong khuôn khổ Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia, Diễn đàn “Thị trường tài sản số : Từ xu hướng tới bứt phá” đã được tổ chức dưới sự phối hợp của Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam (VBA). Diễn đàn thu hút gần 1.000 đại biểu tham dự.

Phát biểu khai mạc, ông Vũ Quốc Huy - Giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) nhấn mạnh rằng, bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ, trong đó TSMH nổi lên với tốc độ tăng trưởng nhanh chóng. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương là thị trường phát triển nhanh nhất thế giới, và Việt Nam hiện đứng thứ ba trong khu vực với dòng vốn TSMH vào thị trường vượt 220 tỷ USD, tăng 55% so với năm trước đó. Sự bùng nổ này phản ánh nhu cầu lớn trong chuyển tiền, tiết kiệm và ứng dụng dịch vụ số, nhưng phần lớn hoạt động vẫn diễn ra trên các sàn quốc tế, gây tổn hại về thuế và ảnh hưởng đến công tác phòng chống rửa tiền (AML/CFT).

Ông Phan Đức Trung - Chủ tịch VBA, Chủ tịch Công ty 1Matrix đã chia sẻ về xu hướng toàn cầu không thể đảo ngược là token hóa tài sản thực (RWA - Real World Assets). Theo báo cáo của Boston Consulting Group (BCG), RWA được dự báo đạt quy mô 19.000 tỷ USD vào năm 2033, tương đương hơn 10% GDP toàn cầu.

Minh chứng cho xu hướng này là hàng loạt dự án do các định chế tài chính hàng đầu thế giới triển khai như JPMorgan vận hành Tokenized Collateral Network với khối lượng giao dịch tích lũy hơn 1.500 tỷ USD, trung bình 2 tỷ USD/ ngày trong năm 2025; Hồng Kông phát hành trái phiếu xanh đa tiền tệ trị giá 6 tỷ HKD cho phép giao dịch T+1 bằng nhiều loại tiền.

Ông Trung khẳng định đây là một bước đột phá trong đổi mới tài chính, tương đương với sự ra đời của quỹ tương hỗ hay quỹ hoán đổi danh mục (ETFs).

Tại Việt Nam, việc hình thành thị trường TSMH trong nước được đặt nền tảng quan trọng bởi Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm TSMH, được Chính phủ ban hành ngày 9/9/2025.

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước) cho biết, Nghị quyết quy định rõ các điều kiện phát hành (doanh nghiệp phải là pháp nhân tại Việt Nam và dựa trên tài sản thực), đồng thời thiết lập các chuẩn mực chặt chẽ đối với tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá (VASP). Theo đó, các VASP phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, tỷ lệ sở hữu nước ngoài không quá 49%, và hạ tầng công nghệ phải đáp ứng chuẩn an toàn cấp độ 4.

Ông Hòa tin rằng cơ chế thí điểm này sẽ đóng vai trò "bộ lọc", loại bỏ các mô hình rủi ro, tạo niềm tin cho nhà đầu tư, và giúp Việt Nam hội nhập tiêu chuẩn quốc tế.

Đồng quan điểm, ông David Chan, Giám đốc Phát triển thị trường tại Hồng Kông, BCG, nhận định TSMH là phần mở đầu của xu thế rộng lớn hơn: "on-chain economy flywheel" – cơ chế tăng trưởng tự củng cố của nền kinh tế vận hành trực tiếp trên blockchain .

Tuy nhiên, thị trường TSMH cũng đặt ra những rủi ro mới, đặc biệt liên quan đến AML/CFT. Bà Nguyễn Thị Minh Thơ - Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước, cho biết Việt Nam đang tích cực triển khai các hành động theo khuyến nghị để sớm ra khỏi “Danh sách xám” của FATF (từ tháng 6/2023). Kết quả Đánh giá rủi ro quốc gia cho thấy rủi ro đối với tài sản ảo được xếp hạng ở mức Trung bình cao/Cao. Do đó, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP và Luật Công nghiệp Công nghệ số quy định chặt chẽ về AML/CFT đối với các VASP, yêu cầu họ phải xây dựng quy trình nhận diện khách hàng, giám sát giao dịch từ 1.000 USD và lưu giữ dữ liệu tối thiểu 10 năm.

Về khía cạnh an ninh, Thượng tá Nguyễn Thành Chung - Phó Trưởng phòng 4, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an, cảnh báo TSMH đang bị lợi dụng để huy động vốn trái phép và lừa đảo trên không gian mạng, gây thiệt hại lớn (trên 12.000 tỷ đồng trong 5 năm).

Ông Chung nhấn mạnh việc giao dịch tại các sàn nội địa được cấp phép không chỉ tăng cường hiệu quả phòng chống rửa tiền mà còn trực tiếp đảm bảo quyền lợi khách hàng.

Tại phiên thảo luận "Tài sản số và Blockchain – Động lực tăng trưởng kinh tế hai chữ số: Cơ hội, thách thức và hành động" do ông Trần Huyền Dinh (Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech VBA) điều phối, các chuyên gia đã thảo luận về việc biến TSMH thành động lực tăng trưởng kinh tế hai chữ số theo Nghị quyết 57-NQ/TW.

GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, cho rằng cần sớm ban hành các thiết chế quản lý chuyên trách để cụ thể hóa khung pháp lý cho tài sản số và blockchain , làm rõ các định nghĩa liên quan đến quyền sở hữu, nghĩa vụ thuế, và bảo vệ người tiêu dùng. Ông Lý nhấn mạnh chính sách cần phải "vừa đủ để bảo vệ, vừa linh hoạt để tạo điều kiện cho đổi mới", đồng thời việc phát triển thị trường phải đi đôi với đảm bảo an ninh, dữ liệu cá nhân (Nghị quyết 27-NQ/TW) và tạo sân chơi công bằng cho tư nhân (Nghị quyết 68-NQ/TW).

Đánh giá chung về thị trường TSMH, ông Phan Đức Trung nhận định, việc thí điểm sớm các loại tài sản có tính an toàn và minh bạch như trái phiếu Chính phủ hay tín phiếu kho bạc, theo định hướng tại Nghị quyết 05, sẽ giúp thị trường khởi động theo chuẩn mực quốc tế và phát triển bền vững. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế, coi việc kết nối với các định chế tài chính hàng đầu như BlackRock hay JPMorgan là bước đi then chốt để thu hút dòng vốn dài hạn