Thị trường ôtô: Đằng sau “cuộc chiến” quanh Nghị định 116

Một nghị định, kẻ xin hoãn, người bảo cần thiết

Chỉ hơn 1 tuần nữa, các DN muốn nhập khẩu và sản xuất ôtô tại Việt Nam sẽ phải đáp ứng đủ các quy định trong Nghị định 116/2017/NĐ-CP và xung quanh nghị định này, quan điểm của các nhà sản xuất và phân phối xe có sự trái ngược nhau. Cả hai phe ủng hộ lẫn phản đối đều gửi văn bản nêu rõ quan điểm với Chính phủ cũng như báo giới.

Kêu khó ngay từ khi nghị định ra đời trong tháng 10, Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) đã 4 lần gửi kiến nghị lên Thủ tướng và các bộ, ngành liên quan trong đó cho rằng các quy định như DN nhập khẩu (NK) ôtô phải cung cấp bản sao giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ôtô NK được cấp bởi cơ quan, tổ chức có thẩm quyền nước ngoài, yêu cầu thử nghiệm đối với từng lô xe nhập khẩu đang làm khó DN, “làm lãng phí thêm thời gian và làm tăng chi phí”. Một số hiệp hội như Hiệp hội các DN Nhật Bản tại Việt Nam, các liên doanh xe FDI liên tục xin hoãn thi hành nghị định 116 ít nhất 6 tháng.

Trong khi đó, một thành viên của VAMA là Công ty ôtô Trường Hải (Thaco) lại có ý kiến khác hẳn khi cho rằng các quy định tại Nghị định 116 phù hợp và hoàn toàn có thể thực hiện được. Trong văn bản gửi lên Thủ tướng và các bộ ngành liên quan, đại diện cho Thaco, ông Nguyễn Hùng Minh khẳng định Thaco hoàn toàn đồng thuận với các quy định được nêu trong Nghị định 116. Chia sẻ với Báo Lao Động, ông này cho biết Thaco là DN vừa sản xuất trong nước, vừa NK nguyên chiếc, sản phẩm nguyên chiếc của Thaco cũng đến từ nhà sản xuất Nhật Bản, và hiện Thaco không gặp khó khăn gì trong việc chấp hành các quy định tại Nghị định 116.

Quy định về giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ôtô NK được Thaco nhận định là cơ sở để hạn chế ôtô kém chất lượng NK vào Việt Nam, bảo vệ người tiêu dùng và tạo bình đẳng với sản xuất trong nước còn quy định kiểm tra khí thải một mẫu cho từng lô NK cũng được cho là cần thiết. Cùng quan điểm với Trường Hải, Tập đoàn Thành Công, đơn vị phân phối xe Hyundai, khẳng định sự đồng thuận tối đa với Nghị định 116 và các quy định mới là cần thiết.

Theo đại diện tập đoàn này, các quy định về yêu cầu cơ sở bảo hành, bảo dưỡng chính hãng và chứng minh doanh nghiệp được quyền thay mặt DN sản xuất, lắp ráp ôtô nước ngoài thực hiện lệnh triệu hồi xe tại Việt Nam là những yêu cầu tối thiểu để khách hàng có thể yên tâm với dịch vụ bán hàng và sau bán hàng của các nhà phân phối xe nhập khẩu.

Giá xe sẽ ra sao sau 1.1.2018?

Trong lúc các hãng xe phản pháo nhau, đại diện Bộ Công Thương cho biết việc áp dụng quy định trên vẫn đang được triển khai. Cụ thể, trả lời Báo Lao Động ngày 22.12, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục Trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương - cho biết: Bộ GTVT đang soạn thảo Thông tư hướng dẫn.

Theo ông Hải, hiện đã có một số DN nộp hồ sơ xin cấp phép kinh doanh NK xe và tới nay Cty TNHH Ford Việt Nam đã được cấp giấy phép kinh doanh NK xe. Thực tế cho thấy, ngay cả những DN liên tục kêu khó cũng đang chạy thủ tục để được cấp phép trước ngày 1.1.2018 và một số đơn vị cho biết vẫn có thể “xoay đủ” các giấy tờ cần thiết dù ít nhiều lo ngại vì thời gian không nhiều.

Trao đổi với Báo Lao Động, một chuyên gia trong ngành cho rằng Nghị định 116 giống như một biện pháp trợ lực cho các DN trong nước khi dựng lên một số rào cản kỹ thuật để hạn chế xe NK.

“Người tiêu dùng nên xác định rằng sẽ không thể có cái gọi là làn sóng xe giá rẻ từ ASEAN sau 1.1.2018 dù thuế NK về 0%. Giá một số dòng xe nhập thậm chí còn bị đẩy lên so với hiện nay trong vài tháng đầu năm 2018 do khan xe bởi không phải đơn vị NK nào cũng kịp chạy thủ tục” - chuyên gia này phân tích.

Còn theo anh N.T - chủ một showroom từng NK xe - khách hàng sẽ không có nhiều lựa chọn về sản phẩm và xu hướng “sính xe ngoại” sẽ bị hạn chế. Dù vậy, với phần đông khách hàng, cơ hội mua xe giá rẻ hơn hiện nay ít nhiều vẫn còn nếu các hãng xe trong nước thực sự đầu tư mở rộng sản xuất, tăng tỉ lệ nội địa hoá. “Với những ưu đãi họ có, nếu làm nghiêm túc giá xe có thể sẽ vẫn giảm nhưng đừng mơ xe đại hạ giá” - anh N.T dự đoán.

Khảo sát với một số khách hàng cũng cho thấy quan điểm về tương lai thị trường xe khá khác biệt. Có người tỏ ra thất vọng khi biết sẽ không còn nhiều cơ hội mua xe NK nhưng có người lại cho biết sẵn sàng xài hàng nội nếu giá tốt, chất lượng đảm bảo. Còn hiện nay, sức mua trên thị trường vẫn khá thấp. Hầu hết các hãng xe đều tung đủ chiêu khuyến mại, giảm giá để kích cầu. Trừ một số dòng xe nhập ăn khách bắt đầu có dấu hiệu khan hàng, các dòng xe khác đều khá sẵn nguồn cung.

Bên cạnh đó, để có đủ xe phục vụ cao điểm Tết, trong tháng 12, các đơn vị NK đã tranh thủ đưa xe về nước đẩy lượng xe nhập tăng cao hơn vài tháng trước. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, 15 ngày đầu tháng 12, cả nước NK 7.048 ôtô nguyên chiếc các loại, tổng trị giá kim ngạch đạt hơn 192 triệu USD, trong đó ôtô dưới 9 chỗ ngồi đạt 991 chiếc.

Lượng xe NK bất ngờ tăng đột biến so với nửa cuối tháng 11 và số lượng xe 15 ngày đầu tháng 12 này còn vượt cả tháng 11, lớn hơn tổng số lượng xe này NK trong nhiều tháng liền kề trước đó. Cộng dồn từ đầu năm đến 15.12, tổng lượng ôtô nguyên chiếc NK đạt 90.611 xe, tổng trị giá kim ngạch gần 2,1 tỉ USD trong đó xe dưới 9 chỗ ngồi là 35.977 chiếc, xe tải 41.845 chiếc, xe trên 9 chỗ ngồi là 604 chiếc.