Vốn hóa Softbank phình thêm 10.000 tỷ yên trong chưa đầy một tháng rồi lao dốc 20% trong một tuần: Masayoshi Son đang 'liều mình' với AI?

Vốn hóa của SoftBank Group lao dốc 20% chỉ trong một tuần, phản ánh lo ngại rằng nhà đầu tư công nghệ Nhật Bản có thể bị cuốn vào “bong bóng AI” sau một chuỗi tăng nóng của cổ phiếu.

Chỉ vài tuần trước, ngày 29/10, SoftBank Group còn sở hữu lượng vốn hóa lớn thứ hai tại Nhật Bản, đạt 40,15 nghìn tỷ yen (260 tỷ USD), gấp ba so với đầu năm. Giá cổ phiếu chạm đỉnh lịch sử 27.695 yen/1 cổ phiếu. Vốn hóa của SoftBank đã phình thêm 10 nghìn tỷ yen trong chưa đầy một tháng và chỉ còn cách Toyota Motor - nhà vô địch lâu năm khoảng 10 nghìn tỷ yen.

Đà tăng của SoftBank được thúc đẩy bởi mối quan hệ với OpenAI, nhà phát triển ChatGPT. Cả hai cùng tham gia dự án trung tâm dữ liệu Stargate tại Mỹ. Chủ tịch kiêm CEO SoftBank Group Masayoshi Son và CEO OpenAI Sam Altman bắt tay theo đuổi mục tiêu “trí tuệ siêu việt” (AGI). SoftBank cho biết hồi tháng 9, Stargate đã tiến gần tới việc chốt các mục tiêu cho khoản đầu tư 500 tỷ USD của dự án.

Tập đoàn Nhật đã nhiều lần rót vốn vào OpenAI từ tháng 9/2024. Tháng trước, OpenAI hoàn tất tái cấu trúc sang mô hình vì lợi nhuận, điều kiện tiên quyết để nhận tới 30 tỷ USD đầu tư từ SoftBank. Khoản vốn bổ sung này dự kiến có thể hoàn tất ngay trong năm nay.

Sở hữu tại OpenAI đang là “nam châm” với nhà đầu tư. “Nhà đầu tư quốc tế muốn rót tiền vào các công ty AI chưa niêm yết, bao gồm OpenAI, đang hướng sự chú ý tới SoftBank Group”, Keiichi Yoneshima, nhà phân tích của Citigroup nhận định. Reuters tháng 10 đưa tin OpenAI đang chuẩn bị IPO với định giá có thể đạt 1.000 tỷ USD. Nếu SoftBank Group nắm 10% OpenAI, giá trị phần sở hữu đó tương đương khoảng 15 nghìn tỷ yen. “Cho tới khi OpenAI lên sàn, xu hướng tăng của cổ phiếu SoftBank Group nhiều khả năng còn tiếp diễn nhờ kỳ vọng định giá đi lên”, Yoneshima nói.

SoftBank Group theo dõi sát Giá trị Tài sản Ròng (NAV) chênh lệch giữa giá trị danh mục cổ phần và nợ lãi ròng. Chỉ số này ở mức 32,4 nghìn tỷ yen cuối tháng 6. NAV trên mỗi cổ phiếu khi đó là 22.748 yen, trong khi giá cổ phiếu thực tế chỉ bằng chưa tới một nửa, 10.515 yen. Ở mức giá đóng cửa ngày thứ hai là 22.255 yen, SoftBank hầu như đã xóa sạch mức chiết khấu này.

SoftBank Group đã trải qua nhiều “bong bóng” trong nhiều thập kỷ. Năm 2000, tiền thân là công ty viễn thông SoftBank từng vượt Toyota về vốn hóa trong khoảng nửa tháng. Nhưng sau khi bong bóng dot-com vỡ, vốn hóa 20 nghìn tỷ yen của SoftBank xẹp xuống còn 279,6 tỷ yen vào năm 2002. Từ đó, SoftBank tái cấu trúc mạnh danh mục: Thập niên 2000 mua lại Vodafone để đón sóng băng rộng; năm 2016, nhóm của Son thâu tóm nhà thiết kế chip Anh ARM nhằm tạo “đồn trú” bước vào kỷ nguyên AI.

Năm tài chính kết thúc tháng 3/2000, SoftBank ghi nhận doanh thu hợp nhất 423,2 tỷ yen, với các mảng chủ lực là phần mềm và xuất bản. Đến năm tài chính kết thúc tháng 3/2025, tập đoàn đã hóa thân thành “ông lớn” công nghệ với 7,24 nghìn tỷ yen doanh thu, trải rộng viễn thông, bán dẫn và hoạt động đầu tư toàn cầu.

Dù vậy, một số nhà đầu tư xem vốn hóa 31 nghìn tỷ yen của SoftBank Group (tính đến thứ hai) là biểu hiện của “bong bóng AI”. Dẫu thế, các đại gia công nghệ Mỹ còn có quy mô lớn hơn rất nhiều: Nvidia, công ty thống trị chip AI đã có lúc chứng kiến vốn hóa vượt 5.000 tỷ USD, trong khi Microsoft và Apple đều chạm mốc 4.000 tỷ USD.

SoftBank Group dự kiến công bố kết quả kinh doanh giai đoạn tháng 4 tới tháng 9 vào thứ ba. Dự báo đồng thuận của QUICK cho biết lợi nhuận ròng có thể giảm 29% so với cùng kỳ, xuống 716,2 tỷ yen.

TẬP ĐOÀN AI

Tại cuộc họp cổ đông SoftBank hồi tháng 6, Son nhận định tổng doanh thu AI sẽ đạt khoảng 600 nghìn tỷ yen và chỉ một số ít công ty được chia sẻ “miếng bánh” này. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi muốn là một trong số đó”.

Son tin rằng trong kỷ nguyên siêu trí tuệ nhân tạo (ASI) khoảng 10 năm tới, mức doanh thu khổng lồ này sẽ thành hiện thực, và ông muốn SoftBank trở thành một “nền tảng ASI”.

Tuy nhiên, việc kiếm tiền từ AI vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm. Theo tư vấn của Bain & Co., toàn ngành AI cần đạt 2 nghìn tỷ USD doanh thu hằng năm vào năm 2030 để thu hồi vốn đầu tư khổng lồ – nhưng hiện dự báo cho thấy thiếu hụt 800 tỷ USD, đồng nghĩa việc hoàn vốn sẽ rất khó khăn.

Ngoài ra, kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu đang ngày càng nhiều, gây áp lực lên năng lực của các nhà thầu. Nguồn cung điện cũng là vấn đề nan giải, do mức tiêu thụ khổng lồ của các cơ sở này. Điều đó khiến con đường thu hồi vốn từ các khoản đầu tư hàng trăm tỷ USD này trở nên gập ghềnh và đầy rủi ro.

Trước đó Vào tháng 3, OpenAI, công ty sáng lập ChatGPT, thông báo đã nhận được khoản tài trợ mới trị giá 40 tỷ đô la từ các nhà đầu tư, bao gồm 30 tỷ đô la từ SoftBank. OpenAI được cho là đang chuẩn bị bán khoảng 6 tỷ đô la cổ phiếu cho các nhà đầu tư, bao gồm cả SoftBank, như một phần của đợt bán thứ cấp, dự kiến định giá công ty ở mức khoảng 500 tỷ đô la.

Paul Golding, chuyên gia phân tích cấp cao về cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và thanh toán tại Macquarie ở New York, cho biết: “Theo quan điểm của chúng tôi, những khoản đầu tư này nhấn mạnh thêm vào chủ đề dài hạn hơn, liên quan đến việc SoftBank Group tập trung vào hệ sinh thái AI, thay vì công nghệ nói chung hoặc các lĩnh vực khác như tiêu dùng, như chúng ta đã thấy trong quá khứ”.

Golding nói thêm rằng SoftBank đã sử dụng các khoản đầu tư không phải vào AI “làm nguồn tài trợ tái đầu tư vào những gì chúng tôi coi là các khoản đầu tư AI thuần túy hơn”.

“Nhận thức về SoftBank đã thay đổi đáng kể. Các nhà đầu tư hiện xem SoftBank là một công ty AI chứ không phải một công ty đầu tư”, Takashi Nakagawa, nhà phân tích cấp cao tại Phòng thí nghiệm Tokai Tokyo, cho biết.

Tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên của công ty vào tháng 6, Son nói với các cổ đông rằng trong 10 năm tới, công ty của ông đặt mục tiêu trở thành nhà cung cấp nền tảng hàng đầu thế giới về siêu trí tuệ nhân tạo (ASI), tận dụng thế mạnh của Arm và OpenAI. Ông trùm này cho biết, giống như Google, Apple, Microsoft, Amazon và Meta đã định nghĩa thời đại kỹ thuật số, ông mong muốn SoftBank sẽ trở thành công ty nền tảng trong ASI.

Đầu tháng này, công ty báo cáo lợi nhuận ròng 421,8 tỷ yên (2,9 tỷ đô la) trong quý II, ghi nhận mức lợi nhuận đầu tiên trong quý đó sau bốn năm, nhờ định giá trong danh mục đầu tư Vision Funds được cải thiện. Việc cổ phiếu của nhà bán lẻ trực tuyến Hàn Quốc Coupang và công ty gọi xe Grab tăng giá đã hỗ trợ mảng đầu tư công nghệ, cùng với sự tăng giá cổ phiếu của Nvidia.

Giá trị tài sản ròng của SoftBank đã tăng 26% lên 32,4 nghìn tỷ yên tính đến tháng 6 so với ba tháng trước đó. Sự gia tăng này chủ yếu nhờ vào sự gia tăng vốn hóa thị trường của Arm, vốn chiếm một nửa giá trị cổ phiếu mà công ty nắm giữ.

Oliver Matthew, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu người tiêu dùng châu Á tại CLSA, cho biết: “Tôi nghĩ SoftBank đã liên tục chứng minh rằng họ đã chuyển đổi mô hình công nghệ một cách chính xác và họ đầu tư lớn vào những chuyển đổi đó. SoftBank đã cực kỳ thành công với các khoản đầu tư vào Arm và nhà mạng Sprint của Mỹ. Chúng là những khoản đầu tư sáng suốt trong dài hạn”.

Theo: Nikkei, Financial Times