Bí ẩn 37.000 tỷ USD đằng sau tiền số stablecoin

Thị trường tài chính toàn cầu đang chứng kiến một cuộc cách mạng thầm lặng, nơi các đồng stablecoin (tiền số neo vào tiền pháp định) không chỉ đơn thuần là cầu nối giữa thế giới tiền số và tiền pháp định, mà còn trở thành một công cụ chiến lược, gián tiếp giúp Mỹ giải quyết bài toán nợ công khổng lồ.

Stablecoin và chiếc cầu tới trái phiếu Mỹ

Trong nhiều thập kỷ, đồng USD đã là trung tâm của hệ thống tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của stablecoin – các đồng tiền số neo giá vào USD – đang mở ra một chương mới: không chỉ củng cố vị thế của đồng bạc xanh, mà còn tạo ra một kênh vốn mới cho Mỹ tiêu thụ khối lượng khổng lồ trái phiếu chính phủ.

Sự trỗi dậy của stablecoin , đặc biệt là các đồng tiền như Tether (USDT) và USD Coin (USDC), đã tạo ra một nhu cầu toàn cầu về một loại tài sản số có giá trị ổn định, không biến động mạnh như Bitcoin.

Khác với Bitcoin hay Ethereum, stablecoin được thiết kế để duy trì giá trị ổn định, thường neo vào USD. Để làm được điều đó, các nhà phát hành như Tether hay Circle phải nắm giữ lượng dự trữ tương ứng. Trên thực tế, phần lớn dự trữ ấy không nằm trong tiền mặt, mà là trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn ngắn, loại tài sản an toàn và có tính thanh khoản cao.

Ví dụ Tether công bố báo cáo rằng hơn 70–80% dự trữ của họ nằm trong T-bills. Điều này có nghĩa: khi ai đó mua USDT bằng USD, thì nhà phát hành dùng số USD này đi mua trái phiếu Mỹ.

Theo báo cáo của Bain & Company, Tether và Circle hiện sở hữu tới 166 tỷ USD trái phiếu Kho bạc, biến họ trở thành một trong những nhóm người mua lớn của thị trường T-bills. Hãng JP Morgan dự báo rằng trong vài năm tới, các nhà phát hành stablecoin có thể vươn lên thành người mua T-bills lớn thứ ba thế giới.

Điều này có nghĩa: mỗi đồng stablecoin lưu hành trên thị trường quốc tế không chỉ là "đồng USD kỹ thuật số", mà còn là một "phiếu nợ" gắn trực tiếp với trái phiếu chính phủ Mỹ.

Thế rồi dự luật stablecoin sẽ yêu cầu các token phải được hỗ trợ bởi tài sản thanh khoản như đồng USD và tín phiếu kho bạc ngắn hạn, đồng thời các đơn vị phát hành phải công bố hàng tháng về thành phần dự trữ của họ. Điều đó có nghĩa là nếu stablecoin được dự đoán sẽ tăng trưởng, các đơn vị phát hành sẽ phải mua thêm tín phiếu kho bạc để bảo đảm tài sản của mình.

Ước tính của Standard Chartered cho thấy thị trường stablecoin , hiện có giá trị khoảng 247 tỷ USD theo nhà cung cấp dữ liệu tiền số CoinGecko, có thể tăng lên 2 nghìn tỷ USD vào năm 2028.

Với Bộ Tài chính Mỹ, sự phát triển bùng nổ của stablecoin đem lại hai lợi ích rõ rệt.

Thứ nhất, nó gia tăng cầu đối với trái phiếu ngắn hạn, giúp Mỹ vay nợ dễ dàng và rẻ hơn. Trong bối cảnh nợ công đã vượt 37.000 tỷ USD (số liệu từ Bộ Tài chính và Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ-CBO), bất kỳ nguồn cầu nào cũng là quan trọng.

Thứ hai, stablecoin củng cố vai trò toàn cầu của USD. Khi người dân ở các quốc gia bất ổn tiền tệ lựa chọn stablecoin như một nơi trú ẩn, họ đang gián tiếp tài trợ cho nợ công Mỹ, đồng thời duy trì địa vị đồng USD như tiền tệ dự trữ số một.

Trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, khi các "người mua" truyền thống của trái phiếu Mỹ như Trung Quốc hay Nhật Bản có dấu hiệu giảm nắm giữ, Washington cần tìm kiếm các nguồn vốn mới. Stablecoin đã xuất hiện như một "vị cứu tinh" bất ngờ. Dòng tiền từ hàng triệu người dùng và nhà đầu tư crypto trên khắp thế giới, phần lớn đến từ bên ngoài nước Mỹ, đã chảy vào stablecoin và gián tiếp tài trợ cho các khoản chi tiêu của chính phủ Mỹ.

Như lời một chuyên gia từ Bitwise Asset Management nhận định, việc hợp pháp hóa stablecoin chẳng khác nào "xuất khẩu đồng USD kỹ thuật số ra toàn cầu", kéo dài tuổi thọ của hệ thống dựa vào nợ Mỹ.

Hãng tin Reuters cho hay Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã khuyến khích các nhà lập pháp thông qua luật để hệ thống hóa các quy tắc liên bang đối với stablecoin , với lập luận rằng điều này có thể dẫn đến sự gia tăng nhu cầu đối với nợ chính phủ Hoa Kỳ.

Hiện tại, có khoảng 29 nghìn tỷ USD trái phiếu kho bạc đang lưu hành, trong đó 6 nghìn tỷ USD là tín phiếu.

Báo cáo "Deconstructing/Estimating international stablecoin flows" năm 2025 của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) ước lượng luồng stablecoin theo khu vực, cho thấy stablecoin góp vào cầu USD toàn cầu, đặc biệt là ở các nền kinh tế đang tìm chỗ trú an toàn. Tài liệu này mô tả cách stablecoin làm trung gian cho nhu cầu USD (dollarization) bên ngoài Mỹ.

Nguy cơ tiềm ẩn từ "mỏ neo" mới

Tuy nhiên, mối quan hệ chặt chẽ giữa stablecoin và trái phiếu Kho bạc không chỉ có màu hồng. Các chuyên gia cảnh báo rằng trong trường hợp mất niềm tin do sự cố kỹ thuật, khủng hoảng thanh khoản hay áp lực pháp lý, một làn sóng rút vốn khỏi stablecoin có thể dẫn đến bán tháo trái phiếu quy mô lớn.

Điều này có thể làm chao đảo thị trường trái phiếu kho bạc ngắn hạn, gây ra những tác động tiêu cực lan truyền đến hệ thống tài chính truyền thống. Khi đó, "mỏ neo" đồng USD kỹ thuật số sẽ trở thành cơn bão, đẩy lãi suất ngắn hạn tăng vọt và gây biến động trên thị trường tín dụng toàn cầu.

"Trong trường hợp mất niềm tin đột ngột, áp lực pháp lý hoặc tin đồn trên thị trường, điều này có thể gây ra tình trạng thanh lý quy mô lớn, có khả năng làm giảm giá trái phiếu kho bạc và làm gián đoạn thị trường thu nhập cố định", Cristiano Ventricelli, phó chủ tịch kiêm nhà phân tích cấp cao về tài sản kỹ thuật số tại Moody's Ratings, cho biết.

"Những rủi ro trong lĩnh vực stablecoin có thể lan sang các thị trường tài chính rộng lớn hơn, ảnh hưởng đến các tổ chức nắm giữ tài sản tương tự hoặc (những tổ chức) phụ thuộc vào thanh khoản của stablecoin ", ông nói thêm.

Bài học từ sự sụp đổ của TerraUSD năm 2022, hay việc USDC bị ảnh hưởng sau sự cố ngân hàng Silicon Valley Bank năm 2023, cho thấy thị trường stablecoin không hề miễn nhiễm với rủi ro niềm tin. Nếu quy mô thị trường tăng lên hàng nghìn tỷ USD như dự báo của Standard Chartered, bất kỳ cú sốc nào cũng có thể để lại dư chấn rộng khắp.

Năm 2022, một cuộc khủng hoảng trên thị trường tiền số đã khiến stablecoin của Tether giảm xuống dưới mức neo theo đồng USD, điều này không gây ảnh hưởng đến thị trường Kho bạc. Vào thời điểm đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ lúc bấy giờ là Janet Yellen cho biết các stablecoin như Tether không gây ra rủi ro hệ thống cho hệ thống tài chính vì quy mô quá nhỏ.

Năm 2023, đồng USD Coin của Circle cũng mất mức neo theo đồng USD sau khi công ty tiết lộ rằng họ nắm giữ một phần dự trữ tại Ngân hàng Thung lũng Silicon đã phá sản.

Mặc dù vậy, có vẻ như lợi ích chiến lược vượt trội hơn rủi ro. Việc khuyến khích sử dụng stablecoin neo giá bằng USD không chỉ giúp Mỹ tài trợ nợ mà còn củng cố vị thế của đồng USD trong kỷ nguyên kỹ thuật số, duy trì vai trò của nó như đồng tiền dự trữ toàn cầu. Nó cho phép Mỹ "đô la hóa" nền kinh tế thế giới một cách phi truyền thống, mà không cần phải phát hành một đồng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) phức tạp.

"Nếu chúng ta thông qua luật về stablecoin , đồng USD sẽ được xuất khẩu trên toàn thế giới, điều này sẽ kéo dài sức mạnh của đồng USD với tư cách là đồng tiền dự trữ của thế giới", Matt Hougan, giám đốc đầu tư tại Bitwise Asset Management, một công ty quản lý tài sản tiền số , cho biết.

Roger Hallam, giám đốc lãi suất toàn cầu tại Vanguard, cho biết nhu cầu cao hơn đối với các công cụ nợ chính phủ ngắn hạn có thể khuyến khích Bộ Tài chính tăng phát hành tín phiếu kho bạc, thay vì nợ dài hạn, để trang trải nhu cầu tài trợ thâm hụt của mình.

Lợi suất trái phiếu dài hạn của Mỹ đã tăng lên gần đây, một phần do lo ngại về sức khỏe tài chính của đất nước.

"Bạn có thể chọn phát hành thêm tín phiếu để đáp ứng nhu cầu đó, điều này sẽ làm giảm bớt một số căng thẳng mà chúng ta hiện đang thấy trên thị trường hiện nay về xung quanh quy mô phát hành trong tương lai và ai sẽ mua tất cả số trái phiếu này", ông Hallam nói với hãng tin Reuters.

Stablecoin, vì thế, không chỉ là một công cụ công nghệ, mà còn là một mắt xích quan trọng trong chiến lược tài chính vĩ mô của Mỹ. Dù vô tình hay hữu ý, nó đã trở thành một kênh hiệu quả để Mỹ chuyển gánh nặng nợ công của mình cho các nhà đầu tư và người dùng trên toàn cầu, mở ra một chương mới trong cuộc chiến thầm lặng để duy trì sự thống trị kinh tế.

Tất nhiên ở một khía cạnh khác, dù stablecoin đang tăng nhanh, thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ rất lớn, lên tới hàng hơn 28.000 tỷ USD (số liệu của SIFMA) trong khi tổng giá trị thị trường của stablecoin mới chỉ 251,7 tỷ USD (số liệu từ CoinLaw).

Hiện tại stablecoin chiếm một phần đáng kể ở phân khúc ngắn hạn, nhưng chưa thay thế các kênh truyền thống như ngân hàng trung ương hay quỹ hưu trí.

Có thể nói, stablecoin đang trở thành công cụ tài chính mới giúp Mỹ đẩy nợ ra ngoài biên giới. Mỗi đồng stablecoin lưu thông toàn cầu vừa là phương tiện giao dịch, vừa là mắt xích trong chuỗi tiêu thụ trái phiếu Kho bạc.

Thế nhưng song song với lợi ích đó là rủi ro: khi "dòng vốn crypto" và "trái phiếu chính phủ Mỹ" ngày càng đan xen, bất kỳ sự cố nào trong lĩnh vực tiền số cũng có thể nhanh chóng lan rộng ra hệ thống tài chính truyền thống.

Mỹ đang tận dụng stablecoin để gia cố quyền lực tài chính và địa vị đồng USD, nhưng cái giá phải trả có thể là một hệ thống tài chính toàn cầu mong manh hơn, nơi sự đổ vỡ niềm tin kỹ thuật số có thể biến thành khủng hoảng nợ công trong nháy mắt.

*Nguồn: Reuters, Fortune, BI