Biểu tượng ngành nhiếp ảnh 133 năm tuổi Kodak đối mặt nguy cơ phá sản, không đủ tiền để hoạt động quá 12 tháng

Ngày 11/8, Eastman Kodak – biểu tượng một thời của ngành nhiếp ảnh – đã đưa ra lời cảnh báo ảm đạm về khả năng tiếp tục tồn tại. Nguyên nhân là khoản nợ gần 500 triệu USD sắp đáo hạn, tiền mặt cạn dần, và chưa có nguồn tài trợ chắc chắn để vượt qua 12 tháng tới.

"Những điều kiện này làm dấy lên nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của công ty", Kodak cho biết trong một báo cáo.

Điều đáng nói, đây không phải lần đầu Kodak đứng bên bờ vực. Thế nhưng khác với cú sập năm 2012, lần này hãng không còn thị phần khổng lồ trong tay, cũng không có "cú hích" nào đủ lớn từ công nghệ hay chính sách để kéo mình ra khỏi vũng lầy.

Không đủ lực

Eastman Kodak, cái tên từng đồng nghĩa với nhiếp ảnh, đang đứng trước vực thẳm một lần nữa. Dù đã nỗ lực đa dạng hóa sang các lĩnh vực như hóa chất và dược phẩm, công ty biểu tượng của Mỹ vẫn không thể thoát khỏi bóng ma của quá khứ, khi những sai lầm chiến lược vẫn còn ám ảnh.

Với những ai theo dõi hành trình của công ty, đây không phải là một tin quá bất ngờ. Kodak từng nộp đơn xin phá sản vào năm 2012, một sự kiện đã làm rung chuyển Phố Wall và khép lại một kỷ nguyên nhiếp ảnh.

Sự sụp đổ của Kodak là một bài học kinh điển về thất bại trong việc thích nghi. Họ đã phát minh ra máy ảnh kỹ thuật số đầu tiên vào năm 1975, nhưng lại quá bám víu vào mảng kinh doanh phim truyền thống đầy lợi nhuận. Sự ngần ngại đó đã tạo ra một khoảng trống lớn cho các đối thủ mới nổi như Sony và Canon chiếm lấy thị phần, đẩy Kodak vào thế bị động và cuối cùng là phá sản .

Sau khi tái cơ cấu, Kodak đã cố gắng thay đổi vận mệnh bằng cách tập trung vào thế mạnh cốt lõi: công nghệ hóa chất. Công ty tiếp tục sản xuất phim và hóa chất cho ngành điện ảnh, đồng thời tham gia vào các lĩnh vực in ấn công nghiệp và bao bì.

Ba năm qua, Kodak đặt cược vào mảng Advanced Materials & Chemicals (AM&C) – lĩnh vực sản xuất phim, hóa chất công nghiệp và mới đây là nguyên liệu dược phẩm. Công ty đã xây dựng cơ sở đạt chuẩn cGMP, được FDA phê duyệt, bắt đầu sản xuất dung dịch PBS cho phòng thí nghiệm và dự kiến mở rộng sang dung dịch tiêm truyền.

Số liệu cho thấy, AM&C tăng trưởng 25% doanh thu trong quý gần nhất, EBITDA cải thiện rõ rệt. Với một tập đoàn đang tụt dốc, đây là tín hiệu tích cực hiếm hoi.

Nhưng sự thật phũ phàng là quy mô của mảng này vẫn quá nhỏ: lợi nhuận chỉ vài triệu USD mỗi quý, trong khi Kodak đang lỗ hàng chục triệu USD và phải đối mặt khoản nợ gần nửa tỷ USD. AM&C giống như vòi nước nhỏ cứu đám cháy nhà kho – đáng khích lệ, nhưng không đủ dập lửa.

Đỉnh điểm của nỗ lực này là vào năm 2020, khi chính phủ Mỹ công bố khoản vay trị giá hàng trăm triệu USD để biến Kodak thành nhà sản xuất nguyên liệu dược phẩm (API) nhằm giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài. Khoản đầu tư này từng được xem là một "phép màu" có thể giúp Kodak hồi sinh. Giá cổ phiếu của công ty đã tăng vọt, tạo ra một làn sóng hy vọng.

Tuy nhiên, "phép màu" đã không xảy ra. Dự án này nhanh chóng vấp phải nhiều vấn đề, từ sự thiếu kinh nghiệm sâu sắc trong lĩnh vực dược phẩm cho đến những lùm xùm liên quan đến quản lý nội bộ. Khoản vay sau đó đã bị đình chỉ, để lại Kodak với những hoài bão chưa thành và khoản nợ chồng chất.

Dù hoạt động AM&C có lạc quan, Kodak vẫn đang vật lộn với dòng tiền hoạt động âm, nợ lớn, và thiếu nguồn tài trợ ngắn hạn. Điều này khiến công ty không có đủ thời gian hoặc dư địa để đợi mảng dược phẩm sinh lời đáng kể.

Kodak vẫn phải chi cho các mảng in ấn (Print), film, thương hiệu và đóng góp vào hưu trí kế hoạch. Những khoản này gây áp lực nặng lên dòng tiền ngoài AM&C.

Sự thất bại của mảng kinh doanh mới cho thấy vấn đề của Kodak không chỉ đơn thuần là thiếu vốn hay công nghệ, mà còn nằm ở văn hóa doanh nghiệp và khả năng thích ứng.

Một tập đoàn cồng kềnh, với bộ máy quản lý bảo thủ và thiếu linh hoạt, khó có thể chuyển mình sang một lĩnh vực hoàn toàn mới một cách nhanh chóng và hiệu quả. Những sai lầm chiến lược trong quá khứ đã để lại một di sản nặng nề, cản trở mọi nỗ lực đổi mới.

Trong bối cảnh hiện tại, Kodak vẫn đang loay hoay tìm kiếm lối thoát. Mặc dù công ty tự tin rằng có thể tìm cách giải quyết các khoản nợ, nhưng thực tế phũ phàng cho thấy việc cứu vãn một "gã khổng lồ" đang lụi tàn là một nhiệm vụ bất khả thi.

Vòng luẩn quẩn quá khứ

Báo cáo tài chính mới nhất cho thấy trong quý II/2025, Kodak ghi nhận doanh thu 263 triệu USD (giảm 1% so với cùng kỳ năm trước), lợi nhuận gộp giảm còn 51 triệu USD (giảm 12%) và lỗ ròng 26 triệu USD so với lãi 26 triệu năm trước. EBITDA hoạt động giảm 25%, còn 9 triệu USD. Số dư tiền mặt cuối kỳ chỉ còn 155 triệu USD, giảm 46 triệu so với đầu năm.

Kodak kỳ vọng thu về khoảng 300 triệu USD từ việc chấm dứt đóng góp vào quỹ hưu trí vào cuối năm nay để trả bớt nợ. Tuy nhiên theo chuẩn mực kế toán, khoản này chưa thể ghi nhận chắc chắn, và ngay cả khi thành công, công ty vẫn phải tái cơ cấu hoặc tái cấp vốn cho phần nợ còn lại.

Điểm mấu chốt là thời gian không đứng về phía Kodak. Để một mảng dược phẩm non trẻ sinh lời lớn, cần ít nhất vài năm đầu tư, mở rộng sản xuất, xây dựng thị trường. Dẫu vậy Kodak chỉ có vài tháng trước khi chủ nợ gõ cửa.

Từ vị thế chiếm 90% thị phần phim Mỹ những năm 1970, Kodak từng nắm trong tay công nghệ máy ảnh kỹ thuật số từ năm 1975 nhưng bỏ lỡ cơ hội thương mại hóa. Sự chậm chạp và bảo thủ khiến hãng sụp đổ năm 2012. Năm 2012, công ty đã nộp đơn xin phá sản . Vào thời điểm nộp đơn xin phá sản theo Chương 11, công ty có 100.000 chủ nợ và tổng số nợ là 6,75 tỷ USD.

Sau khi tái cấu trúc, Kodak vẫn loay hoay giữa di sản nhiếp ảnh và nhu cầu tái tạo mô hình kinh doanh.

Việc chuyển hướng sang hóa chất – dược phẩm từng được coi là chiến lược "tái sinh" thông minh, nhất là khi đại dịch cho thấy nhu cầu nội địa hóa nguồn cung dược phẩm. Tuy vậy, chiến lược đó đòi hỏi vốn, thời gian và sự kiên định, ba thứ mà Kodak hiện đang thiếu trầm trọng.

Cơ sở sản xuất dược phẩm chỉ mới bắt đầu hoạt động với các sản phẩm đơn giản như PBS. Việc mở rộng sang dược phẩm tiêm là một quy trình dài, cần nhiều vốn đầu tư, thời gian và tuân thủ nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn FDA. Tương lai tiềm năng nhưng chưa tạo ra dòng tiền lớn ngay.

Kodak hôm nay là một nghịch lý: sở hữu một mảng kinh doanh mới có tiềm năng nhưng lại bị kìm hãm bởi quá khứ nặng nợ và thời gian gấp gáp. Nếu không thể xoay vốn hoặc gia hạn nợ, Kodak có nguy cơ rơi vào chương hai của câu chuyện phá sản – lần này, không chắc còn "cú hồi" nào đủ mạnh.

Lịch sử sẽ nhớ Kodak như biểu tượng sáng tạo bị chính di sản của mình kéo chìm. Và nếu thất bại lần này xảy ra, mảng dược phẩm – hóa chất sẽ chỉ còn là một ghi chú nhỏ bên lề trong chương cuối của huyền thoại 133 năm.

Câu chuyện của Kodak là một lời nhắc nhở đắt giá: trong thế giới kinh doanh hiện đại, danh tiếng và lịch sử huy hoàng chỉ là hoài niệm. Sức mạnh thực sự nằm ở khả năng nhìn xa trông rộng, chấp nhận rủi ro và không ngừng đổi mới để tồn tại.

*Nguồn: CNN, Fortune, BI