Bộ Tài chính nâng giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu: Nhiều ý kiến muốn tăng thêm

Cụ thể, góp ý cho dự thảo Nghị quyết của Bộ Tài chính , đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên đánh giá mức giảm trừ gia cảnh ở cả hai phương án Bộ Tài chính đề xuất vẫn còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt thực tế về ăn, ở, đi lại, chi phí cho giáo dục, y tế và các chi phí khác của người nộp thuế và người phụ thuộc.

"Để mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính ổn định, phù hợp với tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng năm 2025 và giai đoạn 2026 - 2030, Bộ Tài chính xem xét nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế lên mức 20 triệu đồng/tháng (240 triệu đồng/năm). Mức giảm trừ gia cảnh cho mỗi người phụ thuộc được đề nghị nâng lên 10 triệu đồng/tháng" , đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên đề nghị.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên lập luận, việc điều chỉnh này không chỉ đảm bảo nguyên tắc công bằng, nuôi dưỡng nguồn thu bền vững mà còn góp phần hỗ trợ người dân vượt qua áp lực chi phí sinh hoạt ngày càng lớn. Đồng thời, chính sách còn góp phần mở rộng diện tự nguyện kê khai và nộp thuế một cách minh bạch, ổn định.

Trong khi đó, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM cho rằng, theo các số liệu phân tích và căn cứ tình hình biến động giá gần đây, dự đoán mức tăng chỉ số giá các mặt hàng cơ bản cuối năm 2025 có thể đạt mức 50%. Do đó, kiến nghị điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế tăng tương ứng 50%, lên 16,5 triệu đồng/tháng.

Đồng thời, với mức tăng giảm trừ gia cảnh, khi xây dựng luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) cũng cần thay đổi các bậc thuế trong biểu thuế lũy tiến để mức thu nhập của bậc thuế có thuế suất cao nhất cũng tăng tương ứng 50%, đạt mức 120 triệu đồng/tháng. Song song đó, mức giảm trừ gia cảnh cho mỗi người phụ thuộc cũng cần được điều chỉnh lên 6,6 triệu đồng/tháng.

Ở góc độ khác, đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Huế lại cho rằng: Qua phân tích hai phương án điều chỉnh giảm trừ gia cảnh được xây dựng trên cơ sở khác nhau: Phương án 1: dựa theo chỉ số giá tiêu dùng CPI - phản ánh mức giá hàng hóa dịch vụ. Phương án 2: dựa theo tốc độ tăng thu nhập /GDP bình quân đầu người - phản ánh mức sống, thu nhập xã hội.

Mỗi phương án có ưu nhược điểm: Phương án 1 dễ áp dụng, giúp ổn định ngân sách nhưng không phản ánh đầy đủ mức sống thưc tế khi thu nhập tăng nhanh mà CPI tăng chậm.

Phương án 2 phản ánh đúng hơn sự gia tăng mức sống nhưng gây áp lưc lớn lên thu ngân sách trong ngắn hạn, đặc biệt khi số người nộp thuế giảm mạnh.

Trong bối cảnh Việt Nam tăng trưởng nhanh, mức sống cải thiện nhưng ngân sách vẫn phải đảm đương nhiều nhiệm vụ an sinh - xã hội, việc lựa chọn 1 phương án duy nhất là chưa phù hợp. Vì vậy đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Huế đề nghị xây dựng phương án kết hợp (phương án 3): Điều chỉnh hằng năm theo CPI để bảo đảm giảm trừ gia cảnh không bị trượt giá do lạm phát.

Định kỳ 3 - 5 năm, điều chỉnh bổ sung theo tốc độ tăng thu nhập /GDP bình quân đầu người, nhằm chia sẻ hợp lý thành quả tăng trưởng với người nộp thuế . " Đây là giải pháp linh hoạt, phù hợp thực tiễn và đảm bảo cân đối giữa mục tiêu công bằng thuế, ổn định ngân sách và cải thiện đời sống dân cư của đất nước ", đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Huế nêu.

Trả lời Báo Điện tử VTC News, đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân (đoàn TP.HCM) nhận xét, Bộ Tài chính đã có sự đổi mới, tiếp thu ý kiến của dư luận xã hội khi đề xuất chính sách thuế, đặc biệt việc tăng mức giảm trừ gia cảnh là một bước tiến hợp lý. Tuy nhiên mức này vẫn chưa phản ánh đầy đủ áp lực chi tiêu thực tế của người dân, nhất là với tầng lớp trung lưu đô thị.

“Chi phí thực tế về giáo dục, y tế, nhà ở, năng lượng…ở đô thị đều tăng mạnh hơn CPI. Mức 15,5 triệu đồng/tháng chưa theo kịp tốc độ tăng này. Tôi đề xuất có thể nâng lên 20 triệu đồng/tháng. Khi được giảm tiền thuế, người dân sẽ tăng chi tiêu mua sắm. Qua đó, hoạt động sản xuất kinh doanh nội địa sẽ phát triển theo”, đại biểu Huân nhận định.

Còn theo TS. Nguyễn Ngọc Tú - nguyên Vụ trưởng Tổng cục Thuế, hiện là giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội - giảm trừ gia cảnh chính là chi phí thiết yếu để đáp ứng nhu cầu cơ bản nhất gồm ăn, ở, mặc, đi lại, học tập, khám chữa bệnh... của người nộp thuế . Thực tế, các chi phí cho nhu cầu thiết yếu đã tăng quá cao trong suốt gần 5 năm qua.

"Nên nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 18 - 20 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 9-10 triệu đồng với người phụ thuộc và áp dụng ngay trong năm nay", TS Nguyễn Ngọc Tú nêu đề xuất.

Tại dự thảo Nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội gửi Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Tài chính đã đề xuất trình phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế từ 11 triệu đồng mỗi tháng lên 15,5 triệu và người phụ thuộc từ 4,4 triệu lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Bộ Tài chính cho biết việc lựa chọn phương án này dựa trên cơ sở tốc độ tăng thu nhập bình quân và GDP giai đoạn 2020 - 2025, ước đạt 40 - 42%.

Trước đó, cơ quan này cũng tính đến phương án điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Khi đó, mức giảm trừ cho người nộp thuế sẽ tăng lên 13,3 triệu đồng/tháng và 5,3 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Tuy nhiên, phương án 15,5 triệu đồng được đánh giá là phù hợp hơn với thực tiễn và có tác động rõ rệt tới đời sống người dân.

Với mức giảm trừ mới, nhiều lao động sẽ không còn phải nộp thuế hoặc chỉ nộp ở mức rất thấp.

Người có thu nhập 15 triệu đồng/tháng, không có người phụ thuộc, sẽ không phát sinh nghĩa vụ thuế. Người có thu nhập 20 triệu đồng/tháng nộp khoảng 120.000 đồng, chiếm chưa đầy 0,6% thu nhập . Người thu nhập 25 triệu đồng/tháng, có một người phụ thuộc, chỉ nộp 33.750 đồng.

Trường hợp thu nhập 30 triệu đồng/tháng và có hai người phụ thuộc sẽ không phải nộp thuế . Ngay cả người có thu nhập 40 triệu đồng/tháng, nuôi hai người phụ thuộc, số thuế phải nộp cũng chỉ khoảng 540.000 đồng, tương đương 1,35% thu nhập .

Theo tính toán, nếu áp dụng phương án 15,5 triệu đồng, số người nộp thuế sẽ giảm khoảng 2,18 triệu, tương đương gần 50% hiện nay. Số thu ngân sách từ thuế thu nhập cá nhân có thể giảm khoảng 21.000 tỷ đồng mỗi năm, còn hơn 84.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng việc giảm thuế sẽ giúp tăng thu nhập khả dụng, kích thích tiêu dùng và qua đó có thể bù đắp phần hụt thu ngân sách từ các sắc thuế khác trong trung và dài hạn.