Đánh thức khát vọng “sánh vai các cường quốc”

Kỷ nguyên của giàu mạnh, thịnh vượng

Trong kỷ nguyên thống nhất đất nước, đổi mới và phát triển (1975 - 2025), Việt Nam xác định mục tiêu hàng đầu là phải chiến thắng đói nghèo, lạc hậu, thoát ra khỏi tình trạng một nước nghèo, kém phát triển; nâng cao đời sống của nhân dân, xác lập vị thế quốc tế xứng đáng. Mục tiêu đó đặt ra yêu cầu phải đổi mới toàn diện từ đời sống xã hội đến kinh tế. Đặc biệt phải đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chủ động hội nhập quốc tế. Kết quả sau 50 năm đất nước thống nhất, 40 năm đổi mới, Việt Nam đã thực hiện thành công các yêu cầu lịch sử, có những thành tựu to lớn, có vị thế và uy tín quốc tế mới.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, đây là thời điểm hội tụ đủ các yếu tố về thế và lực, ý chí và quyết tâm để Việt Nam bắt đầu kỷ nguyên vươn mình , hướng đến sự giàu mạnh, thịnh vượng. Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới này là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030 Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao; khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Tổng Bí thư đưa ra 7 định hướng chiến lược nhằm đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, bao gồm: cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng; tăng cường tính đảng trong xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; tinh gọn tổ chức bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả; chuyển đổi số; chống lãng phí; công tác cán bộ và định hướng chiến lược phát triển kinh tế, đẩy lùi nguy cơ tụt hậu, bẫy thu nhập trung bình. Trong đó, tập trung 3 nhiệm vụ trước mắt là tháo gỡ các điểm nghẽn để bứt phá, gồm thể chế, hạ tầng và nhân lực.

Ảnh: Tuấn Minh

Nối tiếp khát vọng của thế hệ cha ông

GS-TS Hồ Sĩ Quý (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) cho rằng kỷ nguyên vươn mình của dân tộc là khát vọng đã có từ rất sớm của các thế hệ cha ông. Vào những năm 90 của thế kỷ trước, kỳ vọng trở thành nước công nghiệp mới tưởng như đã đến rất gần với Việt Nam nhưng vẫn không thành. Tại thời điểm đó, một số quốc gia khác trong khu vực ASEAN cũng được dự báo sẽ bứt phá thành công, nhưng rồi tăng trưởng chậm lại bởi các vấn đề phát sinh sau khủng hoảng tài chính Đông Á.

"Với Việt Nam, cơ sở định vị cho giai đoạn phát triển mới là những thành tựu thực tế mà đất nước đã đạt được sau 40 năm đổi mới - thế và lực đã đủ để bứt phá, không còn mắc kẹt ở tình trạng "lực bất tòng tâm" như giai đoạn trước. Cách mạng công nghiệp 4.0, tiến bộ mới của AI, nền tảng công nghệ số… đã bắt rễ trong đời sống. Xã hội ổn định nhưng năng động; trình độ phát triển con người cao; dân số trẻ, trình độ học vấn tốt và ngày càng tăng; tỷ lệ lao động nữ cao hàng đầu khu vực; một thế hệ lãnh đạo mới có tư duy kỹ trị, đủ thực tế và có tầm nhìn; vị thế địa chính trị cũng đã trở thành lợi thế của đất nước trong tranh thủ quan hệ quốc tế. Nghĩa là, Việt Nam hôm nay đang được coi là ở vào thời điểm có một không hai cho một kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", GS Hồ Sĩ Quý phân tích.

Theo GS Hồ Sĩ Quý, bước đi đầu tiên chính là cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy tổ chức, đột phá mạnh mẽ về thể chế - điểm nghẽn của điểm nghẽn. Đẩy lùi bằng được nguy cơ tụt hậu, bẫy thu nhập trung bình, tức là không còn nghèo để phải thắt lưng buộc bụng nhưng lại chưa đủ giàu để loại bỏ những thứ bất hợp lý, thay đổi công nghệ, tối ưu hóa đời sống xã hội.

Ảnh: Đào Ngọc Thạch

"Tổng Bí thư còn chỉ rõ, chìa khóa vàng, yếu tố sống còn để vượt qua bẫy thu nhập trung bình và hiện thực hóa khát vọng hùng cường của dân tộc chính là khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Biết cách đứng trên vai của những người khổng lồ. Như vậy, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam thực chất là giai đoạn phát triển bứt phá, tăng tốc với đích đến là một xã hội Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, tự do, hạnh phúc… Thổi bùng khát vọng phát triển đang tiềm ẩn, đánh thức ước mơ "sánh vai với các cường quốc năm châu" của mọi tầng lớp cư dân. Về thể chế là tháo gỡ điểm nghẽn trong mọi hoạt động kinh tế xã hội, thay đổi cách quản trị phát triển, đổi mới, hạn chế tối đa thể chế ngầm. Về mặt tư duy lý luận là không giáo điều, không bảo thủ sách vở", GS Hồ Sĩ Quý nhấn mạnh.

GS-TSKH Phan Xuân Sơn, giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, cũng cho rằng sau gần 40 năm đổi mới, chúng ta hoàn thành xuất sắc những nhiệm vụ đã đặt ra khi hoạch định đường lối đổi mới vào năm 1986, tạo thế và lực vững chắc cho đất nước. Thế giới ngày nay cũng đang bước vào một thời đại hoàn toàn khác với những biến đổi to lớn đã làm thay đổi phương thức sản xuất của cải và tinh thần, cách tương tác giữa con người với con người, con người với thế giới tự nhiên. Điều đáng nói là những thay đổi này hầu hết chưa có tiền lệ, chưa có kinh nghiệm, khó dự báo được.

"Trong bối cảnh đó dân tộc nào, đảng chính trị nào nhận thức và tận dụng được các cơ hội và có đường lối phát triển đúng đắn sẽ thu được những thành tựu vượt bậc. Ngược lại, có thể chìm sâu trong lạc hậu, trở thành các quốc gia thất bại, chậm phát triển trong sự phân hóa, sắp xếp lại của trật tự thế giới", GS-TSKH Phan Xuân Sơn nhấn mạnh và phân tích, nội hàm kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc mà Tổng Bí thư khẳng định ở trên tập trung 3 vấn đề. Đó là phải nuôi dưỡng và phát huy chủ nghĩa yêu nước, khát vọng vươn mình; giải phóng mọi nguồn lực, năng lực của dân tộc và sáng tạo. Việt Nam là dân tộc kiên cường, anh hùng, cần cù, sáng tạo, có vị thế, có uy tín trong khu vực, thậm chí trên thế giới.

Theo ông Sơn, chúng ta luôn luôn đứng về phía tiến bộ, văn minh để giành độc lập với khao khát hòa bình. Vì vậy mà nhiều thời kỳ phải chịu nghèo đói, lạc hậu. Một dân tộc như thế rất xứng đáng được hưởng hòa bình, độc lập, tự do, phồn vinh và có thể sánh vai với các cường quốc năm châu. Khi lãnh đạo Đảng quyết tâm đưa đất nước bước vào "kỷ nguyên vươn mình của dân tộc" là đã thấy được khát vọng của nhân dân, tin vào sự ủng hộ của nhân dân. Từ đó, giải phóng mọi nguồn lực và năng lực của dân tộc.

Hiệu triệu sức mạnh dân tộc

Theo GS-TSKH Phan Xuân Sơn: Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc chính là lời hiệu triệu, kêu gọi sức mạnh đoàn kết đồng lòng, đồng sức của cả dân tộc. Nó đòi hỏi phải có một công cuộc giải phóng mang tính cách mạng thực sự. Giải phóng khỏi tư duy giáo điều, lạc hậu, câu nệ, hình thức; giải phóng tư tưởng khỏi chủ nghĩa biệt phái, phe nhóm, cục bộ địa phương, chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội; giải phóng khỏi sự trì trệ của bộ máy quan liêu, tầng nấc, kém hiệu lực, hiệu quả; trao cho người dân, doanh nghiệp cơ hội được làm tất cả những gì mà pháp luật không cấm. Việt Nam có một nguồn lực to lớn từ quá khứ, cần giải phóng nguồn năng lượng này khỏi những định kiến, thói quen, tập quán đã lạc hậu. Đặc biệt là giải phóng trí tuệ Việt Nam khỏi các thủ tục hành chính rườm rà, lạc hậu, bó buộc, giúp cho trí tuệ Việt Nam có tầm nhìn của kỷ nguyên mới, dám nghĩ lớn, để làm lớn. Trên thế giới, nhiều quốc gia tuy nhỏ bé nhưng nhờ có trí tuệ và giải phóng được trí tuệ mà vượt lên, sánh vai với các cường quốc năm châu, như Singapore, Israel, Ireland…

Ảnh: Nhật Thịnh

GS-TS Nguyễn Đức Khương, Chủ tịch Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global), nhận xét thông điệp liên quan sức mạnh toàn dân, đặt mục tiêu lợi ích dân tộc và đất nước lên hàng đầu từ lời hiệu triệu rất mạnh mẽ, rất cuốn hút của lãnh đạo Đảng. Thông điệp ấy tạo ra làn sóng mới, suy nghĩ mới và đặc biệt tạo cơ hội mới. Việt Nam đang nổi lên như một ngôi sao trong khu vực nhờ tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng và vị thế nổi bật trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, trước những thách thức từ xung đột địa chính trị và địa kinh tế, đất nước cần kiến tạo những động lực tăng trưởng mới để hiện thực hóa mục tiêu vươn mình. Chúng ta đang đứng trước những cơ hội lớn khi nhiều tập đoàn bán dẫn hàng đầu thế giới đã đến Việt Nam trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, GS-TS Nguyễn Đức Khương cũng lưu ý Việt Nam sẽ phải đối mặt với một số thách thức. Đó là áp lực tìm kiếm con đường phát triển thịnh vượng khi tình hình vĩ mô toàn cầu đầy biến số; là bài toán cân đối lợi ích giữa các quốc gia đối tác trong bối cảnh đang có xung đột và cạnh tranh vị thế ảnh hưởng với nhau, đặc biệt khi độ mở của nền kinh tế Việt Nam khá lớn, dễ bị tác động bởi những biến động trên thế giới. Trong lịch sử, nhờ việc nhanh chóng nâng cao năng lực khoa học công nghệ và giáo dục mà chúng ta sớm tạo được đòn bẩy quan trọng để giúp nền kinh tế chuyển mình ngay sau đổi mới.

"Trong kỷ nguyên vươn mình này, đầu tư cho khoa học công nghệ và giáo dục vẫn nên được coi là hai yếu tố cốt lõi trong chiến lược phát triển dài hạn của Việt Nam. Nó giúp chúng ta sớm có được nguồn nhân lực cao, có khả năng nắm bắt và phát triển công nghệ mới, từ đó tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế trước các thách thức toàn cầu", GS-TS Nguyễn Đức Khương đề xuất.

Ảnh: Tuấn Minh

Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Ảnh: Nhật Thịnh

Ảnh: Gia Hân