'Đánh thuế vàng cao, coi chừng dân chạy qua chợ đen để né thuế'

"Thuế suất 0,1% là quá thấp, không đủ sức ngăn đầu cơ"

Tại dự thảo luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vừa được trình Quốc hội, Chính phủ đề xuất bổ sung quy định thu nhập từ chuyển nhượng vàng miếng vào diện chịu thuế.

Mức thuế thu nhập cá nhân với vàng miếng dự kiến là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần. Dựa vào tình hình thị trường, Chính phủ sẽ quy định thời điểm áp dụng, ngưỡng giá trị vàng chịu thuế và điều chỉnh thuế suất phù hợp thực tế.

ẢNH: NGỌC THẮNG

Nhìn nhận giai đoạn này áp dụng thuế thu nhập cá nhân với vàng là hợp lý, song theo chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú (Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội), mức thuế suất 0,1% khá thấp, cần nâng lên 0,5% mới hợp lý. Song song áp dụng thuế, cần sớm tăng cung ra thị trường để kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và giá vàng thế giới. 

Nhẩm tính mua bán 1 tỉ đồng mới chịu thuế 1 triệu đồng, ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Tư vấn thuế Việt Nam, cũng nhấn mạnh, mức thuế 0,1% như đề xuất của Chính phủ chưa đủ sức nặng, khó ngăn đầu cơ vàng.

Áp dụng thuế suất 0,1% nghĩa là tương tự cách đánh thuế với chuyển nhượng chứng khoán. Nếu vậy, mục đích nắn dòng tiền vào sản xuất, kinh doanh và thị trường chứng khoán sẽ kém hiệu quả.

Ông Được đề xuất, mức thuế ban đầu nên là 0,5%, sau đó sẽ giảm xuống 0,1% khi có thị trường giao dịch vàng trên sàn vàng. Cạnh đó, cần sửa luật Thuế giá trị gia tăng, quy định vàng miếng cũng là đối tượng chịu thuế để tiến hành thu ngay thuế 10% ở khâu bán ra của đơn vị kinh doanh vàng miếng. Khi đó, hiệu quả kép của chính sách thuế sẽ đạt tối đa.

Cần tránh tình trạng người dân giao dịch "chợ đen" để né thuế

Theo ông Shaokai Fan, Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương (không bao gồm Trung Quốc) kiêm Giám đốc Ngân hàng T.Ư toàn cầu tại Hội đồng Vàng thế giới, bất kỳ giải pháp nào về thuế với vàng ở Việt Nam cũng nên thiết kế để đáp ứng 2 mục tiêu, gồm:giảm tối đa tình trạng đầu cơ; tránh hiện tượng người dân chuyển từ giao dịch tại thị trường chính thức sang phi chính thức nhằm né thuế.

ẢNH: ĐAN THANH

"Thực tế, tình trạng này đã xảy ra ở nhiều nước. Khi đánh thuế cao với vàng, người dân sẽ tìm cách đến với thị trường chợ đen, như vậy sẽ phản tác dụng", ông Shaokai Fan nói.

Môt khía cạnh khác đại diện Hội đồng Vàng thế giới lưu ý là, phải cân nhắc tác động của thuế với vàng trong mối tương quan giữa Việt Nam với các nước láng giềng. Có chênh lệch về thuế sẽ tạo ra dòng chảy tự nhiên. Ví dụ, Việt Nam đánh thuế, trong khi các nước láng giềng không đánh thuế thì vàng sẽ chảy xuyên biên giới từ nước này qua nước khác.

Liên quan tới quản lý thị trường vàng, Việt Nam đang tính toán sẽ thí điểm sàn giao dịch vàng theo 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu chỉ thực hiện giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu. 

Ngân hàng Nhà nước cho biết, một số ngân hàng hiện nay đã có kinh nghiệm trong tổ chức, vận hành các sàn giao dịch (chứng khoán, hàng hóa...), đây được xem là điểm thuận lợi. Cạnh đó, Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm mô hình sàn giao dịch vàng như Trung Quốc (SGE), Ấn Độ (IIBX), Singapore (SBMA)...

Ông Shaokai Fan cho rằng, điều quan trọng là Việt Nam cần xác định rõ mục đích cuối cùng của việc lập sàn giao dịch vàng tập trung là gì. Nếu là để tạo thuận lợi cho sự vận hành của thị trường vàng trong nước thì rất nên thực hiện.

"Xét bối cảnh tổng thể hơn, Chính phủ Việt Nam đang định hướng xây dựng, phát triển trung tâm tài chính quốc tế. Nếu đó là một trong những mục tiêu của việc đưa ra sàn vàng tập trung, sẽ cần rất nhiều cải cách, động thái tự do hóa thị trường vàng trước khi sàn giao dịch vàng đi vào vận hành", ông Shaokai Fan nói.

Trong tự do hóa thị trường vàng, ông Shaokai Fan đánh giá, sàn giao dịch vàng như Trung Quốc là một mô hình thú vị.

Quy mô thị trường Trung Quốc quá lớn, cấu trúc thị trường cũng rất đặc thù, là hệ thống khép kín mang tính kiểm soát. Trung Quốc kiểm soát xuất nhập khẩu vàng rất chặt chẽ, chủ yếu để phục vụ nhu cầu thị trường trong nước, kiểm soát chênh lệch giữa giá trong nước với giá quốc tế.

Nếu Việt Nam muốn đi theo hướng kiểm soát thị trường như vậy, mô hình Trung Quốc là phù hợp. Tuy nhiên, nếu định hướng trong lâu dài, Việt Nam muốn xây dựng trung tâm tài chính quốc tế thì một một mô hình tự do hóa hơn, mở hơn là điều nên cân nhắc, xem xét.