Điểm sáng về giảm nghèo

Từng nằm trong nhóm các nước nghèo nhất thế giới, nhưng Việt Nam đã vươn mình trở thành một trong những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Nam Á và trên thế giới, đặc biệt là đạt được nhiều thành tựu về giảm nghèo . Trong hơn 2 thập niên kể từ năm 1993, hơn 40 triệu người đã thoát cảnh đói nghèo.

"Cuộc cách mạng" trong xóa đói giảm nghèo

Ông Nguyễn Lê Bình, Phó chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo , cho biết sau gần 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, tỷ lệ hộ nghèo tại huyện nghèo giảm mạnh xuống 24,86% (từ gần 45%). Với đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ giảm còn 12,55%, vượt chỉ tiêu giảm 3 - 5% mỗi năm.

ẢNH: MẠNH CƯỜNG

Đáng chú ý, nếu đầu giai đoạn 2021 - 2025, cả nước có hơn 2,6 triệu hộ nghèo và cận nghèo, thì đến thời điểm hiện tại, con số này đã giảm còn khoảng 1,25 triệu hộ, tương đương giảm 52,49%. Kết quả này cho thấy cách tiếp cận đa chiều và có địa chỉ cụ thể trong hỗ trợ giảm nghèo đã phát huy tác dụng.

Về an sinh xã hội, 90.000 căn nhà cho hộ nghèo tại các huyện nghèo được xây mới, sửa chữa - góp phần tích cực vào phong trào "Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát". Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 16 tuổi tại vùng khó khăn giảm còn 25,42%, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu dưới 34%.

Việt Nam là một trong 30 quốc gia đầu tiên trên thế giới và là quốc gia đầu tiên ở châu Á áp dụng chuẩn nghèo đa chiều (MPI). Với những nỗ lực đã thực hiện, theo báo cáo Chỉ số nghèo đa chiều toàn cầu mới nhất từ Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc, Việt Nam là một trong những quốc gia đã hạ được chỉ số MPI xuống một nửa trong vòng 10 năm. Năm 2024, vượt mức giảm 1,1% trung bình nhiều năm, Việt Nam đạt được con số kỷ lục, giảm được 1,65%. Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều khống chế được ở mức thấp 1,93%.

Cuối năm 2024, Việt Nam là quốc gia châu Á duy nhất được các nước G7 mời trực tiếp báo cáo điển hình về thực hiện chính sách xã hội, phát huy vai trò người khuyết tật, người yếu thế trong xã hội. Tại hội nghị G20 ở Brazil tháng 11.2024, Việt Nam cũng được mời báo cáo kinh nghiệm giảm nghèo bền vững và tham gia sáng kiến liên minh toàn cầu về chống đói nghèo.

Thủ tướng Phạm Minh Chính từng nhấn mạnh: "Việt Nam đã về đích sớm 10 năm trong thực hiện các Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của Liên Hiệp Quốc; là hình mẫu thành công trong hàn gắn, khôi phục lại vết thương chiến tranh; xóa đói, giảm nghèo ; trong đó tỷ lệ hộ nghèo giảm từ trên 58% vào đầu những năm 1990 xuống khoảng 1,9% năm 2024".

Những thành quả về giảm nghèo của Việt Nam được quốc tế đánh giá là "gần như chưa có tiền lệ", được ví như "một cuộc cách mạng", bất chấp những ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19 và sự suy thoái kinh tế toàn cầu.

Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam Ramla Khalidi nhận định: "Đây là minh chứng cho thấy tính hiệu quả của các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và sự quyết tâm của Chính phủ trong việc tập trung thực hiện mô hình tăng trưởng kinh tế lấy con người làm trung tâm".

Theo bà Ramla Khalidi, 3 biện pháp chính nhằm thúc đẩy giảm nghèo ở Việt Nam gồm: tăng việc làm có năng suất cao; cải thiện các dịch vụ xã hội, như y tế và giáo dục; mở rộng và nâng cao chất lượng hệ thống bảo trợ xã hội.

Vì một Việt Nam không còn đói nghèo

Kết quả về giảm nghèo không chỉ là những con số ấn tượng, mà còn là minh chứng cho tinh thần "không để ai bị bỏ lại phía sau" - một thông điệp nhất quán và nhân văn mà Đảng và Chính phủ luôn kiên định theo đuổi.

ẢNH: TRẦN HIẾU

Bên cạnh những thành tựu nổi bật, còn nhiều khó khăn, thách thức ở phía trước, Việt Nam vẫn còn gần 600.000 hộ nghèo, vẫn còn những khu vực thiếu thốn, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa và vùng núi. Khoảng cách giàu - nghèo giữa các vùng miền và nhóm dân cư vẫn tồn tại; nguy cơ tái nghèo và phát sinh nghèo còn cao. Đặc biệt, tác động của biến đổi khí hậu, già hóa dân số, xung đột sắc tộc và thiên tai đang đặt ra yêu cầu mới cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Theo các chuyên gia, trong thời gian tới, cần có những đổi mới, sáng tạo hơn trong cách thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, các giải pháp giảm nghèo phải triển khai thiết thực và hiệu quả hơn nữa.

Bên cạnh đó, tiếp tục hoàn thiện thể chế về giảm nghèo , đẩy nhanh tiến độ rà soát, sửa đổi, bổ sung chính sách giảm nghèo theo hướng tích hợp chính sách thuộc các lĩnh vực khác nhau, bảo đảm đồng bộ, hiệu quả, gắn với mục tiêu phát triển bền vững; đổi mới, đẩy mạnh, nâng cao chất lượng phong trào thi đua vì người nghèo, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, phát huy nội lực vươn lên thoát nghèo, nhân rộng và phát triển các mô hình giảm nghèo nông nghiệp, phi nông nghiệp, khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh cho người nghèo, người dân sinh sống trên địa bàn nghèo để góp phần tạo ra việc làm, sinh kế bền vững.

Ngoài ra, các bộ ngành và các địa phương tiếp tục xây dựng định hướng Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 - 2030, trong đó tập trung vào giải quyết thiếu hụt về kiến thức, kỹ năng sản xuất, thiếu việc làm và thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản.

Nhấn mạnh giảm nghèo là công việc đòi hỏi sự thường xuyên, lâu dài, ông Nguyễn Lê Bình cho biết định hướng từ T.Ư sẽ tập trung vào một chương trình để giải quyết vấn đề nghèo đói. Trong đó, sẽ tiếp tục quan tâm đến sinh kế, nâng cao thu nhập và năng lực cho người dân thông qua giáo dục, đào tạo nghề, nâng cao nhận thức về thị trường.