Giải Nobel Kinh tế 2025 đã có chủ

Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 13-10 đã quyết định trao một nửa giải thưởng cho ông Mokyr , người Hà Lan, "vì đã xác định các điều kiện cần thiết cho sự tăng trưởng bền vững thông qua tiến bộ công nghệ". 

Nửa giải thưởng còn lại được chia cho hai ông Aghion (người Pháp) và Howitt (Canada) "vì lý thuyết về sự tăng trưởng bền vững thông qua sự phá hủy mang tính sáng tạo".

"Lý thuyết tăng trưởng bền vững thông qua sự phá hủy mang tính sáng tạo" cho rằng tăng trưởng kinh tế dài hạn được thúc đẩy bởi tiến trình đổi mới liên tục, trong đó các công nghệ, mô hình sản xuất, doanh nghiệp hoặc sản phẩm lỗi thời bị loại bỏ và thay thế bởi cái mới, tốt hơn. Tiến trình này được gọi là "phá hủy sáng tạo" (creative destruction).

Cả ba chuyên gia nêu trên đã cho thấy công nghệ mới có thể thúc đẩy tăng trưởng bền vững như thế nào.

Trong 2 thế kỷ qua, lần đầu tiên trong lịch sử, thế giới đã chứng kiến sự tăng trưởng kinh tế bền vững. Điều này đã giúp rất nhiều người thoát khỏi đói nghèo và đặt nền móng cho sự thịnh vượng. Những người đoạt giải năm nay về khoa học kinh tế đã giải thích cách đổi mới tạo động lực cho sự tiến bộ hơn nữa.

Giá trị giải thưởng trị giá 11 triệu krona Thụy Điển (gần 1,2 triệu USD), trong đó một nửa dành cho ông Joel Mokyr và nửa còn lại chia cho hai ông Philippe Aghion và Peter Howitt.

Ông Joel Mokyr, sinh ngày 26-7-1946 tại Leiden - Hà Lan, đang làm việc tại Trường ĐH Northwestern (Mỹ). Ông Philippe Aghion, sinh ngày 17-8-1956 tại Paris – Pháp, làm việc tại Trường ĐH Collège de France (Pháp), Trường ĐH INSEAD (Pháp) và Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London (Anh). Ông Peter Howitt, sinh ngày 31-5-1946 tại Canada, hiện làm việc tại Trường ĐH Brown (Mỹ).

Năm ngoái, Giải Nobel Kinh tế 2024 được Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố thuộc về 3 nhà kinh tế đang làm việc tại Mỹ là Daron Acemoglu (người gốc Thổ Nhĩ Kỳ), Simon Johnson (người gốc Anh) và James A. Robinson (người Anh).

Theo trang Nobelprize.org, 3 nhà kinh tế này đã giúp thế giới hiểu được sự khác biệt về sự thịnh vượng giữa các quốc gia.

Giải Nobel Kinh tế có tên gọi đầy đủ là Giải thưởng của Ngân hàng Sveriges Riksbank dành cho khoa học kinh tế để tưởng nhớ ông Alfred Nobel, người đã để lại di chúc thành lập Quỹ Nobel.

Giải Nobel Kinh tế không nằm trong hệ thống 5 giải Nobel được lập theo di nguyện của nhà khoa học người Thụy Điển này vào năm 1895. Đây là giải thưởng do Ngân hàng Trung ương Thụy Điển sáng lập và tài trợ, bắt đầu từ năm 1968 để kỷ niệm 300 năm thành lập ngân hàng  và cũng để tưởng nhớ ông Alfred Nobel.

Từ năm 1901 đến năm 2025, Giải Nobel và Giải thưởng Ngân hàng Thụy Điển về Khoa học Kinh tế tưởng nhớ ông Alfred Nobel đã được trao 632 lần cho 1.023 cá nhân và tổ chức.