Hàng trăm nghìn tấn hàng của Việt Nam ồ ạt đổ bộ Campuchia: Thuế xuất khẩu 0%, sản lượng 20 triệu tấn/năm đứng đầu ASEAN

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, tính chung trong 11 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 9,2 triệu tấn sắt thép với kim ngạch 6 tỷ USD, giảm cả lượng và trị giá so với cùng kỳ năm 2024.

Dù thị trường chung giảm nhưng một số thị trường vẫn duy trì mức tăng. Cụ thể, Campuchia đang là thị trường xuất khẩu lớn nhất của sắt thép Việt Nam với hơn 1,3 triệu tấn, trị giá hơn 768 triệu USD, tăng 24% về lượng và tăng 14% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Giá xuất khẩu bình quân 571 USD/tấn, giảm gần 8% so với cùng kỳ năm trước.

Sản phẩm sắt thép của Việt Nam được áp dụng thuế suất 0% khi xuất khẩu sang Campuchia, dựa theo Thỏa thuận thúc đẩy thương mại song phương giữa Việt Nam và Campuchia bên lề Hội nghị cấp cao ACMECS lần thứ 7, CLMV lần thứ 8 và Diễn đàn Kinh tế thế giới về khu vực Mekong.

Đứng thứ 2 là thị trường Italy, chi hơn 604 triệu USD để nhập khẩu gần 970 nghìn tấn sắt thép các loại, giảm cả lượng và kim ngạch. Ấn Độ tiếp tục duy trì vị trí thị trường lớn thứ 3, tăng nhập 22% về lượng và tăng 2% về kim ngạch.

Xuất khẩu thép sang Mỹ vẫn giảm trong bối cảnh nước này liên tiếp đưa ra các biện pháp thuế quan đối với các mặt hàng kim loại, đặc biệt là với thép. Thị trường châu Âu cũng không khá hơn khi thép cán nóng của Việt Nam bị áp thuế 12,1%.

Trước tình hình này, nhiều doanh nghiệp đã rút khỏi thị trường Mỹ và chuyển hướng sang ASEAN, nơi có nhu cầu ổn định và ít rào cản thuế quan hơn.

Ngành thép Việt hiện có công suất thô gần 30 triệu tấn/năm, trở thành một quốc gia xuất khẩu thép lớn, với thị trường xuất khẩu trải rộng hơn 30 quốc gia trên toàn cầu. Doanh thu xuất khẩu sắt thép vượt hơn chục tỷ USD mỗi năm. Xuất khẩu nhiều, nên thép cũng là ngành đối mặt các vụ việc phòng vệ thương mại, hiện là ngành đứng đầu trong số các ngành hàng xuất khẩu bị khởi xướng điều tra nhiều nhất.

Theo dữ liệu của Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) từ năm 2004 đến tháng 8/2025, ngành thép Việt đã phải đối mặt 86 vụ kiện phòng vệ thương mại từ các thị trường, chiếm hơn 30% tổng số vụ kiện liên quan tới hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Việc gia tăng các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu, trong đó có các “ông lớn” như Tập đoàn Hoa Sen, Hòa Phát…

Mặc dù giá thép thế giới vẫn ở mức thấp, nhưng biên lợi nhuận của các doanh nghiệp thép trong nước đang có dấu hiệu cải thiện nhờ vào sự giảm giá của nguyên vật liệu đầu vào như than cốc và quặng sắt. Với giá thép xây dựng trong nước giảm ít hơn so với giá nguyên liệu, các doanh nghiệp thép trong nước có thể duy trì biên lợi nhuận gộp ở mức khoảng 10 - 12%. Doanh thu của toàn ngành thép trong nước trong 9 tháng đầu năm đạt 256.606 tỷ đồng, đi ngang so với cùng kỳ, trong khi lợi nhuận sau thuế tăng 32% lên gần 12.501 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp lớn trong ngành thép như Tập đoàn Hòa Phát và Nam Kim đang mở rộng công suất, với các dự án lớn như Dung Quất 2 của Hòa Phát dự kiến đi vào vận hành vào cuối năm nay, nâng công suất thép của Hòa Phát lên 16 triệu tấn/năm. Các dự án này sẽ cung cấp một nguồn cung đáng kể cho thị trường nội địa và giúp các doanh nghiệp thép Việt Nam tăng cường vị thế cạnh tranh.