Làn sóng nhờ cậy chatbot chuẩn đoán bệnh biến AI thành 'bác sĩ ảo', tiết kiệm hàng giờ xếp hàng

Cây bút Viola của tờ Rest of World vừa có bài chia sẻ về AI . Nội dung như sau:

“Vài tháng trước, mẹ tôi, một bệnh nhân ghép thận 57 tuổi sống tại một thành phố ở miền đông Trung Quốc, bắt đầu chuyến đi 2 ngày để gặp bác sĩ . Bà chất đầy ba lô với quần áo, một chồng hồ sơ bệnh án, vài quả trứng luộc ăn dọc đường và bắt chuyến tàu cao tốc 1,5 tiếng tới Hàng Châu, thành phố lớn phía đông Trung Quốc.

7 giờ sáng hôm sau, bà xếp hàng cùng hàng trăm người khác để lấy máu trong một hành lang bệnh viện dài ngoằng, ồn ào như một khu chợ đông đúc. Buổi chiều, khi kết quả xét nghiệm đến, bà đến phòng khám chuyên khoa, gặp bác sĩ 3-5 phút để nghe chuẩn đoán và nhận đơn thuốc. Hành trình 1,5 tiếng trở về nhà trên chuyến tàu cao tốc lại lặp lại.

Tuy nhiên, từ khi biết đến DeepSeek, chatbot AI hàng đầu Trung Quốc, mẹ tôi bắt đầu nhờ cậy nó để nghe chẩn đoán triệu chứng. Bà thường nằm dài trên ghế sofa và mở ứng dụng trên iPhone.

“Xin chào”, bà nói trong tin nhắn đầu tiên gửi tới chatbot.

“Xin chào! Tôi có thể hỗ trợ gì cho bạn hôm nay?”, hệ thống trả lời ngay lập tức, kèm theo một biểu tượng cảm xúc mặt cười.

“Nguyên nhân nào khiến nồng độ hemoglobin trung bình trong hồng cầu tăng cao?”, bà hỏi. “Tôi đi tiểu nhiều hơn vào ban đêm so với ban ngày. Tôi có thể làm gì nếu thận của tôi không tốt?”.

Bác sĩ DeepSeek lúc này bắt đầu hướng dẫn chế độ ăn uống, tập luyện và thuốc men. Nó còn có thể phân tích các kết quả siêu âm và xét nghiệm, từ đó đưa ra lời khuyên điều chỉnh lối sống cho phù hợp. Theo gợi ý của bot, mẹ tôi quyết định giảm lượng thuốc ức chế miễn dịch hàng ngày mà bác sĩ kê đơn và bắt đầu chuyển sang uống trà xanh.

“Bạn là cố vấn sức khỏe tốt nhất của tôi!”, bà nói.

Gần ba năm sau khi OpenAI ra mắt ChatGPT và mở ra cơn sốt toàn cầu về các mô hình ngôn ngữ lớn, chatbot đang len lỏi vào hầu hết mọi ngóc ngách Trung Quốc. Đối với những bệnh nhân như mẹ tôi, những chatbot kiểu như thế này đã trở thành một giải pháp thay thế đáng tin cậy”.

Một nghiên cứu so sánh DeepSeek‑v3 và ChatGPT‑4o trong 16 tình huống bệnh lý miệng (oral pathologies) cho thấy DeepSeek‑v3 ghi điểm cao hơn về độ chính xác chẩn đoán, làm nổi bật tiềm năng hỗ trợ chuyên môn vượt trội. AI đang được định hình thành các bác sĩ ảo, nhà trị liệu sức khỏe tâm thần. Đối với người bệnh và những ai dễ bị tổn thương khác, việc đồng hành với các chatbot sẽ giúp họ bớt cô đơn và lo sợ.

Các doanh nhân, nhà đầu tư mạo hiểm, và thậm chí cả một số bác sĩ hiện đang quảng bá AI như một giải pháp cho các hệ thống chăm sóc sức khỏe quá tải. Trong khi đó, các nhà đạo đức học, bác sĩ lâm sàng và nhà nghiên cứu lại cảnh báo về những rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào máy móc. Suy cho cùng, mạng sống có thể bị đe dọa.

Nhóm nghiên cứu tại Icahn School of Medicine, Mount Sinai chỉ ra rằng chatbot có thể dễ dàng tiếp tay phát tán thông tin y khoa sai lệch nếu được đưa vào dữ liệu sai — chỉ cần một thuật ngữ bịa đặt vẫn có thể dẫn đến kết quả “chẩn đoán” sai ngoạn mục. Các mô hình AI khác cũng thường mắc lỗi, đặc biệt trong trả lời các câu hỏi y tế của bệnh nhân. Một nghiên cứu cho thấy các chatbot công khai có tỉ lệ đưa ra câu trả lời “không an toàn” từ 5–13%, khiến khả năng gây hại cho bệnh nhân là điều không thể xem nhẹ.

Không chỉ vậy, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng chatbot y tế có thể bỏ qua tiền sử bệnh của người dùng, không nhận diện được ngữ cảnh đầy đủ, dẫn đến chẩn đoán trễ hoặc sai lệch nghiêm trọng. Một người đàn ông 60 tuổi đã phải vào viện tâm thần sau khi dùng chất độc sodium bromide theo lời khuyên từ ChatGPT, trong khi một người khác không biết mình bị ung thư vì tin vào lời chatbot.

Nhiều báo quốc tế đã ví chatbot như một “bác sĩ ảo” thời hiện đại: dễ tiếp cận, không gây căng thẳng, trả lời nhanh chóng — nhưng lại thiếu chiều sâu và an toàn lâm sàng. Ngay cả khi chatbot có thể giúp người dùng diễn đạt triệu chứng rõ ràng hơn hoặc hiểu thuật ngữ y học, nó vẫn không thể thay thế những chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời từ bác sĩ chuyên môn.

Theo: Rest of World, Business Insider