Loại Trung Quốc khỏi dự án đường hầm tàu biển đầu tiên trên thế giới, một quốc gia ngán ngẩm vì vốn đội lên gần 1 tỷ USD, ra quyết định bất ngờ nhưng lại ‘lật kèo’ phút chót

Kế hoạch đầy tham vọng của Na Uy về việc xây dựng đường hầm dành cho tàu thuyền đầu tiên trên thế giới đã có một bước ngoặt bất ngờ.

Ý tưởng về đường hầm xuyên qua bán đảo Stad xuất hiện từ những năm 1870. Theo kế hoạch, đường hầm dài 1,7 km được thiết kế để giúp tàu thuyền tránh được vùng biển hay xuất hiện bão Stadlandset, nơi các dòng chảy ngang mạnh và gió khó lường đã gây ra nhiều vụ đắm tàu trong nhiều thế kỷ qua.

Ban đầu, ngân sách dự án ước tính ở mức 1,5 tỷ krone Na Uy (150 triệu USD), sau đó tăng lên khoảng 400 triệu USD. Nhưng đến năm nay, ước tính chi phí đã tăng vọt lên 9,4 tỷ krone Na Uy (940 triệu USD).

Vì vậy, đầu tháng 10, chính phủ Na Uy đề xuất hủy bỏ dự án đã được ấp ủ trong hơn 150 năm. Chính phủ cho biết chi phí tăng vọt khiến dự án trở nên không khả thi về mặt kinh tế, đặc biệt là khi một số công ty vận tải biển, bao gồm Hurtigruten, bày tỏ miễn cưỡng sử dụng tuyến đường này.

Tuy nhiên, tại cuộc họp gần đây, Quốc hội Na Uy đã yêu cầu chính phủ tiếp tục thảo luận với các nhà thầu để xác định mức giá cuối cùng và tìm kiếm các phương án cắt giảm chi phí cho dự án.

Do đó, Bộ Thương mại, Công nghiệp và Thủy sản (NFD) đã chỉ thị cho Cơ quan Quản lý Bờ biển Na Uy (Kystverket) tiếp tục quy trình đấu thầu.

Giám đốc Kystverket, Einar Vik Arset, cho biết chính quyền hiện đang tiến hành đàm phán với 3 nhà thầu trong danh sách rút gọn - AF Group (Na Uy), Eiffage (Pháp), và liên danh giữa Skanska (Thụy Điển) và Vassbakk Stol (Na Uy).

Đáng chú ý, trước đó, chính quyền Na Uy đã loại 2 liên danh Trung Quốc tham gia đấu thầu dự án, bao gồm liên danh giữa PowerChina, Sichuan Road and Bridge và Sinohydro, cùng liên danh giữa 2 công ty con của China Communications. Cơ quan chức năng cho rằng các đội thầu Trung Quốc không đáp ứng yêu cầu về “kinh nghiệm thi công, bao gồm việc bơm ép vào đá cứng, thiết kế cũng như thi công hệ thống chống nước và chống đóng băng”.

Theo ông Arset, các cuộc đàm phán về chi phí sẽ kéo dài đến đầu năm 2026. Ông lưu ý rằng mục tiêu là tìm ra các giải pháp thông minh hơn, giảm thiểu rủi ro và giảm chi phí dự án.

Chính quyền dự kiến sẽ đệ trình một bản đánh giá toàn diện lên Bộ Thương mại, Công nghiệp và Thủy sản trước tháng 3/2026 để có thể đưa vào ngân sách quốc gia sửa đổi.