Ô tô xăng lai điện: Thế giới chạy nhiều nhưng ít cơ hội ra đường Việt Nam

Phát thải thấp

Viện Cơ khí Động lực trường Đại học Bách khoa Hà Nội, đã tiến hành thử nghiệm và đánh giá hiệu quả công nghệ hybrid trên ô tô, trong điều kiện sử dụng tại Việt Nam.

Mẫu xe được mang ra thử nghiệm là Toyota Corola Cross. So sánh được thực hiện giữa phiên bản Corola Cross 1.8HV, sử dụng công nghệ hybrid (xăng lai điện) và phiên bản Corola Cross 1.8V sử dụng xăng đơn thuần.

Sau 2 tháng tiến hành thử nghiệm trên đường cao tốc, đường nội đô tại Hà Nội (vào các giờ cao điểm và giờ thông thường); thử tại các bãi thử và thử trong phòng thí nghiệm. Kết quả thử nghiệm cho thấy, bản hybrid tiêu hao nhiên liệu xăng trong nội đô giảm tới 57,4% và trên cao tốc giảm 18,5%, so với bản chạy xăng đơn thuần.

Phát thải của bản hybrid cũng thấp hơn hẳn so với bản chạy xăng. Cụ thể phát thải khí CO (Carbon Monoxit) thì 2 xe tương đương nhau, gần như bằng 0, trong khi phát thải khi CO2 (Carbon Dioxit) bản hybrid giảm từ 18,5 -57,4% so với bản chạy xăng, còn khí HC (Hydrocarbon) và NOx (Oxit nitơ)  bản hybrid cũng có phát thải thấp hơn so với bản chạy xăng đặc biệt ở tốc độ cao.

Theo ông Lê Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Cơ khí Động lực, khi chạy trong nội đô thì gần 2/3 quãng đường bản hybrid không phát thải khí, còn trên đường cao tốc là gần 1/3 quãng đường, do chỉ có động cơ điện hoạt động. Vì vậy, lượng phát thải giảm thấp.

Tái sử dụng năng lượng dư thừa là ưu điểm lớn nhất của dòng xe hybrid. Khi ô tô chạy trên đường, cứ mỗi lần đạp phanh là năng lượng của xe bị thất thoát. Nhờ công nghệ hybrid, có thể "thu" nguồn năng lượng này và nạp vào pin nhiên liệu để tái sử dụng. Trong lúc xe chạy, mỗi khi lái xe đạp phanh, động cơ điện sẽ hấp thụ lực quán tính để chuyển đổi thành dòng điện nạp vào pin.

Những chiếc xe chạy xăng hay dầu đơn thuần đều không tận dụng được nguồn năng lượng này. Nguồn điện năng này sẽ dùng để chạy động cơ điện khi xe cần tăng công suất để tăng tốc, tăng lực kéo. Khi xe dừng lại, máy tính sẽ điều khiển chỉ cho động cơ điện hoạt động, còn động cơ xăng ngừng hoàn toàn.

Không khuyến khích

Môi trường các thành phố lớn ở Việt Nam bị ô nhiễm nặng nề, có nguyên nhân do khí thải ô tô, xe máy. Số lượng ô tô đang tăng nhanh, Chính phủ đã phải ban hành quy định về tiêu chuẩn khí thải ngặt nghèo cho các phương tiện giao thông, đến năm 2021 đạt mức Euro 5. Trong khi đó, việc sử dụng xe hybrid, rõ ràng giúp giảm khí thải độc hại, tiết kiệm nhiên liệu, lại không được khuyến khích sử dụng.

Không khí tại các tp ô nhiễm do ô tô xe máy gây ra

Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt hiện hành quy định: xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, năng lượng sinh học, trong đó tỷ trọng xăng chiếm không quá 70% số năng lượng sử dụng, được áp dụng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt bằng 70% mức thuế suất dành cho xe cùng loại. Với quy định này, hiện chỉ những xe ô tô chạy xăng kết hợp với năng lượng điện (nạp điện bằng hệ thống sạc điện riêng), mới được hưởng thuế ưu đãi. Còn xe ô tô sử dụng công nghệ hybrid, có năng lượng điện được chuyển hoá từ nhiên liệu xăng, không được hưởng ưu đãi thuế.

Trong khi đó, từ năm 2016 Thái Lan đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt dựa trên lượng phát thải khí CO2. Có nghĩa là những mẫu xe nào càng có phát thải CO2 thấp thì càng có thuế suất thấp. Điều này vừa thúc đẩy phát triển xe xanh vừa bảo vệ môi trường. Cụ thể với dòng xe hybrid, phát thải 150g CO2/km có mức thuế là 26%, 100g CO2/km có thuế 21% và 50g CO2/km là 16%. Còn Indonesia cũng chuẩn bị áp dụng thuế ô tô dựa trên lượng phát thải CO2 tương tự như Thái Lan, còn Philippines đã có chính sách hoàn thuế cho các dòng xe điện hóa như  hybrid, phev...

Ông Vivek Vaidya, Công ty Frost and Sullivan cho rằng, từ nay tới 2030, xe hybrid sẽ phát triển và chiếm 27,1% tổng số ô tô bán ra. Đây là phân khúc lớn thứ 2 trên toàn cầu, sau xe sử dụng xăng dầu đơn thuần (chiếm 41%).

Nếu Việt Nam giữ nguyên xe sử dụng động cơ đốt trong đơn thuần thì ô nhiễm không khí sẽ không có sự cải thiện. Không những thế, còn có nguy cơ trở thành “bãi rác” cho những công nghệ lạc hậu đổ về. Vì vậy, cần phải có những chính sách phù hợp để khuyến khích đổi mới công nghệ, tiến tới xe điện hóa.

Tuy nhiên, nếu chuyển sang xe điện (EV) ngay, cũng cần có thời gian. Trước hết cần chi phí vô cùng lớn để phát triển hạ tầng như các trạm sạc, thiết bị sạc, đầu tư cho lưới điện thông minh và hỗ trợ người dân mua xe. Hơn nữa, để có giao thông không phát thải, cũng cần dựa trên nền tảng tối ưu cơ cấu nguồn năng lượng của quốc gia. Tức là phải sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo nhiều, nên cần có thời gian và sự đầu tư.

Trong thời điểm hiện nay, việc khuyến khích sử dụng xe hybrid vẫn là 1 phương án phù hợp. Vì dòng xe này không đòi hỏi phải đầu tư hạ tầng như xe sạc điện, không làm thay đổi hành vi người sử dụng, là bước chuyển tiếp từ xe chạy xăng sang xe chạy điện, ông Vivek Vaidya nêu quan điểm.

Nhu cầu về ô tô tại Việt Nam đang tăng nhanh. Theo dự báo, đến 2025 sẽ đạt khoảng 800.000 xe/năm. Số lượng ô tô tăng nhanh dẫn tới hệ lụy là lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường lớn. Vì vậy, việc phát triển và khuyến khích sử dụng các loại ô tô thân thiện với môi trường sẽ rất phù hợp, nhất là tại các thành phố lớn, dân cư đông đúc.

Trần Thủy